March 1, 1986 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 14

Mikroişlemci COMMODÜORE-64'ün içinde asıl bilgisayar 4 cm. uzunluğunda, 2 mm. kalınlığında, 44 ayaklı bir nesne; daha doğrusu, bunun da içinde saklı 3-4 milimetrekare büyüklüğünde bir silikon kristalciği. Adı Mikroişlemci (microprocessor) veya Merkez İşlem Birimi (CPU). Mikroişlemcilerin çeşitli modelleri var. COMMODORE-G4'te bulunanı 6510 denilen türden ve APPLE'da, CÖOMMODORE- 8296, 16 ve PLUS-4'te, ATARİ'de bulunanın bır benzeri, Öbür yaygın mikroişlemci çeşitleri 2-80 (SPE AMSTRAD), Intel 8088 (COMMODORE PC IB'VI NCR) ve Motorola 68000 (AMIGA, SINCLAİR OL, McİNTOSH). Mikroişlemcinin yaptığı tek iş, bazısı açık bazısı kapalı yüzbinlerce ufa trik anahtarında o anda bulunan açık- kapalı sırasına göre, bazı anahtarları açıp bazılarını kapatmak, böylece yeni bir açık-kapalı dizisi oluşturmak. Bu yüzbinlerce anahtar da bilgisayarın belleği. 6510, 8 bit'lik bir mikroişlemci, 16 bit'lik bir adres kapasitesine sahip ve yaklaşık 1 megahertz hızla ça!ış:yor Bunun anlamı şu: 6510 türü mikroişlemci, bellekte anahtarları aynı anda sekizerlik gruplar halinde okuyor, işliyor ve değiştiriyor. Bu sekizli gruplar üzerinde saniyede yaklaşık | milyon işlem yapabiliyor. Ve toplam en çok 2 üstü 16, yani 524.288 anahtarlı ya da 65.536 tane sekizli gruptan oluşan bir belleği kontrol edebiliyor. Açık-kapalı anahtarların sıralamasına dayanan kodlama sisteminin adı makine kodu ya da makine dili. 6510 makine dilinin inceliklerini, arkadaşımız Baytan Bitirmez'in köşesinde izleyebilirsiniz. BİT ve BYTE Bir sokakta bazısı ev bazısı düşünelim Her eve 1, her arsaya Ü sembolünü verirsek, bu sokağın duru- munu 1101100101001 diye özetleyebiliriz. Bu rakamlar dizisini şimdi ikili aritmetikte bir sayı olarak ele alırsak, 6963 sayısını elde ede- riz. Aynı şekilde; iki arsa bir ev iki ev iki arsa bir ev yerine kısaca 89 diyebiliriz. Bunun gibi, bilgisayar belleğinde her açık anahtarı 1, kapalı anahtarı da O'la simgelemek büyük kolaylıklar sağlaya- caktır. boş arsa olan bir sıra parsel İmlalL h aa  Bu sistemde, açık veya kapalı bir anahtarı temsil eden | veya 0'lara bit (binary digit) adı veriliyor. İşlemlerimizi sekizden yaptı- ğımız için de, sekiz bit'ten oluşan bir sayıyı ifade eden bayt diye bir birim kullanılıyor. Bir bayt'ın sahip olabileceği en düşük değer 00000000, yani Ö; en yüksek değer ise 11111111, yani 256. “Belle- ğin bir yerine 123 sayısını koymak” gibi bir ifade görürsek, bun- dan, bir dizi anahtarı OLD110L1 haline getirmek anlamını çıkara- cağız. BELLEK Dünyada hafızası fil ve deveden daha güç- lü olan tek yaratık, bilgisayar. Bilgisayarın belleği, diış görünüşü tıpkı mikroişlemciye benzeyen çipler üzerinde, binlerce açık/ka- palı anahtarlardan oluşuyor. Bellek çipleri- nin üç çeşidi vardır: ROM'larda (Read Önly Memory), hangi anahtarların açık, hangilerinin kapalı olduğu fabrikada belirlenir. Sonradan değiştirmek mümkün değildir RAM (Ranı dom Access Memory) belleğin anahtarlarını, mikroişlemci istediği gibi ka- patıp açabilir. Ama bilgisayar prizden çekil- diği anda, tüm anahtarlar kapanır ve RAM bellekte hiçbir şey kalmaz EPROM'lar (Erasa'ble Programmable ROM) ise, elektriğin kapatılmasından etki- lenmez, ama EPROM programlayıcı adı ve- rilen özel cihazlarla silinebilir ve yeniden programlanabilir. İster ROM, ister RAM, ister EPROM ol- sun, bellek sadece belli açık-kapalı dizileri- ni simgeleyen bir dizi sayıyı içeriyor. Bu sa- yıların bir kısmı, belli bir kod uyarınca mik- roişlemciye birtakım sayıları alıp başka sa- yılara çevirmesini, belleğin bir bölümünde- ki sayıları belli kurallar uyarınca değiştirme- sini bildiren programlar olabilir. Bir kısmı, mikroişlemci tarafından işlenecek veriler, ör- neğin Fenerbahçe'nin puanları ve gölleri veya döviz kurları olabilir. Sayılarla ifade edilen bir nota dizisi de olabilir. Alfabenin harfle- rini Mors koduna benzeyen ve “ASCII ko- du" adı verilen bir sayı sistemiyle simgeler- sek, örneğin bir makale de olabilir. Mesela, O100001 # A, OT00CÜlLÜ - B 01000011 — C vb. olsa, 0101001 lG!ODUlDlDlOOl 1000100000101 OO1101 —83, 69, 76, 65, 77-SELAM de- mektir ve belleğin 5 bayt'lık bir köşesinde durabilir. COMMODORE-64'ün belleğinde, 24 ki- lobayt ROM var. ROM'da mikroişlemciye klavyeden gelen sinyalleri nasıl düzenleyece- ğini ve PRINT, LOAD, GÖOTO gibi BASIC kadlarını görünce hangi sinyal dizilerini üre- teceğini bildiren programlar bulunuyor. Ay- rıca Karakter Üretici denilen bir ROM da, ekranda harf ve şekiller olarak gördüğünüz yanık/sönük nokta kalıplarını içeriyor. 64 kilobayt RAM'ın bir kısmı boş. RAM'daki ana program, bu bölgeleri, bizim vereceği- miz (ya da kasetten yüklenecek) program ve bilgiler için ayırmış. Klavyeden bir şeyler ya- zıp (RETURN)'e basınca, mikroişlemci, ROM'daki kod uyarınca, bizim gönderdiği- miz sinyalleri başka bir sayı dizisine çevirip RAM'ın bu kısmına yerleştiriyor; yani pat pat bazı anahtarları a açıp bazıiarım kapatı- yor. RAM'ın bir kısşmı ise özel amaçlara ay- rılmış: Örneğin 1024'üncü bayt'tan 2023'- üncü bayt'a kadar olan kısımda bulunan ra- kam dizileri, harf ve şekiller olarak ekrana yansıyor; 53281'inci bayt ekran rengini be- lirliyor vb. ——— ecornmodore —e 14