13 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

Naziler Memleket Kp ayının 31. günü, 1919'da. Alman Cumhuriyetinin anayasası Weimar Meclisi tarafından kabul e- dildi. Meclis, metni hazırlamak için altı ay çalıştı. Tam bir ay sonra, A- gustos ayının 31. günü Başkan tasa- rıyı tasdik etti ve anayasa yürürlü- ge girdi. Anayasayı okuyan demok- rat ruhlu herkes hayran kaldı. Zih- niyet itibariyle ve sistem olarak Wei- mar anayasasından daha mükemmel bir metin bir Meclis tarafından tertip- lenmiş değildir. Almanlar Parlamento Hükümeti sistemini İ ferandum sistemini İsviçreden aldı- lar. Oyların kaybolmasını (o Önleyen, küçük ekalliyetlerin o Parlamentoda temsilini sağlayan bir nisbi temsil e- sası buldular. Anayasanın maddeleri olarak dünyanın en doğru, en asil, en iyi niyetli fikirlerini o benimsediler. Weimar anayasasına göre egemenlik ulusundur. Siyasi kudretin kaynağı halktır. Bütün almanlar kanun önün- de eşittir. Şahsi hürriyetler masumdur. Her alman fikrini serbestçe (o söyle- mek hakkına sahiptir. Bütün alman- lar cemiyet ve teşekkül kurabilirler. Yirmi yaşına gelmiş kadın, erkek her alman oy kullanabilir. Cumhuriyetin bütün sakinleri inanç ve vicdan hür- 22 riyetine maliktir. Weimar, Almanyada bir şehrin adı dır. Alman Cumhuriyetinin seçilmiş ilk Meclisi 6 Şubat 1919'da orada top- landığından dolayıdır ki anayasa, ha- zırlandığı şehrin adını aldı ve tarihe öyle geçti. Alman Cumhuriyeti (Ode zaman zaman Weimar Cumhuriyeti diye anılır. Zoraki Cumhuriyet Ak Almanyada Cumhuriyet, bir arzunun değil bir zaruretin neti- cesiolarak ortaya çıktı. 1918 sonba- harında, Alman İmparatorluğunun dört yıl önce çalımla giriştiği Dünya Harbinde mağlup olduğu anlaşılmış bulunuyordu. 5 Ekim 1918'de Prens Max de Bade İmparatorluğun son hükümetini kurdu. Kabinesinde mer Bakanı oldu. 26 Ekimde savaşı kay beden Alman Genel Kurmayının ba- şında General Groener meşhur Lu dendorffun yerini aldı. 3 Kasımda 20 bin bahriyeli Kiel'de ayaklandı ve kızıl bayrak çekti. 5 Kasımda asi gemiler Lübeck önüne geldi ve şeh- ri zaptetti. Altona'da, Bremende Wilhemshafen'de Sovyetler kuruldu. Kızıl dalga kısa zamanda Hambur- ga, Kolonyaya, Frankfurta, Leipzi- g'e yayıldı. Alsasta bile imparator- luk kıtalarından bazıları kızıl o baş- rak çektiler. 7 Kasımda Berimde Sc- Alman askerleri Versaya giriyorlar Nazizmin Kaz adımları heidemann Başbakan -Alman başba- kanları Şansölye adını taşımaktadır- lar- Prens Max de Bade'a Sosyalist Partinin bir ültimatumunu verdi ve İmparatorun feragat etmesini, Re- ichstag - Alman Meclisi-'ta mevcut Sosyal Demokrat ekseriyete (o uygun bir hükümetin kurulmasını istedi. 9 Kasımda, Alman Genel Kurmayının Spa'daki karargahında, sorumluluğu bizzat üzerine almak istemeyen Baş- komutan Mareşal von Hindenburg'un emriyle General Groener Kayser-Al- man İmparatoruna böyle denilmekte- dir-'e gitti ve birliklerin artık kendi- sine itaat etmediklerini, onun için çe- kilmesi gerektiğini bildirdi. Bir gün önce, 8 Kasımda, umumi grevin ilân edilmiş olduğu Berlinde Oo Sosyalist bakanlar Hükümetten ayrılmışlardı. Genel Kurmayın aldığı vaziyet üze- rine, 9 Kasım 1918'de Kayser II. Wil- helm tahtından feragat etti. O gün, Reichstag'daki Sosyal De- mokrat ekseriyet, öğleden sonra Ber- lindeki Mecliste toplu haldeydi. Baş- bakan Prens Max İmparatorun ka- rarını bildirince, bir an şaşkınlık ol- du. Şimdi, ne yapılacaktı? Sosyal De- mokratların iki liderinden Ebert da- ha ziyade Kayserin oğullarından bi- rinin tahta geçmesini ve Almanyanın İngiltere gibi monarşik bir demokrasi halinde devam etmesini istiyordu. En çok korktuğu şey sosyal ihtilâldi. Fakat Meclisin hemen altında, AKİS, 13 AĞUSTOS 1962