24 Aralık 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İKTİSADİ VE MALİ Ekonomi Program Dördüncü defa hükümeti kurmaya memur edilen Menderes, yeni hü- kümetin programını kendi partisi meclıs gurubunda M Meclisinde muş bulun! Pro m çok ki tutulmuştur Bunun sebebı ilerde hıç değilse iktisadi - mali ahada yapı- labılecek fasla bir şey olmaması akkında da bılgı sahibi bu- lunulmamasıd Prog beş buçuk yıllık ıktısadı polıtıkanın esb bi mucibesi eşkil eden daha 1950 yılında ilk D. P huku- meti programında yer alan bazı e- sas görüşlerin izahına, eski program- an alman pasajlarla, geniş bir yer verılmışt . Bu kısımda soylenenlerı kısaca hülâsa edelim: Ziraat milli ekonomının temelıdır Halkın beslen— ve giyinme ihtiyacı, sanayim ham madde ıhtıyacı ziraatten temin edil- diği gibi, ziraat aynı zamanda ihra- catımızın da başlıca kaynagıdır Zi- raatla uğraşan nüfus, | nüfusu- muzun en büyük kısmını teşkıl et- mektedir. Halbuki bu nüfusun milli ekonomi içinde müstahsil ve müsteh- lik olarak iştirak payı çok küçüktür. Binaenaleyh her şeyden evvel bu sektörün bu nüfus kıtlesının kal- çiftçiyi teknik âlet ve ma techiz etmek, sulama ve gübreleme iş- lerıne el atmak, hastalık ve haşeratla mücadele tmek gelmelıdır Bunlarla birlikte, ucuz ve bol zirat kredi, top- raksız çıftçıye toprak temın edilme- li, yüksek ve müstakâr bir fiyat sevi- yesi tesis olunmalı ve ziraatin ihtiya- cı olan maddelerin ithalâtı tertipli tu- tulmalıdır. Bütün bunlar yapıldıktan sonra artacak ıstıhsalın daha i de- ğerlenebilimesi için de | anlar ba- rajlar, santraller ve yollar islah ve yeniden inşa edilmelidir. Asıl m Hükümet programında da belirtildi- ği üzere, şimdiye kadar gelen parti hukumetle İşte kısaca hülâsa etti- ğimiz bu gayeleri gerçekleştirmek yo- lunda faaliyet sarfetmişlerdir. Haki- katen gayeler iyi tesbit edilmiştir. Söylenenler tamamen hakikatlere uy- makta ve ihtiyaçlara cevap verebile- cek bir mahiyet arzetmektedir. Zaten işin bu noktasında münakaşa edilebi- lecek hemen hemen hiç bir şey yok- tur. Üzerinde fırtınalar kopan müna- kaşa ve tenkit mevzuları da nıtekım hiç bir zaman bunlar olm r. Ü- zerinde şiddetle tartışmalar ola n me- sele bugün varılmış bulunulan netice- dıı' İçinde bunaldıgımız buhran du- udur. gerçek en mustesna de- nilmeye lâyık imkan, şart ve vasıta- ların heba olup gıtmesıdır Yanlış po- litikalar ve israflar yüzünden mah- 12 rum kalınan gelişmelerdir. Nihayet kısaca, yürütülen yanlış, noksan, bil- gisizce politikalar ve bunları yürü- ten şahısların mes'ullyetleridir. İktisadi Plân meselesi Programda bu meseleye temas edi- öyle denilmektedir: . İk- tısadı cıhazlanmamız için devlet 'bpüt- çesinden envestismanlara ayrılacak tahsisatı memleketimizin tabii şart- larını nünde bulunduracak bir plâna bağlamalıyız." Bu şimdiye ka- dar red edilen, hattâ alay mevzuu yapılan bir şeyin kabulüdür. Fakat hâlâ bütçe gibi, ancak bir yıla sâri işleri içine alan bir faaliyet çerçeve- si dahilinde kalınıp, daha uzun vade- li ve geniş planlar üzerinde d ması tenkit olunacak bir nokta teş- kıl etmektedir. Mamalîh plân fikrinin kabul edilmiş olması bıle sevinile- cek bır şeydir. Nedım Okmen Yeni bütçe - Yeni adam Bütçe ve bütçe denkliği aynen şunları ihtiva edi- yo "Devlet bütçeleri iktisadi bünyemizin takati ile mütenasip ol- malıdır. Ayni zamanda Devlet bütçe- leri muvazeneli hale de getirilmeli- dir." Bu ifadelerin önümüzdeki büt- çe için bir takım kısıntılara gidile- ceğine dair işaretler olup olmadıkla- rını yakında yeni bütçe Meclise gelin- ce göreceğiz. Hemen har türlü masraf kalemlerinde, önemli miktarlarda kı- sıntılar yapılmakta olduğu — dolaşan şayialar ve yapılan tahminler ara- sındadır. Masraflarda indirmeler yap- mak, bütçeyi samimi şekilde — denk bağlamak ilk işler arasındadır. Yatırımlar ve devamı Programın iktisadi bakımdan en ö- nemli taraf mı yatırımlar hakkında Program SAHADA ıhtıva ettiği şu hususlar teşkil etmek- tedir: " ugüne kadar ele alınmış butun yatırımlarımızın aksamadan ta- mamlanması temınat altındadır (Ye- ni) envestismanlarımız, halkımızın ih- tiyacı olan maddel lerın tedariki husu- su karşılıklı olarak göz Önünde bulun- du rulmak suretıyle mutlaka ayarla- nacak hal-ü kârda yüksek Meclısın takdır ve tensip buyuracağı sevıyele rde ka lkınma ve bayındırlık işlerimize ehemmiyetle devam olu- nacaktır." vcut emek ve para bek- liyen yatırımların dahi devamlarının teminatından şüphe ettiğimizi açık- lamak isteriz. Gelecek yıl, dış borç- ların tahmil ettikleri yükler yüzün- den yapabıleceğımız ithalât 800-350 milyon lira kadardı ir memleketin, hususiyle bızımkı gibi iktisaden fahış bir memleketin, çok çeşitli ithal mal- larına olan ihtiyacı dikkate alınırsa, bu miktar ithalatla yatırımların lü- zum gösterecekleri malların ne mik- tarını temin edebileceğimiz mesele- sinin kolay halledilebilir bir şey olma- dığı görülür. Nitekim hükümet de bunun farkındadır. İkinci cümlesiyle yatırımların kısılacağını haber ver- mektedir. yola gıtmektedir Z'ra Meclisin yatı- rımlar şu veya bu yede olsun, ş ve bu sahalara yapılsın şeklinde ka- rarlara varması, problem tamamen teknik mahivette bir problem o için, zaten mümkün değildir. hükümet ilerideki gunlerde yatırımla- TI kısacak veya durduracak — fakat "bunu Meclis böyle istiyor da onun için kısıyorum yahut durduruyorum" diyemiyecektir. İhtiyaç maddeleri Bu —hususta programda şunlar ifa- de edılıyor . halkımızın ihtiya- cı olan câri ıstıhlak maddelerine, sı- nai ham maddelere, yedek parça ve- saireye daha geniş nisbetlerde tah- sisler ayırmak suretıyle bazı madde- ler üzerinde yulan sıkıntıları sür'- atle bertaraf e mek kararındayız.. alkımızın ihtiyacı olan maddelerın tedariki önünde bulun- durulmak suretıyle c Bn ifadeler ya- tırımların mutlak surette kısılacağı- nın en açık delillerini teşkil etmekte- dirler. En Lüzumlu maddelerin dahi ıthal edılemeyıp darlık ve buhranla- n doğmasını intaç eden bu yoldan, ıçınde bulundugumuz şartlar dahılın- de, ancak yatır lardan vazgeçilm si suretıyle donulebılır Zaten gıdıle— cek ikiden fazla yol da yoktur; ya hiç bir şeye aldırmadan eldeki im- kânlar nisbetinde, bu güne gidişi devam ettirmek; veya şimdiye kadarki gidişi duşunulebılecek en as- gari seviyelerden devam ettirip, istih- lâk maddeleri tedarıkıne daha fazla yer vermek. Birincisi ne hükümete AKİS, 24 ARALIK 1955