16 Haziran 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

SİNEMA Türkiye Türk Film Festivali Bu yılın başında — kurulan "Türk ınema Sanatçıları Derneği" adı- na "İstanbul Gazeteciler Cemiyeti" tarafından tertip edilen "Türk Film Festivali", İstanbulda Saray — sine- masındaki bir galada armağanların dağıtılması ile sona erdi. — Festivale katılmak üzere 21 film gönderilmiş, bunlardan 14 ü altı kişiden -Erdem Buri, Çetin A. Özkırım, Baha Ge- lenbevı, Gani Turanlı, Sabahat Fil- mer, Necil Ozon- meyd na — gelen "küçük jüri'ce festivalde gösteril- üzere ayrılmıştı. 16 kişiden -Burhan Arpad, Orhon M. Arıburnu, Adnan Benk, Salâh Bırsel Erdem Buri, Sabahattin Eyüboğlu, Ali Gev- Tarık Dursun Kakınç, Şadan Kâ mıl Osman N. Karaca, Halit Rı fiğ, Tuncan Okan, Çetin N Ozkırım Nijat Özön, Haldun Taner, Semıh Tuğrul- meydana gelen "büyi ri", "Bu vatanın çocukları"nı da ka mek tarak sayısını onbeşe — yükselttiği filmleri -"Alageyik" "Bir ın tu- zağı", "Beraber ölelim", "Karasu", "Dokuz dagın efesi", "Ben — kahpe delilim", "Üç arkadaş , "Dertli ır- mak, "İftira" "Funda", "Yaprak Saray sinemasında seyrettikten son- ra, üzerinde, Karagöz . Hacivat mo- tifleri bulunan plâkaların — kimlere dagıtılacagını kararlaştırdı En ba- şarılı rejisör, "Bu vatanın çocukla- Tı" ile Atıf Yılmaz Batıbeki idi. En başarılı fotoğraf direktörü — olarak, "Beraber ölelim" ve "İftira"mn ka- meracısı - Kriton — İlyadis — seçildi. "Zümrüt"tin müziğini hazırlıyan genç Yalçın Tura, en başarılı besteci ar- mağanını aldı. En başarılı erkek o- yuncu armağanını "Zümrüt"teki oyu- nuyla Sadri Alışıka verdi. Jüri en başarılı filmi, en başarılı senaryoyu ve en başa arılı kadın oyuncuyu seçe- memişti. Birincisindeki karar oybir- liğiyle alınmış, ikinci ve uçuncude ortaya atılan üçer aday - "Ü daş", "Bu vatanın çocukları", "Do— kuz dagın efesi" ve Muhterem Nur, Lâle Oraloğlu, Altan Karındaş, se- çılmelerı için gerekli oyu toplıyama- mışlardı. Jüri özel armağanının ise, en başarılı film seçiminde en fazla ala okuz dağın efesi"ne ve- rılmesı kararlaştırıldı. Galada açıklanan bu neticelerden so ü. seyircilerin — itirazları ile karşılandı. Anlaşılan seyirciler, Ga- zeteciler Cemiyeti tarafından tertip edilen festivalin jürisine "en başarı- lı jüri" armaganı Verılemıyecegı ka- naatindeydile Bir protesto azetelerde Onikinci Milletlerarası Cannes Festivalinin neticeleri ya- nında Türk rejisör, prodüktör ve si- AKİS, 16 HAZİRAN 1959 nema tenkidcileri tarafından kaleme alınan müşterek bir protesto met- nide yayınlandı. Rejisör, prodüktör ve tenkidcileri ilk defa olarak top- a Festivaliyle — alâkalıydı ve "Üç arkadaş" adlı Türk filminin Cannes Festivaline katılmak üzerey- ken Basın . Yayın ve Turizm Umum Müdürlüğü tarafından geri çevrilme- si ele alınıyordu. Yedi rejisör -Lütfü Ö. Akad, Orhan M. Arıburnu, Metin Erksan, Baha Gelenbevi, Şadan Kâ- mil, Osman F. Seden, Atıf Yılmaz-, dort produktor -Naci Duru, Hurrem Erman, İhsan İpekçi, Namık Kılı- coğlu- ve dokuz sinema — yazarının -Burhan Arpad, Salâh irsel Ali Gevgilili, Tarık Kakınç Tuncan O- tı. "Üç arkadaş", Cannes veya baş- ka bir festivalde Turkıyeyı hıçbır şekild zarara sokmıyacak, — aksi maddi mânevi faydalar saglıya— bılecek bır temsilciydi. — Teknik tetik Vasıflarıyla her hangi bır de Tü i festival rk sinemasını şekilde temsil edebilirdi. — Basın Yayın ve Turizm Umum üdürlü- tekn 1k ve estetık olmıy bir kur b "Üç arka daş ın festıvale gonderılmesıne engel ol* ması yersizdi ve Türk filmciliğinin kalkınmasını baltalayıcı bır davra- nışti. önceki ünün, sinemanın taraflariyle ilgisı rek daha festıvallere katıl- Gerek bu hâd_isc_:ler lerde yetkili kimseler, tara sin macılar -yani festıvale gonderılecek "Bu Vatanın Çocuklarında Nurhan Nur ve Talât Gözbak En iyi rejisör armağanı kan, Çetın Özkırım, Halit Refıg, Se- mih T ğrul, Adnan Ufuk. zaladı- ğı bu protestoda, Sansür H yetı vafından yurt dışında gösterilmesi- ne izin verilen ve bütün sinema ten- kidcileri tarafından Türkiyede yapı- lan en iyi filmlerden biri olarak ka- bul edilen "Uç arkadaş"ın. Basın - Yayın ve Turizm Umum Müdürlü- gunun kurduğu, sinemayla — alâkası mıyan bir jüri tarafından geri çev- rılmesı karşısında Tür relerinin duyduğu büyült üzüntü be- lirtilmekteydi. Protestoda - bundan sonra bu durum karşısında sinemacı- ların görüşlerini belirten bazı açık- lamalar yer alıyordu. Buna göre, Türk filmlerinin dış pazarlara çıka— bilmesi ve böylelikle döviz sağlana- bilmesi için en iyi başlangıç, mıllet— lerarası film festivallerine katılmak- filmle ilgisi olmıyan sinemacılar, ve bilhassa sinema tenkidçileriydi. Bütün bu hususları belirten pro- testoda, ayrıca festivale — katılacak filmlerin "Türk Prodüktörler Birli- ği" nin organize etmesiyle sinema tenkidcileri ve tarafsız sinemacılar- dan kurulu bir jüriden — geçirilmesi ileri sürülüyor, — Basın - Yayın ve Turizm Umum Müdürlüğü ile diğer ilgili makamları bu hususları yeni- âen gözden geçirmeğe davet ediyor- Sinemacıların protestosu, hem haksız bir davranışı rejisör, prodük- ve sinema yazarlarının elbirli- gıyle ortaya koyması, hem ilgi- lileri ehemmiyetli bir hususta ted- bir almıya çağırması bakımlarından faydalı bir davranıştı, 29