26 Haziran 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

SİN E Filmler Tahtlar çatırdarken Star sistemi, yani yıldız yaratıp se- yirci çoğunluğuna omal etmek ve sırtını ona yaslayarak para kazanmak, sinemanın başlangıcında da vardı. Ancak, İkinci Dünya Savaşına doğru ve ondan sonradır ki, yapımcılar sine- mada gerçek söz sahibi kişilere, yani rejisörlere değer verip onlari yücelt- me onlara sırt dayama politikasını ayranlar. Buna, ayrıca mecburdular Star sisteminin kişisi, kendisi- -in bir silâh olduğunu anlar anlamaz unu hemencecik yapımcıya çeviriyor ıyordu. S o kazanacağına ben kaza- nırım, daha iyi"ydi. Köklü bir geçmişe ve belirgin bir geleneğe sahip olmayan türk sinema- cı star sistemini - bermütad- geç "keşfetti" Başlangıcındanbuyana itasın, kendi sinemasına karşı "aman reklam olur sonra" gibi karakuşi bir ürkeklikle ne sayalarında yer veriyor, de u etmeye yanaşıyor- giz sinemasında yer al- herhangi bir skandal ola- basın, kötüleme- p bir davranışla - Bu defada en baş köşeyi veriyordu. Bu durumda, yapımcılar en doğru planı yaptılar: Ya kendi başlarına bi- rer organa sahip olma yoluna gittiler, ya da çıkanları ele geçirip oralarda kendi o kendilerinin (opropagandasını yapmaya başladılar. Üçüncü olarak iz- lenen yol ;,eli kalem tutanları kendi hesaplarına çalıştırmak ve yayın or- ganı çıkartmakta Hiç bir ülkede rastlanmamış bir başka yol da yine Tükiyede kendini göstermekte gecikmedi. Bu önce ya- pın organı çıkarıp sonradan yapım- cılığa atlamak yoluydu. Star sistemi, bu tür yollardan geçi- rilerek kuruldu. Önce yavaştan yavaş- başladı, sonra da gemi azıya aldı. Öyle bir duruma gelindi ki, yayın or- anları, ratılan zorlama yıldızla- rın organı elini aldı. Sayılan zaten dört, ya da beşi aşmıyordu. O yüzden de organlarda hep bu dört beş star- dan söz edilir, hep onların kapak re- simlen ve röportajları yayınlanır ol- du Bu çeşit organların tiryakisi olan seyirci ise, stara ve sisteme kolaycacık alıştı, boyun eğdi. Organların yanı sıra da.. Hesapta bir de ea Kğ yordu. Türkiye İzmir, Adana, Ka- radeniz, Ankara ve İasul ölmek il- AKİS/32 du. EE mış kişiler, rak karıştıklarında, M A zere beş işletme bölgesine ayrılmıştı. önceleri etliye sütlüye pek karışma- sonra sonra yapım- açık kredi yan işletmediler, cılara yatırım yapmağa vermeğe başladılar. sinemasını önlenmez bir film en yonuna götürdü. Eldeki sinema seyir- cisi sayısıyla yine sinema salonları sa- belliydi ve bu sayılar -yenilerin atılmaması sebebiyle- son derece sı- nırlandırılmıştı. Bunu hesaplamayan işletmecilerle yapımcılar, iç pazarın kaldıramıyacağı oranda film çevrimi- ne gittiler. Başlangıçta işler gayet iyi gitti. Ama sonraları hız verilen çe- günde senaryo teslimini bir hüner ha- line getirdiler. Zu hızlı akışta starlar da üzerlerine düşeni o eksiksiz yerine getiriyorlardı. Her filmde oynuyorlar, film üstüne film çeviriyorlar ve bu a- rada hissettirmeden fiat arttırımına gidiyorlardı. Yapımcılarla işletmeciler, işte bu hızlı akış arasında gemilerini karaya oturttular. Starlar, ilk ağızda her film de kolay ve ucuzuna oynamışlar ve sistemin geleneğini yapımcıya değil de kendi çıkarlarına uygulamışlardı. Ama bu uygulamayı yaparlarken de bu- nun farkında değillerdi. Herşey, bütün iptidai sinemalarda olduğu gibi "ta- biaten" oluyordu! 1962-63 ile 1963-64 sinema mevsi- minde star sistemi en şiddetli devri- Ayhan Işık, bir virme makinesini durdurmak bir tür- lü mümkün olmuyordu. Durdurmak- tan geçildi, hızı kesmek de ayrıca mümkün değildi. Bundan sonrasında iğler tamamen arap saçma döndü ve işin içinden ne yapımcılar ve ne de işletmeciler çıka- bildiler. Çıkamadılar, çünkü hız, yep- yeni, mecburiyetleri de beraberinde getirmişti. (o Filmleri kısa bir süre içinde ve ucuza çıkarmak gerekiyordu. p ise, işi gürültüye getirmek demek- . Nitekim öyle de oldu. Yeni ve tü- edi rejisörler on günde, onb ilm çevirmeyi, emen AE çi filminin çevriminde Sel gider Bu devreye hem "şiddet", hem de "altın devir" demek yerinde olacaktır. Çünkü starlar dizginleri el- lerine geçirmişler, yapımcılara iste- diklerim yaptırıyorlar, buttun" yanı sı- ra da istedikleri fiyata dırıltıya mey- dan vermeden alışıveriyorlardı. ni yaşadı. İçlerinde, bir yıl içinde kazancı | milyon türk lirasının üstünde olanlar- la, bunu açıklamayı ünlerine ün kat- ma sayanlar bile çıktı En büyük star Sistemin en göz alıcı oyuncusu, er- kekler arasında Ayhan Işık, kadın- lar arasında da Belgin Doruktu. Son-