29 Ocak 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Bu keyfiyet Amerikan dolarının güçleştirmiştir. satınalma güçlerini kaybetme keyfiyeti, yani milletlerin enf- lasyonist politika takip etmeleri, Ameri- kanların, milli paralarına karşı olan gü- ini İngiltere, eğer Ame- lerdir. dür. İşte bunun içindir ki iktisatçı ol- an veya O ın bu meselelere az çı aklı yatan herkesin üzerinde ısrarla dur- duğu paranın istikrarıdır. Son sene- lerde Amerikan dolarının, A. B. D. n dö ise Avrupa iktisadiyatının kalkinmasmin bir tezahürüdür. Amerika Eisenhower'in plânı B aşkan Eisenhower Kongre'ye, dış ik- tisat politikasıyla ilgili hususları ih- mını izah etmiş bulu- Eisenhower'e göre hür d'nya— birliğine istinad ederse daha da k lenecektir. Zira her iki taraf için ka- olan ticari münasebetlerin kur- masraflı hibelerin veya diğer yardım şekillerinin yarattıkları Bugün çok sun'i ve gayrı iktisadi manialar var- dır. Bunun için bu ma nialarla mücadele edip, onları ortadan kaldırmak gerekir. Bu hususta Başkan şunu teklif etmek- tedir: «Ticari Aanlaşmaların karşılıklı ola- rak üç yıllık uzatılmasına mütedair ka- nunun aşağıdaki tadilleri ihtiva etmesi gerekir. 1 — Çok taraflı ticaret anlaşmalari çerçevesinde ve karşılıklı olarak Am ka Birleşik Devletleri gümrük tarifele— rinde en fazla 26 5 olmak üzere üç se- nelik anlaşmanın beher yılında tenzilât yapmak ve bu tenzilâtı muayyen bazı maddelere inhisar ettirmek. 2 — Çok taraflı ticaret anlaşmaları çerçevesinde olup mütekabiliyet esasına dayanan ve ad valorem vergi — nisbeti yuzde elliyi geçen emtialardan üç sene müddetle 2 50 nisbetinde bir tenzilât yapmak. 3 — 1 Ocak 1955 tarihinde yürür- lükte olan Amerika Birleşik Devletleri- ne ithal edilmiyen veya pek az ithal edilen malların gümrük tarifelerinde üç sene müddetle 28 50 nisbetinde bir in- dirme yapmak.» Başkan Eisenhower bundan — sonra gümrük ve tarifeler üzerindeki — Genel Anlaşma (GATT) nın tasdikini talep et- mekte ve bunda bazı değişiklikler ya- bildirmektedir. Gene Eisen- Ğ ü uamelelerinm kü Başkanın tavsiyeleri arasında. Ame- kan hususi sermaye yatırımlarının dışa- Iırya teşviki de vardır. Bu yatırımlar bil- hassa iktisaden geri kalmış memleket- 14 Başkan Eisenhower Rast gele! lere yapılmalıdır. Bunun için Amerikan gelir vergisi kanununda değişiklik ya- pılmasını, şubeleri yabancı memleket- lerde bulunan kurumlardan © 14 nisbe- tinde daha az vergi alınmasını ve şube- lerden vergi alınmaya ancak bunlar ka- zançlarını rikaya getirdikleri va- kit başlanmasını tavsiye etmektedir Başkan — Eisenihower'in dış iktisat programına mütedair nutkunu anlıya- bilmek için bazı hususların izahına lü- zum hükümet şekli olarak başkanlı hukumet şeklini seçmiş olduğu için ticari anlaşmalar yapmak da başkanın selahıyetleri Çunku ba: şk ettikleri çin r üç yillık ticaret anlaşmaları aktedebil- mek selâhiyetinin verilmesini talep et- mektedir. Amerika Birleşik Devletlerın— i tasdik edip etmeme hu- bundan evvel de AKİS sütun- larında belırtmış olduğumuz gibi, iki zıd cereyan vardır. unlardan bırıncısı isi mek ' mkündü Amerika Devletleri artık yardım devresinin sona eri ermesini ve rbest mübadele devresi- nin ba lamasmi arzulamaktadır. Belki tabirleriyle «trade but not aid» devri artık gelmelidir. Bu fikir pek doğru- dur; zira taşıma suyla değinmen dön- mez; amma söylenenlerde samimi olmak şartiyle. İsviçreden ithal edilen saatlere başkanın sözleriyle bağdaşacak gibi de- ğildir. Ingiltere Çelik sanayii husust teşebbüse devrediliyor P ek yakında İskoçya'da maruf çelik anayii Colville, hususi teşebbüse devredilecektir. — «İron and steel Hol- nıp aynı steel, Dorman long, Stewart and Lloyd and Cammel Laird. Bilindiği üzere çelik işletmeleri 1945 senesinde İngilterede iktidar. gelmiş olan İşçi Partisi tarafından millileştiril- mişti. 1945 den bu yana İn gilteredekı tatbikat bu işletmelerin devlet mek ıstıyorlar letten ziyade hususi teşebüsün başara- kanaatindedirler. cağı AKİS, 29 OCAK 1955