15 Nisan 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

DÜNYADA OLUP BİTENLER Aden Çorba düzeni İpgiliz etkisi altındaki Güney Ara- bistan Federasyonuna katıldığı günlerden, yani 1963 Ocağından bu yana Adende gürültüsüz geçen bir dakika gösterilemez. Gün geçmemiş- tir ki, ingiliz işgali altındaki bu kü- çük bölgede silâhlar patlamasın, bi- çaklar işlemesin. Fakat bu karışık- lık hiçbir zaman, geçen haftaki ka- dar sesli ve kanlı olmamıştı. Şehir hayatını birdenbire felce uğratan büyük bir doğal su baskınının yanı- sıra, ekonomik hayat da grevler yü- zünden durmuş, sokaklarda can kay- bına yolaçan silâhlı çatışmalar pat- lak vermiş, caddelerde kolgezen in- giliz güvenlik kuvvetlerine bir gün- de elliyi aşan baskınlar yapılmış ve bu durum, bütün bir hafta boyunca, böylece devam edip gitmiştir. Sokaklarda görülen bu karışıklık yalnız orada kalmamış, diplomatik alana da sıçramıştır. Adende ingiliz- ler tarafından kurulan yönetimle bu yönetime karsı olan milliyetçilerin arasını bulmak için Genel Sekreter U Thant tarafından bölgeye gönde- rilen üç kişilik bir Birleşmiş Millet- te Heyeti, dört uzun gün, ağırlan- dıkları otelden dışarı çıkarılmamış- lar, bunların radyoda milliyetçilere hitaben yapmak istedikleri bir oko- nuşma Aden hükümeti tarafından yasaklanınca, heyet üyeleri bavul- larını toplayıp geldikleri gibi dönmekten başka çare bulamamış- lardır. Fakat işler bu kadarla kalsa, iyi! Hava alanına geldikleri saman, bavullarının aranmak istendiğini görmüşlerdir. Heyet üyeleri, diplo- matik dokunulmazlıkları olduğunu ileri sürerek bavullarını oaçtırmak istememişler, fakat ingiliz makam- ları, bu bavullara milliyetçiler ta- rafından yerleştirilmiş bombalar o- labileceğini söyleyerek bavulları de- netlemek konusunda ısrar etmişler- dir Nihavet ingilizler bu ısrardan vazgeçince, bu defa işe uçağın pilo- tu karışmış ye denetlenmemiş ba- vulları uçağa kabul edemiyeceğini bildirmiştir. Sonunda bavullar hava alanındaki bir sivil görevli tarafın- dan aranmış ve heyet üyeleri ondan sonra uçağa binebilmişlerdir. Tabii, bu arada kendileriyle görüşmek is- teven basın mensuplarıyla heyet ü- yeleri arasında çıkan sayısız tartış ma da cabası!.. 20 Bu gürültü ne için? A ende yıllaryılıdır sürüp giden ve her geçen hafta pek alevlenen bu karışıklıkların altında, adenli milliyetçilerin, gelecek yıl ingilizle- rin buradan çekilmesinden sonra bölgede kurulacak düzen konusun- daki anlaşmazlıkları yatmaktadır. Yüz yıldan fazla bir süredir bir sö- mürge olarak elinde tuttuğu Adenin, kendisi buradan çekildikten sonra Nasırın deneti altına düşmesini is- temeyen İngiltere, Adeni, 1959 yı- lında kurduğu Güney Arabistan Fe- derasyonunun içinde tutmak iste- mektedir. Bilindiği gibi, Aden, Kızıl- denizin, böyle olunca da Süveyş Ka- nalının doğu kapısında ve bugün kanlı bir iç-savaş içinde bulunan Yemenin hemen güneyindedir. A- den balkının çoğunluğunun yerli ol- mayıp, buraya çalışmak için göçen Yemenli araplar olması, İngiltereyi, kendi başın bağımsız bir devlet ol- duğu gün Adenin Mısır etkisi altı- na girmesinden korkutmaktadır. Bunun içindir ki önce Adenin batı- sındaki onaltı şeyhliği -ki bunların yöneticileri hâlâ ingiliz (parasıyla beslenen Oogeleneksel oOemirlerdir- kukla bir Federasyon içinde topla- mış ondan sonra da Adende gene bir kukla hükümet kurarak, bu böl- geyi de Federasyonun içine katmış- Fakat adenli milliyetçiler bu çö- zümü kabule bir türlü yanaşmamak- tadırlar. Bunun çeşitli nedenleri var- dır. Bir kere Federasyonun diğer kesimleri pek fakir olduğu (halde Adendeki ekonomik hayat çok ha- reketlidir. Aden, Federasyon içinde kalırsa, kendi zenginliğini diğer ü- yelerle paylaşmak zorunda kalacak- tır. İkincisi, Aden halkı, federal yö- netime hakim geleneksel şeyhlerin yönetimi altına girecektir. İşte bu iki sakıncayı önlemek için, adenli milliyetçiler yeraltı teşkilâtı (o kur- muşlar ve İngiltereye karşı hareke- te geçmişlerdir. Bunların en önem- lisi, Adeni Yemenin bir parçası sa yanlar tarafından kurulmuş olan "İşgal Altındaki Güney Yemeni Kurtarma Cephesi" -FLOSY- dir. Bu cephenin amacı, bölgede, ilk adım olarak geleneksel şeyhlerin kapı dı- şarı edilmesinden sonra, ikinci a- dım olarak merkeziyetçi ve ilerici bir bağımsız devlet kurmaktır. Şaşmamak gerekir pe son yıllarda, Güney Ye- meni Kurtama Cephesinin liderle- rine karşı büyük bir yıldırma kam- panyasına girişmiştir. O kadar ki, bunlar, başlangıçta aralan pek iyi olmadığı halde bugün Nasıra sığın- mak zorunda kalmışlardır. £ Ünlü liderleri Abdülkavi Makâvi O halen Kahirede yaşamaktadır. Buna kar- şılık, çorbada kaşığı olsun isteyen al Faysal da Adende desteklene- cek bir kuruluş bulmuştur. Adı U- lusal Birlik Partisi -UNP- olan bu kuruluş, yalnız İngiltereden değil, onunla birlikte Faysaldan da yar- dım görmektedir. Başka bir deyiş- le, Yemendeki iç savaşın bir ben- zeri, küçük çapta da olsa, daha ba- ğımsızlığa kavuşmadan Adene de sıçramıştır. Birleşmiş Milletler Ge- nel Sekreteri U Thant, bölgeye üç Atarürk Bulvarı: KİZA tkr 2 ŞAFAK Munifatura Mağazası | Mehmet ve Turgut Güdüllüoğlu Kışlık ibtiyaçlarınız için emrinizdedir. 15 Nisan 1967