1 Ağustos 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 47

1541'i Anlamak TUNA ERTEMALP Geçen ayki genel girişten sonra, bu ay 1541'i tanımaya başlıyoruz. En başta da söylediğimiz gibi: En basit- ten en zora doğru... Gene de konu- nun basitliği sizi kandırmasın. Çok- tandır disket kullanan profesyoneller bile yazıyı şöyle bir okusunlar. Bilme- dikleri birkaç ayrıntı gözlerine çarpa- bilir. VC 1541'i, bilgisayarımızda üret- tiğimiz program ve verileri çeşitli dos- ya tiplerine göre saklamak için kul- lanıyoruz. Yani 1541'i kullanarak ne yaparsak, etkisini doğrudan bir dis- ket üzerinde görebileceğiz. Peki 1541'in kullandığı disketlerin özellik- leri neler? Her disketin track adı verilen içiçe çemberlerden, track'ların da çeşitli sayılarda - sector'lerden oluştuğunu geçen sayımızda görmüştük. Her dis- ket sürücüsü, kendine has bir format kullanır. Başka bir deyişle, her deği- şik marka disket sürücüsü, değişik sa- yıda track ve sector kullanır. Bunu, o disket sürücüsünün kullandığı DOS (Disk Operating System, Disk İşletim Sistemi) programı belirler. VC 1541, CBM DOS V2.6 1541 olarak adlandırılan Disk İşletim Sis- temini kullanır. Bu DOS altında for- matlanan disketin özelliklerini anla- talım dilerseniz. Ama daha önce for- matlamak deyimi ile tam olarak ne kastettiğimizi görelim. Bir disket fabrikadan çıktığında, üzerinde bir sürü manyetik parçacık olan bir tür plaktan başka bir şey de- ğildir. Disket sürücüsünün bu diske- ti kullanabilmesi için onu kendi an- layabileceği hale getirmesi gerekir. Bu işleme formatlama adı verilir. Bu iş- lem sırasında ilk yapılan şey, disketi gerekli sayıda track ve sector'e böl- mek, bunların ayırt edilebilmesi için gerekli sinyalleri üretecek bazı bilgi- leri diskete yazmak ve ileride bilgisa- yar tarafından gönderilecek bilgilerin yerleşeceği alanları sıfırlamaktır. Da- (2) ha sonra da disketin üzerinde, Direc- tory (Fihrist) adı verilen özel bir bö- lüm hazırlanır. Bu bölüm, disketin adı, o ana ka- dar ne kadarının dolu olduğu, hangi kısımlarının dolu olduğu, disket üze- rinde yer alan bilgilerin hangi Track/Sector adreslerinde bulundu- ğu gibi bilgileri saklar ve bir disketin can damarıdır. Diyelim ki, bilgisayar, disket sürücüsünden bir programı kendisine göndermesini istedi. DOS'- un yapacağı şey, Directory içinde o programın adını aramak, bulursa dis- ketin üzerinde nerelerde olduğunu öğrenmek ve bu bölgelerdeki bilgile- ri okuyarak bilgisayara göndermek olacaktır. Directory ile ilgili işlemle- ri ayrıntısı ile ileride göreceğiz. 1541'in kullandığı format şu şekil- dedir: Track sayısı: 35 Track başına sector sayısı: Track'ın uzunluğuna göre 17-21 arası değişi- yor. Sector başına byte sayısı: 256 Toplam blok sayısı: 683 Boş blok sayısı: 664 Directory için harcanan blok sayısı: Maksimum dosya sayısı: 144 Yukarıda birden bire karşınıza çı- kan *blok”' kelimesi sizi şaşırtmasın. Bildiğimiz sector'den başka bir şey değil. Ancak bir sector numarası ve- rirken ait olduğu track numarasını da belirtmeliyiz. Blok deyimi ise, disket üzerindeki herhangi bir sector anla- mına gelmektedir. VC 1541?'i COMMODORE 64'e nasıl bağlayacağınıza çok kısa deği- neceğiz. Daha ayrıntılı bilgiyi VC 1541 Elkitabı'nda bulabilirsiniz. 1541'i kutusundan çıkardıktan son- ra içindeki kablolardan siyah olanı- nın bir ucunu 1541'in arkasındaki iki girişten herhangi birine takın. Diğer ucunu da bilgisayarınızdaki kaset gi- Commodore rişinin hemen yanındaki yuvarlak gi- rişe. Fişin ve girişin uçlarının birbi- rine tam uymasına dikkat edin. Sa- kın fazla zorlamayın. Kabloyu ve da- ha önemlisi bilgisayarınızın veya 1541'in girişlerini bozabilirsiniz. Bir önemli nokta daha: Tüm bu kâblo döşeme çalışmalarını yaparken, hem COMMODORE 64'ün hem de 1541'in kapalı olmasına dikkat edin. Tersi durumlarda, girişlerde birikebi- lecek statik elektrik yükünün bir an- da bir aletten diğerine akması ve onu bozması sözkonusu olabilir. Bağlan- tıyı sağladıktan sonra, 1541'in elek- trik kablosunu da bağlayın. Eğer dis- ket girişinde bir karton duruyorsa onu çıkarın ve iyi bir yerde saklayını. İleride 1541'i bir odadan bir başka- sına taşımanız gerekirse, onu yerleş- tirmeyi unutmayın. Ve dikkat! Bu karton parçasının yerini başka bir karton veya bir disket tutamaz. Bu kartonun şekli özeldir ve taşıma iş- lemleri sırasında 1541'in tüm meka- niğinin ve özellikle hassas oku- ma/yazma kafasının sabitleştirilme- sini sağlar. Bunun önemini anlarsınız sanırız. 15417i ve COMMODORE 64'ü açarken önce 1541'i açmaya özen gösterin. Daha doğrusu başka çevre birimleriniz varsa, örneğin printer gi- bi, COMMODORE 64'ünüzü tüm çevre birimlerini açtıktan sonra açın. COMMODORE &4 onlara bir sinyal göndererek RESET yapmalarını sağ- layacak, bu da ileride çıkabilecek bir- takım sorunların önüne geçecektir. Son bir nokta daha. Tüm bilgisayar sisteminiz açılmış ve çalışır duruma gelmeden, 1541'in içine disket yerleş- tirmeyin. Çok çok nadiren de olsa, 1541'in açılması sırasında oluşabilen voltajlardaki bir faz farkı, oku- ma/yazma kafasına yanlış bir sinyal gitmesini ve bu nedenle de disketini- zin üzerindeki tüm bilgilerin kullanıl- maz hale gelmesine yolaçabilir. 47