27 Eylül 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

Sahifez AKŞAM 27 Eylül 1934 SON TELGRAFLAR amman arma m , Yugoslavya kralının Sofya seyahati Belgrat 27 (Hususi) — Burada günün meselesi kral ve kraliçenin Sofyaya seyahatleridir. Gazeteler Sofyada yapılan he dair uzun mekeleler Kral ile beraber hariciye nazırı 'M. Yevtiç te Sofyaya gidecektir. Birçok gazeteciler dün Sofyaya gitmişlerdir. Dünyanın en büyük vapuru Londra 27 (Hususi) — Dün; min en yolcu vapuru di denize indirilmiştir. Vapur 74 bin ton hacmindedir. Denize indirme resminde kral, veliaht ve 120 bin kişi bulunmuştur. Vapura Çueri Maria (Kraliçe Mari) ismi verik neşrediyorlar, /spanyada bir çok silâh bulundu Madrit 27 (Hususi) — Son is- yan teşebbüsü hakkında yapılan tahkikat beklenilmiyen neticeler ir. Memleketin her tara- fımda pek çok gizli silâh bulun- muştur. Kadiks limanında bir va- khı 10 bin çelik levha bu- lanmuğtur, Bu levhalar otomobil. leri zırhlı hale koyacaktı. Fransız bütçost Paris 27 (Hususi) — Maliye | nazırı, 1933 te 7 milyar olan büt- çe açığının yapılan tasarruflarla bugün kâmilen kapanmış olduğu- nu söylemiştir. Ankarada dil bayramı Ankara 26 — Dil bayramı Halk- evinde coşkun tezahüratla ve ka- Aabalık bir kütle huzurunda tesit edildi, « — Merasime Besim Atalay beyin natkile başlandı, Bu nutuktan son- ra marşlar söylendi, şöirler okum- du. Közem Nami ve İshak Rafet beyler «Dil bayramı» mevzulu iki şür okudular. Meydanlarda biri- ken halk şehrin muhtelif semtleri. ne konan hoparlörler vasıtasile merasimi takip ekmiştir. Maarif vekili çekilmiyor Ankara 26 (A.A) — Maarif vekili Abidin beyin sıhhi sebepler dolayısile istifa edeceğine dair gazetelerde görülen haberlerin biç bir asıl ve esası olmadığını beyana Anadolu ajansı memur edilmiştir. Avsardaki eski eserler araştırması AAnksra 27 (Hususi) — Maarif wekili Abidin bey bu sabah Av. sardaki asari atika hafriyatın tet- kik için oraya gidecektir. Hafri- | yeniden kıymetli Hitit eser- leri bulunmuştur. Istanbul Belediyesinden: 1ei Teşrin 934 tarihine müsadif pazartesi günü istanbul Umumi Meclisine âza intihabı faaliyeti- ne başlanacaktır. 0 gün bilâmum. resmi ve hususi müesseset ilg mesakin bayraklarla donatıla- Gak ve gecesi de tenvirat Tacaktır. intihap muamelesinin nihayetine kadar bayraklar ta- kılı bırakılacaktır. o Keyfiyet muhterem halkımıza ilân olunur. Bu Sahahki 'Telgraflar İranda Firdevsi ihtifali Ağa hanın İran şairleri hakkında Taymiste bir makalesi Tahran 26 (A.A.) — Gelecek ayın ilk iki haftasında, bütün İran, büyük şair Firdevsinin bininci yıl- dönümünü büyük şenliklerle kut- lulıyacaktır. i 3 teşrinievvel tarihinde Tah yanda başlıyacak olan bu şenlik: ler, beynelmilel mahiyeti haiz ola. cak ve ayın sekizine kadar süre- cektir, Bu esnada resmi kabuller ve tiyatro tem: Yabancı misafirler, İran eşrar fının konaklarında ağırlanacak: lardır. Ayın 12 sinden 14 üne kadar, şairin doğduğu (Tos) şehri civa- rındaki Şadap köyüne yakın olan Meşhette şenliklere devam edile- cektir. Burada, Şahinşah Rıza Pehle leri verilecektir. Hz, tarafından muazzam bir abi- de ile beraber büyük bir de has- “Ayni günlerde, İrana dest olan başlıca memleketlerin hükümet merkezlerinde de, Firdevsinin ş refine merasim icra edilecektir. Ağahanın makalesi Londra 25 — İranın büyük şai Firdevsinin doğduğu günün binin- ci yıldönümünü tesit için İranda yapılacak merasimde bulunmak üzere İngilterenin islâmi) ilim- leri namına Londradaki şark tet- kiaktı mektebi müdürü Sir Dez son Ross Londradan Tahrana gi «Firdevsinin yıldönümü müne- sebetile meşhur Ağahan İran şair. leri hakkında Taymis gazetesinde bir makale neşretmiştir. Ağahati makalesinde şark edebiyat ve fel sefesine ait birçok hazinelerin garpta kâfi derecede malüm bu- lunmaması cihan harsı için en bü- İ yük ziyalardan biri olduğunu söy- İüyor. “Ağahan Avrupada en maruf İran şairi olarak Ömer Hayyam. anındığını ve lâkin İranilerin bu- | na orta derecede bir şairden faz- | la kıymet vermediklerini kayde- derek bunun sebeplerini anlat mıştır. İranilere göre Hayyam ge- çici bazı hissiyatı parlak surette ifa: de etmekle kalmıştır. Halbuki İra- bir şairden geniş ve yük şair Hafızdı Kadın yüzünden bir cinayet Bir genç rakibini ağır surette yaraladı Dün gece Topkapıda bir cina- yet olmuştur. Sabahaddin ve Mus- dafa isimlerinde iki kişi uzun za- mandariberi bir kadın meselesin- den biribirlerine dargın bulumu- yorlarmış. Geçenlerde bu iki rakip gen: kavga eimişler, fakat araya diğer arkadaşları girerek bunları ayırmışlardır. Dün gece geç vakit bunlardan Sabahaddin Topkapıda Sulukule caddesinden gezerken tenha 30- kakta Mustafa ile karşılaşmış ve yeniden kavgaya tutuşmruşlardı Karanlık sokakta Mustafa bıçi nı çekip Sabahaddinin sol meme- sinin üstüne saplamıştır. Saba- haddin yere yuvarlanınca Musta- fa da kaçmağa başlamıştır. Bu es- nada oradan geçen bekçi ve dev riyeler elinde bıçakla kaçmakta olan Mustafaya tesadüf edip ya- kalamışlar ve Sabahaddin ölüm halinde hastaneye kaldırılmıştır. Şirketi Hayriyede ücret tarifesi Şirketi hayriye tarifesinde ten- zilât yapmak üzere hazırlanan proje tastik muamelesi için ve- kâlete bildirilmişti. Öğrendiğimize göre vekâlet bu tenzilâtı kâfi bulmayarak projede tadilât yap- mıştır. Fahrettin paşa gidiyor Iran - Afgan hudut ibtilâfinda hakemlik vazifesini yapacak olan ordu müfettişi Fahrettin paşa Salı günü Tahrana hareket ede cektir. Fahrettin paşa Tahrandan hudut mıtakasına gidecektir. Sofya sefirimiz Şevki bey dün Sofyaya hareket etmiştir. Yugos- lavya kralı Hz, nin Sofyayı ziyan retlerinde Bulgar | payıtahtında bulunacak, sonra mübadele ke- misyonunun tasfiyesinde bulun- mak Gzere Istanbula gelecektir. Kudret Hakkı bey Marmara mıntakası ölçüler ve ayar baş müfettişi Kudret Halkı bey, iktisat vekâleti sanayi tetkik heyeti âzalığına tayin edilmiştir. Dahiliye ve sıhhiye vekilleri geldiler Dahiliye vekili Şükrü Kaya ve sıhhiye vekili Refik beyler Anka- radan gelmişlerdir. Şükrü Kaya bey parlâmentolar konferansının toplantısı münasebetile şehrimize gelmektedir. Refile bey İstanbulda sıhhi müesseseleri teftiş edecek ve bir kaç gün kalacaktır. Celâl bey Uşakta Uşak 26 — iktisat vekili Celâl bey bugün şehrimize geldi. Celâl bey Uşak şeker fabrikasını göz- den geçirmiştir. Trakya valileri Toplantı bitti, "mühim Edirne 26 — Trakya valileri- nin, umumi müfettiş İbrahim Tali beyin reisi yaptıkları toplantı bitmiştir. Verilen karar. altında işlerinin ıslahı, hayvan yetiştirmenin genişletilmesi, pey- nircilik ve şarapçılık gibi zirai inkişafı için tedbir alın- fçiye kredi meselesi, nak- Jiyat işlerinin kolaylaştırılması, satış teşkilâtı yapılması. Belediye işleri, maarif faaliyeti hakkında da kararlar verilmiştir. iktisat vekâleti o mütehassısları Edirneden hareket etmişlerdir. Görüşmeler neti inde veri yapılmıştır. Bu programm tatbi- kine çalışılacaktır. Kaçak eşya Rauf Hay hüküm tasdik edildi Rusyadan getirdiği bavullar içinde kaçak eşya bulunan Odesa baş şehbenderi Rauf Hayri beyle kavas Tevfik efendi. birer sene, muhacir Mehmet efendi altı ay hapse mahküm olmuşlar ve hak- larındaki kararı temyiz etmişlerdi. Temyiz mahkemesi, gümrükteki seli disa mahkemesinin verdiği mahkümiyet kararlarını dün tasdik etmiş ve ilârunı mah- kemeye göndermiştir. Bu suretle suçluların mahkümiyetleri katileş- iğinden hapishaneye makloluna- dardır. Vekillerin seyahati len kararlar üzerine bir program | Efganistan kabul ediliyor Milletler cemiyetine girmek için lâzım gelen şartları baiz olduğu görüldü Tenevre 27 (A.A.) — Anadolu ajansının hususi muhabiri bildiri- iz Afganistanın Milletler cemiye- tine kabulü hakkındaki müracaatı dün Assamble tarafından tetkik e İ havale edilmiştir. Bunun üzerine Tevfik Rüstü be- l yin riyaseti altında toplanan ko. isyon Afganistanın vaziyetini ik ederek Milletler cemiyeti- ne girmek için lâzım gelen çersiti haiz olduğu görülmüş ve kabulü- nün Assambleye tavsiye edilme- sine karar verilmiştir. Afganistanın cemiyete girme- sinde Türkiye önayak olduğundan hariciye vekilimiz Tevfik Ri bey mazbata muharriri intihap edilmiştir. Afganistan Milletler iyeti murahhası Londra se Assamblenin. anda Afganistanın cemiyet âzası sıfa- tile yer alması muhtemeldir, Transit geçen seyyahların beraberlerindeki para Ankara 27 (Hususi) — Türk parasını koruma hakkındaki 11 numaralı kanunun S1 inci mad- desine müzeyyel bir kararname hazırlanmıştır. Kararmameye gö re transit vizesile Türkiyeye İ xen ecnebi seyyahlar transit müd- deti zarfında Türkiyeyi terketme- dikleri takdirde Türkiyeden ayrıl- İ dıkları zaman beraberlerinde ge- i bey hakkındaki) tirmiş oldukları ecnebi dövizlerin. den sarfolunmıyan kısmını vize almaksızın çıkarabileceklerdir. Kararname dün vekiller heyeti Ankara 26 — Devlet demiryol- ları, zeytin, ayçiçeği, pancar, su- sam, pamuk ve diğer yağlı hubu- bat köspelerini asgari on ton ha- maule olmak ve bu siklet üzerin 'den ücrete tâbi tutmak şartile 1- 10-934 tarihinden itibaren mühim tenzilâtla taşımıya karar vermiş- i Dil bayramı kia sek kültürlerile, bu kültüre uy- gun dillerile Orta Asyadan Çine, Hinde; Sümer, Elam, Eti illeri- ne; bütün Akdeniz kıyılarına, adalarına bir koldan da Okan denizine değin Avrupa içlerine; türlü yollarla o Amerikanın Mek- sika, Peru gibi batı yakalarına göçtüklerini de öğrenmiş bulunu- Ta Yalçın taş, türlü maden, ekim çağlarını ilkin açan; at öküz, ko- yun, geyik gibi türlü yaratıklar İ ilkin elcilten ilk kültür ısları büs tün bu yarsttıkları türlü kültür alanlarında gerekli olan terimle- ri, deyimleri, besbelli ki, öz dik lerinden koymuşlardır. Daha bu kültür izine varmaz mış bulunan soylar besbelli ki bütün bu kültürel, soysal, söz de- yimlerini, - terimlerini, içlerine kültür ısları dilinden size anlatışım, bizim türk dili araştırma. türemizin da» yandığı temeli göstermek içindir. Bir kez, bu dediğim diltüre, tarih yaltırığı ile aydinlenmca Önder bu işe de özlü sarılmak gerekliğini ortaya koydu. 12 Temmüz 1932 de türk dil araştırma kurumu kuruldu. * 26 Eylül 1932 de birinci kurul. tayını yapmış olan kurumumuz, geçen ağustor ayında ikinci kar. Tultayım da topladı. Hanımlar, beyler. Dil çalışma» mızın çok dalı, geniş işlerini bir araya getirerek kısaca söylüyebi- iz ki irdeğimiz: Türk dilini her yönden onanarei., zenginleştire- rek acun dilleri kıtında seçkin kılmaktır. Bunun için: Dilimize girmiş yaz bancı sözleri atacağız. Unutul. muş Türk söz köklerini, kuralla. rını arayıp bulacağız; başka dil lere geçmiş, türlü biçime sokul- muş Türk söz köklerini de bu- lup alacağız. Bütün bu gereklines: neler üzerinde çalışacağız; böys Jece dilimize yeni diriklik, yes ni bir eriklik verecei Bugün bir düşünüşü, bir özde- hangi bir varlığı anlatmak çin yabancı dillerden söz, de yim, terim almak ezimi altında bulunmak dan bir gür dunumuz için yalnız bir bun/ işi değil, bir onur işidir del Bu işin çok değerli olduğu gi- üç olduğu ortadadır. in altından kalk- mak için tutulacak tek yol: Büs tün ulusun başbaşa vererek emeke le çalışmasıdır. Büyük Önderis mizin de cümurumuzdan irdemi budur. Onun bütün buyrukları. nım ulus için nedenlü asığlı ok duğunu kamumuz biliriz; onun içindir ki bütün ulus işlerinde ol: duğu gibi bu dil işindede Ör“ derimizin gösterdiği yolda ge“ çabuk adımlarla yürüyece* giz. Kısa uzda amacımıza; ulaşacağız. Kurultayın seçtiği biz (dil kus, yumu genel özeği) nin buna inan cı bayıktır. Recep beyin tebriki Dil bayramı dolayısile C. H. Fit kası mumi kâtibi Kütahya mebu- su Recep bey T. D. T. C. başkani Erzincan mebusu Saffet beye biğ tebrik telgrafı göndermişti r Ayasofya müzesi Ankara 26 — Ayasofyanın mük ze haline konulacağı yazılmıştı. Bahçe kısmı da müze olacaktır. Maamafih iptida bahçede sondaj suretile araştırma yapılacaktır.