24 Temmuz 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

AKİS kehanetini, Amerikayla Rusyanın nü- fus ve toprak zenginliği üzerine bina etmiştir Bunda yanılmamıştır da.. A- merika ile Rusyanın bugünkü durum- larına birbirine o kadar zıt iki sistem- le, aşırı bir liberalizmle ve komünizmle gelmiş bulunmaları temelde servet bu- lundu mu, üzerinde yükseltilen bina- nın harcının ikinci plânda kaldığının parlak delilini teşkil etmektedir. Eğer rika. Sovyetler Birliğinin geçirmiş bulunduğu cinsten bir harp geçirmiş olsaydı New York otellerindeki tuva- let kağıtlarının olurdu. kimse kolay kollay bir şey söyleyemez. Bu servetle Rusya, kalkınması için teciler Birliğine gidecektik. Bir işimiz yoktu. Moskovayı gezelim dedik. Tabii, rus başkentine gelmiş kendini bilen her turist gibi Kremline gittik. Karım Moskovaya ilk defa geldiği için bah- çeyi ilgiyle gezdi. Meşhur Çar- Puşkayı -Topların Prensi- ve onun kadar şöh- retli Çar-Kolokolu -Çanların Krali- çesi- seyretti. Bunlar, bir omuazzam topla bir muazzam çan. Akşam Don Karlosu görmek için geleceğimiz muh- teşem Kongreler Salonunun Önünden geçtik. Büyük Kremlin Sarayına tabii yaklaşamadık. Önünde milisler nöbet tutuyorlardı ve hiç kimseyi sokmuyor- lardı. Sovyetler Birliği Başbakanı orada DIŞ GEZİLER rin merkezi (oOdurumunda bulunan Kremlin, asıl Moskova (o Prenslerinin sarayı. Moskovanın kurucusu diye bi- linen ve bu sıfatıyla at üzerinde bir heykelinin şehrin meşhur Gorki Cad desi üzerine dikilmesine hak kazanan rus prensi Yuri Dolgoruki 1156da- Boro vitski tepesine tahtadan-bir kale yap- tırmış. Burası Moskova Prenslerinin ikametgâhı olmuş. İki asır sonra, 1367 civarında' tahta duvar ve kaleler beyaz tuğlaya çevrilmiş. Bir asır daha geç- miş, 1485 ile 1493 arasında rus ve italyan mimarlar bir yeni duvar çem- beri yapmışlar. Bugün mevcut "Krem- lin Duvarları" bu. Ondan sonra, bu Moskovanın meşkur Kızıl Meydanının görünüşü Rus ölçülerine lâyık komünizmi değil de kapitalizmi geç- seydi . Sovyetskayadaki zımpara kâ- gıtları yerlerini daha mı çabuk o pem- be yumuşacık tuvalet kâğıtlarına bı- rakırlardı, o da meçhuldür. Ama her halde komünizmin, hiç olmazsa bugün- kü halinde, bir takım lüzumsuz kayıp- lara vesile verdiği komünist idareciler tarafından dahi bilinmektedir. Nitekim bizim sevimli Kirilof da kendisi saat dokuzbuçukta geldiği hal- de arabayı saat onbuçuk için istemiş. Bir saat ne yaparız diye düşünmüş, bilmiyorum. Allahtan, bizim müsteşar Sadi Çoruh da siomebiliyie gelmişti. Hava güzeldir Öğleyin yemeğe, Gaze- 24 Temmuz 1965 çalışıyordu. İki hafta sonra, aynı mi- lislerin hürmetli selâmları arasından geçip, üzerinde gece ve gündüz kızıl bayrağın dalgalandığı o sarayda Kosi- ginle tam elli dakika görüşeceğimi ha- -al bile etmiyordum. Kremlin, çok kimse tarafından Çar- ların Sarayı diye bilinir. Çarların, Moskovaya geldiklerinde bu sarayda oturdukları odoğrudur. Ama Çarlık Rusyasının başkenti o Moskova değil, Sen Petersburg olduğu için. çarlar Kremlinde fazla kalmamışlardır. Nite- kim son çar, İkinci Nikola ya bir, ya iki defa gelmiştir. Moskovanın tam göbeğinde, şeh- çemberin içindeki kiliselerin inşası başlamış. Hani, işlemeli, gözalıcı var ya, onlar hep XV. . Asır ortası arasının isleri;Bü- yük Kremlin Sarayı ise 1838 ile 1849 arasında yapılmış. oPlânlarım Ton, Gerasimov, Çiçagov gibi bir çok mi- mar hazırlamış. Sonradan, XV. ve XVII. Asırlara ait saraylar da Büyük Kremlin Sarayına dahil edilmiş, daha doğrusu bunların hepsine aynı stil verilmiş. Yani Kremlin, bir çarın ve- ya bir Moskova Prensinin yaptırttığı bir saray değil, bir binalar birleşiği- dir. Bu hususiyeti itibariyle (obizim 11