26 Haziran 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

ithalât Bir kararname Geniş formika ta asasının arkasında- ki döner koltuğa yaslanan kıranta bıyıklı ve çizgili (o sentetik kumaştan elbise giymiş olan ithalâtçı: — Vallahi aklım ermiyor birader" dedi." Ne benim aklım eriyor, ne de piyasada kimsenin, bu tatbikatın ne- denini analdığı var. Herkes tarafından duyulması gereken bir karar, devlet sim gibi. herkesten Oo saklanıyor da, söylenmesi muazzam zararlar uyandı- racak kararlar hiç lüzumu olmadığı halde Resmi Gazetede yayınlanıveri- yor! o Ondan sonra da piyasa neden durgun diye çeşitli sebepler araştırılı- yor. Şu son liberasyon tatbikatının durdurulmasının birçok sebepleri ola- bilir ama, bunu ayan beyan ilân et- mek olacak iş midir sanki?" İthalâtçının bahsettiği karar, Ba- kanlar Kurulu tarafından alınmış o- lan ve hafta sonunda Resmi Gazetede Kararnamede, piyasada ithal talep ŞALEMİ lerinde spekülatif o hareketleri önle- mek maksadıyla liberasyon listelerin- de yeni ithal programı yayınlanıncaya kadar ithal talebi kabul edilmiyeceği, ayrıca Ticaret ve Maliye Bakanlıkla- rınca müştereken karar verilecek mad- deler için yetkili bankalarca talep ka- bul edilebileceği açıklanmaktaydı. Kararname piyasada muazzam bir heyecana sebebiyet verdi. İlk kanaat, döviz olmadığı için liberasyonun dur- durulduğu şeklinde tezahür etti. Oysa ki hadise tamamen başka bir sebebe istinat etmekteydi. Kota tatbikatının sona ermesi yaklaştıkça bankalara ta- leplerin birdenbire arttığı daima gö- rülen hususlardandı. Bu devre, yani 4 Temmuzda yayınlanacak liberasyon üstesinde de döviz disponibilitesi ile ilgili olarak bir hayli değişiklikler ya- pılacağı için, son onbeş gün içinde Merkez Bankasına intikal etmek üzere yetkili bankalara aşın talepte bulu- nulacağı anlaşılmaktaydı. İşte kararname bu talepleri önle- mek maksadıyla tanzim edilmişti. AKİS/18 (AKİS — 1021) Piyasadaki heyecan Halbuki, işin bu şekilde Resmi Gaze- tede yayınlanması, yukarıda da be- lirtildiği gibi, büyük ve piyasa kural- larına göre haklı sayılabilecek bir he- yecan yaratmağa kâfi geldi. Firma- ların bir kısmı Odalara başvurarak izahat almağa çalışırken, bir kışım müesseseler de dış memleketlerdeki ihracat evlerine durumu telgraflarla bildirmeğe ve gerekli tedbirleri sağla- maya uğraşıyorlardı. İşte meseleyi- evvelâ bu . heyecan dalgası bakımından kıymetlendirmek lâzımdır. Yeni kotaların ilânına, âdet olduğu veçhile kararnamenin yayın- landığı tarihte onbeş günden az zaman vardı. Bu müddet içinde liberasyonun durdurulması suretiyle çok haklı bir sebep olsa bile - ortalıkta esasen mev- cut döviz darlığı kanaatini tescil et- menin âlemi olmasa gerektir. Piyasada, 1952 yılında çıkarılan ka- rardaki "liberasyon şimdilik durdurul- muştur, ileride tekrar başlıyacaktır" ifâdesi ile şimdiki kararname arasın- da bir bağlantı kurulmuş ve "bir daha liberasyon ancak o zaman loduğu gibi 4-5 ay sonra yürürlüğe girer" söylen- tileri ısrarlı bir şekilde dolaşmağa baş- lamıştır. Oysa ki işin tatbikatı idari bir emirle onbeş gün için pekâlâ dur- durulabilirdi. Bir merci emrindeki po- zisyonlar için Odalar ve Birliğin ta- lep kabul etmemesi, bankaların da ta- lepname kabulünü savsaklamaları İs- fon onbeş gün zarfındaki o taleplerin iade edileceği sağlanabilirdi. Fakat çi- şin en doğrusu 4 Ocakta ve bundan önce ve sonra, çıkarılmış kararname ve yönetmeliklerdeki istikrarın böyle TAHİR KUTSİ MAKALI "Yılın gazetecisi" İÇ GÖÇ (Memleket röportajları) seçtiren eser Kitapçılarda arayınız. Han: 16 Cağaloğlu - İSTANBUL TOPLUM YAYINLARI- Aydınlar (AKİS — 1025)