July 28, 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 Akşam m —— —— “İsmet paşanın parlak nutku “Büyük Gazi! Senin arkandan gelmekte muhakkak muvaffakıyetle daimi inşirahı vardır,, ürkiye cihan içinde varlığını ancak kendi iradesile ispat etmiştir,, yürümeni Izmir, 27 — Ismet paşa Hz. Gazi heykelinin küşadı münasebe- tile şu nutku irat etmiştir: Aziz vatandaşlar; Baş döndürücü fırtınalara tutul- duğu bir zamanda millete yol gösteren büyük evlâdının hatıra- sını gelecek nesillere nakletmek için toplanmış bulunuyoruz. Kar- şımızdaki aziz timsal Büyük Milli Rebberin barikulâde benliğini göz- lerimiz Oönünde canlandırırken onun insani ve milli rolünün canlı ve derin manasını da ifade etmiş olacaktır. Gazinin yüksek benliği üzerinde bir hülâsa yapmak pek güçtür. Herhalde muvaffakıyeti şüpheli bir iddiadır. Ben burada ancak bir iki hususiyetini söyle- meğe çalışacağım. Millet davasını doğru olarak tayin edebilmek, açık olarak söy- lemek ve davayı kazanmak için her zorluğu ne pahasına olursa olsun yenmeğe azmetmiş olmak Gazinin hususiyetleridir. Bahusus siyasi ve milli bir davayı isabetle tayin edebilmek için yaradılışın nadir mevhibelerine mazbariyet birinci şarttır. Fakat, bu şart kadar milletlerin içinde bulundukları ahval ve şaraite derin ve esaslı vukuf ta lâzımdır. Türlü tesirler içinde tabii veya sun'i olarak memleket halkının kafası ve sinir- leri karıştırıldığı bir zamanda ha- diselerin üstünde yükselen Büyük Gazi milli davamızı vukuf ve isabetle tayin etmiştir. Bir milli davayı açık söyliye- bilmek de ancak Büyük Rehberin kârıdır. Bir hastaya mecbur olduğu ameliyatı söylemenin tatsızlığını düşünürsek felâkete tutulan bütün bir millete kurtuluşun hesapsız ve dayanılmaz derecede sert tedbir- lerini bağırarak söylemek vazife- sinin ne çetin olduğunu tasavvur edebiliriz.. Milletlere bunu büyük rehberler söyliyebilirler.. Büyük Rehberin ağzından işitilen ted- bir, işin çetinliğini anlatırken insanda bir nevi huzur ve kuvvetli bir itimat hissi de beraber uyandırır. Büyük Rehberin sözlerindeki bu tesirler, onun ya- radılışının izahı güç bir sırrıdır. Bu hislerin kaynağı o zamana kadar ve her gün hadiselerin ona verdiği karşılanmaz bir salâhiyetti. Milli davayı kazanmak için Gazinin yenmeğe mecbur olduğu zorlukları düşünmek insanın gö- zünü karartır. Iztırap çeken büyük kahraman ve fedakâr Türk milleti içinde Gazi, ıztırap çekmekte, kahramanlıkta ve fedakârlıkta en ileride yürüdüğü içindir ki milletin maddi ve manevi bütün kudretin- den millet davasında istifade edebilmiştir. Çekilen (o zorlukların | içinde maddi yoksulluk şüphesiz yeis verir derecede idi. Fakat, her büyük mücadelede olduğu gibi en büyük zorluk (insanlardan gelmiştir. Onun için tarihteki sayılı isim- ler gibi Gazi de en büyük müş- külâtı, aklı bir hududa kadar eren, sıniri bir dereceye kadar tutan karakteri yarı yola kadar dayanan iddialardan O çekmiştir. Bir insan cemiyete reislik edebil- mek için vefalı olmak birinci hassadır. Çünkü, millet ve siyaset mücadeleleri vatanperverlerin hiz- mette yarış etmelerile kazanılabilir. Vatanperverler muvaffakıyetlerinin takdir'r-- -me hata- larının tashih ve müsamahasını baştan bekler. Onlar için ancak başın vefalı olması esaslı bir teşvik ve teminattır. | Bu anlattığım manadaki vefanın timsali olan Büyük Rehber Gazi, bu vefa hassasından ve vazifesin- den çok ıztırap çekmiştir. Reisten vefa beklemek ve istemek nasıl bir hak ise, vefayı asıl davanın mahiyetine ve hedefine zarar veren bir masuniyet zannetmek de o derecede haksız bir taleptir. Fertler milli davaya faydalı olma- ları ve herhalde zararlı olmamaları şartiledir ki milli rehberden refah istiyebilirler. Sevgili vatandaşlar, Burada Büyük Başkumandanı, kahraman millet ordularına hedef gösterirken görüyoruz. (o Askeri vaziyetlere ordulara bir şehir, bir ırmak nihayet gene mahdut bir mıntaka gösterilmek âdet iken Gazi başkumandan kocaman bir denizi hedef göstermiştir. Akdeniz binlerce seneden beri medeniyet havzası ve dünya siyasetinin geçididir. Gaz', meydan muhare- besini müteakip o meydan muha- rebesinin neticesini ifade (eden hedefi değil, Akdeniz siyasetinde ve Akdeniz medeniyetinde Türk milletinin lâyik olduğu yüksek mevkii oOalmak hedefini göster- miştir. Milli mücadele dediğimiz tarih safhasının farikası budur. Türk milletinin Akdenizde mevkii Türk milleti binlerce seneden beri medeniyetinde ve siyasetinde başlıca mevki tuttgu Akdenizden suni ve cebri olarak bir çok mil- letler tarafından uzaklaştırılmak istendi. Türk milleti kendi idare- sile ve yenilmez azmile Akdeniz- deki mevkiini ve vazifesini istirdat eyledi. Geçen 10 sene bir daha ispat etmiştir ki Türk milletinin Akdenizdeki mevkii yalnız onun bir hakkı değil, insaniyet ve medeniyetin Ohayrı için arzu edilmesi icap eden haklı ve lâzım bir şeydir. Akdenizde Türkiye kuvvetli bekçilik, sadık ve dürüst dostluk, milletler ailesinde iyi geçimli büyük ve sulhperver bir unsur olarak elzem bir mevcu- diyettir. Diğer hedefler Vatandaşlarım, nazari olarak bir harbin son ve kat'i neticesini büyük ordularına göstermek vaziyetinde iken Gazinin Akdenizi ancak ilk hedef olarak göstermesine de dik- kat etmeliyiz. Milli mücadelenin ru- bunu ve Gazinin yüksek rolünü Sevr muahedesinden kurtulmak çerçevesinde görmek dar ve kısa bir anlayıştır. Milli mücadele, Türk milletinin öyle diriliş kıyamıdır ki Sevr meselesi bu kıyamın ancak bir safhası, ilk safhasıdır. Vak:a en yeisli safhası idi. Diğer safha- lara varmak için ateşle, demirle ve kanla atlanması lâzım gelen göz yıldırıcı safhası idi. Fakat, nihayet ilk safhası ve ilk hedefi idi. Diğer hedefler daha kolay olmamıştır ve daha kolay olma- yacaktır. Büyük Türk davası Vatandaşlar, Türk milletinin davası yüksek ve medeni bir milletin asiline ideal davasıdır, Bu davaya özenenlerden nice akıllı geçinenlerin gözleri iki mızrak boyundan ilerisine yetişmedi ve kendini babayiğit sanan niceleri- nin de sinirleri üç günden fazla dayanamadı. Bu dava uzun ve çetin bir davadır. Bu davaya bütün ehemmiyetile Gazi nesli sarılmıştır. Şimdiki nesiller ve gelecek nesiller bu davanın arka- sından yorulmadan ve dinlenme- den koşacaklardır. Koşmağa mec- burdurlar. Türk milletinin iradesi, ilmi ve tekniği, serveti ve insanlığı ve nihayet gene iradesi mütema- diyen arttırılmak lâzım gelmekte- dir. Büyük Türk davası için her- “şeyden evvel tam ve geniş ve iftihar olunur mabiyetile Türk milliyetini, milli ve beynelmilel siyasetimizin temel taşı olalarak koymak lâzımdır. Bu temel, Ga- zinin mübarek ve sarsılmaz eliyle siyasi mevcudiyetimize yerleştiril- miştir. Türk mileti, bu kâinatta diğer milletlerin veya devletlerin lütfü ile doğmamıştır.Türkiye cihan için- de varlığını ancak kendi iradesile ispat etmiştir. Büyük milli davanın ilk açılacak bir merhalesi de rönesansın ve son zamanların mahküm ettiği çürümüş usuller yerine modren, en yüksek, en insani usullere müstenit bir devlet kurmak idi. Lâik cümhuriyetçi zihniyetini milli davanın esaslı şartı saymamızın sebebi budur. Büyük Türk dava- sını başarmak, inkılâpçı olmadan asla mümkün olmaz. Asırlarca geri bırakılmış bir cemiyeti kud- retli, mücehhez, haris, âcizlere ve geri kalmışlara son derecede merhametsiz şartlar içinde se- lâmete o erdirebilmek için o cemiyeti bir an evvel yetiştir- mek lâzımdır. Durmak ve dinlen- mek ancak hırsı arttırır ve ancak hırsı kolaylaştırır. Bahusus iktisadi sahada milleti müdafaa etmek başlıca mecbüriyetimizdir. Iktisaden kuvvetli ve taşkın olanlar menfaat sahalarının aşırı ve maniasız kalmasını istiyebilir- ler. Iktisaden geri kalmış olanla- rın mümkün olduğu kadar maişet- lerini müdafaaya çalışmaları ise hem hakları hem vazifeleridir. İlmen ve iktisaden geri birakıl- mış bir cemiyetin çok çalışmaktan ve hususi tedbirler ile yetişmekten başka çaresi yoktur. Iktisatta milli varlığı müdafaa etmek ve iktisatta milletin geri bırakıldığı mesafeleri kapatmak mecburiyeti iktisaai devletçiliğimizin izahıdır. Büyük Gazi! On seneden faz- ladır, Türk milletinin davası için arkandan koşuyoruz. Şimdiye ka- dar modren ve medeni bir devlet olarak aldığımız yol, kısa ve kısır değildir. Belki her yılımız yeni bir muvaffakıyet ile ögünecek talidedir. Sen yaşa, senin arkandan gel- mekte muhakkak muvaffakıyete yürümenin daimi inşirahı vardır. Sen, ebediyete intikal edince, türk nesilleri senin izinden yürü- yecektir. Türk milleti davasınin çıkar yolu ancak senin iizindir. Senin heykelin Türk milletine büyük davasını daima hatırlatan yanıl- maz bir işarettir. Senin heykelin Türk milletinin iradesini tecessüm ettiren bükülmez bir demir pen- çesidir., Nutuk fevkalâde hararet ve coşkunlukla alkışlanmıştır. Kırkağaçtan geçerken Kırkağaç 27 (Hususi) — Baş- vekil Ismet paşa hazretleri bura- dan geçerken kendisine Kırkağa- cın bir albümü ve memleket işleri hakkında bir ariza takdim edil- miştir. çok ucuzdur. Birincide iki komple kazandığı Radyo 28 temmuz perşenbe Istanbu! — 18-19 gramofon, 19,30- 20,30 saz Vedia Rıza hanım, Cennet H. 20,30 - 21 opera (gramofonla), 21-22 saz (Mildan Niyazi bey, Fikriye hanım, 22- 22,40 orkes'ra, Bükreş (394,2 m.) — 1940 gra- mofon, 20 şarkı, 20.20 senfonik konser , 22 konferans, 21,15 konsere devam, 21,45 radyo Jurnal. Budapeşte (65505 m.) — 20 şarkı, 20,45 gramofon, 21,45 müsSahabe, 22 konser. Londra (355,38 m.) — 20,45 keman, 21,15 orkestra, 30 gramofonla honser, 23,35 dans musikisi. Paris (1375. m.) — 20 fransız ko- meğisi hakkında konferans, 20,30 gra- mofon, 21 radyo tiyatrosu, 21,40 şüun. Prağ (458,6.m.) — şarkı, 20,55 Askeri muzika, eman, piyaro. Roma (441,2 m.) — 18,45 konser, 20,15 zirai müsahabe, 21,30 kadın şüunu 21,45 konser. Toulouse (385,1 m.) — 20 senfonik orkestra, 20,45 askeri muzika, 21 armo- nik, 21,15 opera komiktden parçalar, 21,30 operada taganni edilen bazı par çalar, 21,45 Arjantin orkestrası, 23,45 büyük orhestra, 24 şarkı. Varşova (1411 m.) — 19,90 dans musikisi, 20,45 zirai müsahabe, 21 hafif Viyana 35 müsahabe, 20,25 radyo jurnal enfonik orke, ra, 23,35 çingene musikisi. 29 temmuz cuma Istanbul — 18 - 19 gramofon, 19,30 - 20,30 saz (Vedia Rıza hi , Cennet HI.) 20,30 - 21 tan Cemil beyin senei devriyei vefatı dölayısile Rauf Yekta B. tarafin müsshabe, 21-22 saz ( İnci hanım, Belkis hanım), 22 - 22,40 tango orkestrası, Bükreş (394,2 m.) — 1940 gra mofon, 20 komedi, 5 Budapeşte ( konferans, 20 viyo |, 20,40 konser, 21,50 orkestra ve dini ayin, 23,10 radyo Jurnal. Londra ( 355,3 m. ) — 21 orkestra, 22,15 vodvil, 23,3ö dans musikiki, İzmir Himayei Etfal Cemiyetinin (Andros) lüks vapurile mütekabil EGE SEYAHATİ ISTANBUL -iZMiR Pire - Atina - Selânik'te Yedi Günlünk Bir Tenezzüh Mübadil, gayri mübadil her vatandaş iştirak edebilir. Fiatlar: 45, 32, 27, 20, 15 liradır. Vize işi pasaport masrafi cemiyete aittir. (Askeri vesikası, nüfus kâğıdı, 6 adet fotoğraf) istenir. Yemek ve büfe günlük tabldot 2,5 ikincide iki, ISTANBUL'dan HAREKET 10 AĞUSTOS ÇARŞAMBA AKŞAMI Yerler mahduttur. 6 Ağustos Cumartesi akşamına kadar müracaat lâzımdır. Müracaat yerleri : İstanbul'da Himayei Etfal Cemiyeti Merkezi Umumisi Tel. 2,3697 - Galata'da Çinili Rıhtım Han, alt kat Yunan Milli Seyriseferi Bahri acentası. Telefon Beyoğlu 2612 - İzmirde Gazi Bulövârı Himayei Etfal Cemiyeti merkezi. Telefon İzmir 2916 TAKSIM BAHÇESİ TROPICAL EXPRESS BUYUK BREZİLYA ROVU HEYETiNİN parlak muvaffakıyetler hasebile müdiriyet tarafından fevkalâde fedakârlıklar ibtiyarile bir kaç gün daha temsillerine devam ettirmeğe muvaffakıyet hasıl olmuştur. Bu akşam: Yeni programa başlanması münasebetile heyet, YÜZLERCE SİHRAMİZ TABLOLAR, CANLI TABLOLAR gösterilecek ve gayet mütenasibülendam güzel kadınlar tar.fi da temsil edilecektir, Şi Yarınki Cuma ve önümüzdeki Pazar günleri saat 17,1/2 ta | Ummu BUYUK MATİNELER memmmuzf Yolculardan kahvaltı ve iki yemekten mürekkep üçüncüde bir buçuk liradır. ve gördüğü fevkalâde rağbet Katil Cevdet adliyeye verildi Geçen gece Yeni postahanenin önünde Kâmil efendi isminde birini bıçakla öldürererek iki gün sonra Sazlıderede bir arkadaşının evinde yakalanan Cevdet hakkın- daki tahkikat ikmal edilmiştir. Cevdet evrakile birlikte adliyeye verilmiştir, Talebe kampları Darülfünun, yüksek mektep ve liseler talebesi askeri kampları yarın akşam hitam bulmaktadır. Talebe bu kamp neticesinde de imtihan verecekler, muvaffak olan- ların askeri vesikalerma kayıt düşürülecektir. Talebe umumiyetle bu sene kamplardan çok istifade etmişlerdir. nunun Paris (1725 m.) — 20 gramofon, 21 - radyo konseri, 21,40 yemek haber- leri, 21,45 oda musikisi, 22,30 piyano için romantik üç piyes, Prag (488,6 m.) — 19,15 gramofon, 19,80 alman radyo neşriyatı, 20 şarkı, 20,20 klarinet, 20,45 mühtelif 21,30 komedi. Roma (44,12 m.) — 18,45 konser, 20,15 zirai müsahabe, arkıları, 20,45 ke a, 21,16 opera i edilen parçalar, 21,30 21,45 Viyana orkes* komikte ts senfonik o trası. Varşova (I4ilm.) — 19,20 hafif musiki konseri, 21 senfonik konser; 21,40 musiki müsahabesi, 21,45 senfonik kon- sero devam, 23 dans musikisi, Viyana (517,2 m.) — 19,10 askeri konferans, 19,35 radyo jurndi,) 19,45 konser, 20,45 komedi, 22,46 radyo Jurnal, 23 akşam musikisi, ii