28 Ocak 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7
28 Ikincikânun 1938 CUMHURIYET Merinos ve Sungipek fabrikaları açılıyor Küşad merasimine Büyük Şefin şeref vermeleri muhtemeldir Büyük bir teşebbüs Almanya, Constance gölünü Okyanus ve Akdenizle birleştirecek Berlin 27 Alman hükumeti, Constance golunü İsviçre ve Fransız kanalla rıle bırleştırmek fıkrindedır. Bu suretle bu gol bir taraftan Atlantık denızıle ve bir taraftan da Akdenızle ıltısak peyda etmış olacaktır. Bu plânı tahakkuk ettırmek ıçm Ren nehrının Constance golü ile Bale arasındaki kısmını vapurların ışle mesme elverişli bir hale getırmek lâzımdır. Bu plân tahakkuk ettiği takdırde İsvıçrenin Gonzen mıntakasındakı zengın madenlerile Almanyanın Vurtenberg dekı keza çok zengin madenlerinin daha iyi işletılmesine ımkân hasıl olacaktır. Ren nehrinin mezkur 213 kilometroluk kısmındaki ameliyat seksen milyon marka al olacaktır. Alman hükumeti, diğer taraftan Constance gölünü Tuna nehnle de birleş tirmek tasavvurundadır. (a.a.) LERİN RESiMLERi ]) BERLİN Almanyada kış sporları ve kar üzerinde yanşlav hararetlenmektedir. LONDRA Yugoslav Ana Kraliçesi Mari iki oğlu Prens Tomislav ile Prens Andrew'i mektebe vermek üzere Londraya getirmiştir. Bursada yapılan Merinos fabrikasının tezgâhlarından bir kısmı (Baş taraft 1 incl sahifede) Celâl Bayar ve arkadaşlan yolda, Orhangazide bir müddet tevakkuf etmişler ve kaza kaymakamı, belediye reisi, jandarma kumandanı ve kalabalık bir halk tarafından hararetle karşılanmışlardır. Başvekil kendisini karşılamıya gelenlere teşekkür ve selâmlarına mukabele ettikten sonra şehrin meydanında bulunan A" tatiirk büstünün bulunduğu mahalle gitmiş ve bu anıtın daha mükemmel bir şekle ifrağı için bazı işaretlerde bulunduk tan sonra yeni yapılmakta olan îznik şosesi hakkında izahat almış ve müteakıben Gemliğe hareket edılmiştir. Gemlikte otomobillerden inildiği zaman Celâl Bayar kasabanm şimali şarkisinde bir tepe üstünde beyaz ve temiz binalarile gözü ckşıyan zarif bir köyü arkadaşlarına göstermiştir. Bu köy Türk kahramanlann dan Umur Beyin tesis ettiği ve elyevm mezannm bulunduğu Umur Bey köyü dür. Gemlik körfezine bakan tatlı bir sırt üstünde bir tarihî hatıra güzelliğile bu köy ayni zamanda yüksek devlet ada mımız Celâl Bayarın da doğduğu yer dir. şılanması için Türk ziraat ve endüstri şubelerinin elele çalışmaları icab ediyor du. Böyle yapıldı ve Buras Merinos fabrikası kuruldu. Bu fabrika, ham maddesini, Merinoslarımız ihtiyaca kâfi bir dereceye gelinciye kadar, kısmen haricden ithal edecek, kısmen de yerli ve yanm kan Merinosların yapağısını kullanacaktır. Görülüyor ki, Bursa Merinos fabrika»ı, yalnız yünlü endüstrimizin ihtiyacı olan bir yan mamul maddeyi dahilde imal ederek millî servetimizden bir cüzünün harıce akmasına sed çekmekle kalmıyacak, ayni zamanda, Merinosçuluğun, Türkiyede, çok büyük bir hızla inkişaf etmesine de yardım edecektir. 16.340 tek, 8.790 çift büküm iğine malik olan ve 3,5 milyon liraya mal olan Merinos fabrikamızda iki posta ile 1,000 amele çalışmaktadır. Fabrika, 3,000,000 kılo Merinos yapağısı kullanarak senede 1,100,000 kilo «kamgarn» çıkaracaktır. Bu rakam, bugünkü şartlar içinde yünlü endüstrimizin ihtiyacını en ınce iplikler müstesna, karşılıyacak bir miktardadır. Mudanya Bursa demiryoluna bir iltisak hattile bağlanmış olan fabrika, nıünakalâtını bu hat ve Mudanya limanı vasıtasile Jemin edecektir, ,, Fabrikanın muharrık kuvveti, bıri yedek olmak şar tile 3,000 kilovatJık iki buhar tütbinjle temin edılmektedir. Fabrika su ihtiyacını, kendi sahasında açılan beş arteziyen kuyusundan temin etmektedir. Bu kuyular vasatî olarak saniyede 75 litre su vermektedirler. Japonlar Şanghay da yeni tecavüzlere basladılar Muharebe vaziyeti: Londra 27 (Hususî) Şanghay'dan alman haberlere göre, Japon kıtaatı, bu sabah Yenchow'un cenubu garbisinde kâın Lianhsiatien'i işgal etmişlerdir. Diğer taraftan Japonlar Chufu'yu terket mişler ve Çinlilerin takıbinden kurtulmak için şimale doğru çekılmişlerdir. 15 Japon tayyaresi, bu sabah Hankov hava meydanı üzerinde bir cevelân yaparak tersaneyi bombardıman etmek iste mişlerdir. Evvelki gün Nankin'in bombardımanı sırasında düşürülen bir Çin tayyaresinin Sovyet mamulâtından ve içindeki pilotun aa Sovyetli birisi olduğu tesbit edılmiştir. LA HEY Holanda Prensesi Juliana'nın kocası Prens BernharcJ hastaneden cıkarken. KAHİRE îskoç usulü gayda çalan esli Mısır askerleri Kral Faruk'un dü> ğününde... Bir lngiliz evine taarruz Şanghay 27 Japon askerlerinden mürekkeb bir grup, beynelmilel imtiyazlı mıntaka haricinde İngiliz tebaasından birine aid bir eve girerek süngü ucu ile hizmetçileri tehdid ve almış olduklan aylıkları kendılerine vermeğe icbar etmi§ lerdirdir. Eve İngiliz bayrağı çekilmişti. Celâl Bayar ve arkadaşlan bundan sonra Sungipek fabrikasına giderek bir müddet müdiriyet odasında istirahat et mişlerdir. Ba'vekilimiz bu sırada ^fabrika müdüründen fabrikanın maliyeti, faali yeti ve randımanı hakkında izahat ^J^mıştır. Bu izahattan mücmelen anlaşıl dığına göre fabrika iki milyon Türk lirasma mal olmuştur. Yapılmakta olan memurin ve müstahdemin ikametgâhlan için üç yüz bin lira sarfolunacaktır. Fabri kanın yakında çıkarmağa başlıyacağı Gemlik Sungipek fabrikası sun'î ipek mamulâtı daha şimdiden ticaGemlik Sungipek fabrikamızın temeli, ret piyasamızda büyük bir alâka ile beklenmektedir. Fabrikada iki yüz yirmi a 1935 senesi 28 ikinciteşrininde atılmıştır. mele çalışmaktadır. Altı ay sonra bu Bugün, bütün inşaat ve montaj işleri tamamlanmış olan bu fabrika memleketin miktar iki misline çıkanlacakbr. sungipek ipliği sahasındaki ihtiyacını taCelâl Bayar ve arkadaşlan bundan sonra fabrikanın makine dairesine git mamen karşılıyabilecektir. Sungipek, arzettiği gü'zellik ve ucuzmişler ve son sistem makinelerin faaliyeluk gibi bazı vasıfları dolayısile, dokuma tini takdirle r .yretmişlerdir. Başvekil ve arkadaşları saat yedide endüstrisi sahasında kendisine sağlam ve sarsılmaz bir mevki temin etmiştir. JaponYalovaya avd:t etmişlerdir. >a, İtalya ve Fransa gıbi en tanınmış tatktısad Vekilimiz de gelecek biî ipek müstahsili memleketler bile sunAnkara 27 (Telefonla) §ubatın gipeğin bu vasıflannı takdir ederek ona ilk günlerinde yapılacak Gemlik Sungiendüstrilerinde yer vermışlerdir. Bugün, pek \€ Bursa Merinos fabrikalarmm asungipek, tabiî ipeğin rakibi değil, mü çılış törenlerinde hazır bulunmak üzere temmimi haline gelmiştir. Ancak onun Iktısad Vekili Sakir Kisebirin bugünlertemin ettiği ucuzluk sayesindedir ki, ipekde Bursaya gideceğini öğreniyorum. Şali kumaş veya çorab, geniş halk tabakakir Kisebirin Karaköy üzerinden mi, yoksa Istanbul yolıle mi gideceği henüz Iannm alım kabiliyeti sahasuıa girebil mıştir. taayyün etmemistir. Bu fabrikanın kurulusile tabiî ipekleriFabrikalar hakkında mize rekabet etmek değıl, esasen haricden amalumat ithal edilen sungipek iphklerini memle Birinci beş senelik endüstri plânına ketimizde imal ederek, bir miktar servedahil fabrikalardan olup Sümer Bank hmizi tasarruf etmektir. tarafından Bursada kurulan Merinos Gemlik Sungipek fabrikamız İzmitte Lbrikasile Gemlikte kurulan Sungipek kurulmakta olan sellüloz fabrikasmın in(sun'î ipek) fabrikasmın işlemiye açıl şaatı tamamlanmcıya kadar, ham maddesi ma töreninin şubatın ılk günlerinde ya olan sellülozu haricden getirtecektir. Fabpılacağını yazmıştık. Meıasime Atatürk nka yılda 300,000 kılo sungipek ipliği de şeref vereceklerdir. Bu iki fabrika hak imal edecektir ki, bu miktar memleketin kında okuyucularımıza biraz malumat ihtiyacını tamamen karşıhyacaktır. Muvermeği faydalı buluyoruz: harrik kuvveti, biri yedek olmak üzere beheri 450 kilovatlık iki türbinden iba Bursa Merinos fabrikası 1935 senesi 28 ikinciteşrininde temeli rettir. Su ihtiyacı takriben 3 kilometro atılmış olan Merinos fabrikası, faaliyet olan Il'.ca kaynaklarından temin edıl mektedir. devresine girmiştir. Memleketimizde yetiştirilen koyun cinslerinin yapağıları, kıvırcık da dahil olduğu halde, kalın ve binnısbe kabadır. Bu yüzden taranmış ince yün ipliklerinın imalinde kullanılmaya elverişli değildır. «Kamgarn» adı verılen bu yüksek kaliteli yün iplikleri şimdiye kadar memlekstimize daima haricden ithal edilegelmiştir. Yünlü kumaş endüstrimizin mü him bir ihtiyacını teşkil eden bu yarı mamulün memleketten temini için lâzımgelen ham madde de yurdumuzda kâfi derecede yoktu, fakat bir ziraat memleketi olan Tüıkiyenin arzettiği geniş imkân Yeni bir tahkik heyeti gönderiliyor lar, bir «Kamgarn» fabrikasmın ihtiyac Londra 27 Hükumetin yeni bir gösterdiği Merinos koyunlarını yetiştire tahkik komisyonu teşkil ederek Filistine cek derecedeydi. Bu ihtiyacımızın kar göndereceği istihbar edilmiştir .(a.a.) Şifreli telgraflar için takyidat NEVYORK San Fransisko'yu Oakland şehrine bağlıyan von dolara mal olan muazzam köprünün havadan görünüşü. ve 77 mil Şanghay 27 Yanndan itibaren konsoloshaneler memurları mürsillerin namuslu müesseseler olduklarını tasdik etmedıkçe, şifreli telgraflar kabul edil mıyecektır. Diğer bir Japon tecavüzü Londra 27 (Hususî) $anghay'daki Amerikan sefareti üçüncü kâtibi Al lison Japonların hücumuna uğramıştır^ Bu münasebetle Amerika elçisi Japonlar nezdinde şiddetli bir protestoda bulun muştur. Tokyo telgrafları: LONDRA Hava hücumlarma karşı .ondrada hallç için yapılan sığınaklaran biri Tokyo 27 Hoşi gazetesi, 1938 fevkalâde harb bütçesinin beş milyar yen'e baliğ olduğunu yazmaktadır. Bu bütçe, şubat başlarında parlamentoya tevdi olunacaktır. Bütçenin üç buçuk milyan or duya ve bir buçuk milyan da donanmaya tahsis olunmuştur. Bahriye Nazırı Amiral Yonai, dün akşam, meb'usan meclisinde beyanatta bulunarak demiştir ki: « Japonya, memleketin bahrî mü dafaası bakımından kendisini emniyetsizlik içinde hisseylememektedir. Bununla beraber, vakit geçtikten sonra hayıflan mamak için, diğer devletlerin filolanndaki inki«af hareketleri dikkatle takib olunmaktadır. Fakat bu ana kadar Japonya, mukabıl tedbirler alınmak üzere, bu devletlerin plânlanna dair kâfi derecede ırufas«al malumata malik değildir.» İngiliz büyük elçisi Craigie, bu sabah Hariciye Nazır muavinile uzun bir mülâkatta bulunmuştur. Mükâlemenin mev?uu hakkında hiç bırşey bilınmiyor. İ LONDRA îngiliz ordusu günden güne tekemmül etmektedir. Resım piyadelerın kauçuk sandallarla bır nehri geçmelerıni gösteriyor. Sovyet Japonya: KAHIRE pılan tenvırat. Kral Faruk'un duğünü münasebetıle Kubbe sarayında ya FAS Afrika kadmlan, diş, baş ve mid% ağrılarına karşı koymak için gerdanlık yerine muhtelif ilâç şişelerini ta;ımak suretile seyyar eczane halinde do« aşmaktadırlar. Londra 27 (Hususî) Moskova dan alman bir habere göre, mühim mik tarda bir Sovyet postasını gayrıkanunî bir şekilde uzun müddet mevkuf tuttuk Sungipek fabrikası 2 milyon liraya lan, bir Sovyet posta tayyaresini de he mal olmuştur. nüz bırakmadıkları için Sovyet hükumeti bugünden itibaren Japonya ile posta münasebetlerini kesmiştir. Bu inkıtadan yalnız Sovyet Rusya ile Japonya arasındaki posta münakalâtı değıl, Japonya yolile transit olara'c yapılan posta münakalâtı [Baştarafı 1 inci sahifede] da müteessir olacaktır. Bu mıntakadaki kasabalarda araştır Keyfiyetten Japon Posta Nezareti malar da yapılmıştır. Hiçbır mukavemete haberdar edümiştir. tesadüf edılmemiş, tevkifat yapılmamış Japonyada hayret tır. Şimdi memleket tethişçilerin faali Tokyo 27 Resmî mahfiller, Sovyetleri tehd'dinden kurtulmuştur. yetler tarafından Japonya ile posta mü Filistinde tedhiş hareketi durdu nakalâtının tatil edilmesini hayretle karNEVYORK Resimdeki foto montaj seyrüsefer kazalarına karşı halkı sılamaktadırlar. Münakalât Bakanlığı bu ikaza davet etmek maksadile Amerikada tanzim edılmiştir. 1937 senesi zar7 meseleyi talî ehemrniyeti haiz bir mesele fında 3 almz Nevyork şehrinde seyrüsefer kazaları neticesinde 943 kişi ölmüş1 tür. olarak mütalea etmektedir. MÜNİH Büyük bir san'at ve mimarî sergisi hazırlanmaktadır.
