18 Eylül 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

— 18 Bylül K ASKERLİK BAHİSLERİ H Çek ordusu muhasımlarını lüşündüren bir kuvvetmidir) şekoslovakyanın müdafaa “Üzünden bir harb halinde mümkün mertebe vakit kazanara Yazan: Avrupada ve hattâ bütün dünyada Çekoslovakya derecesinde idare ve mü-| " dafaası güç bir memleket yok gibidir. İdaresi güçtür; çünkü, büyük harbin so- nunda, Avusturya ve Mataristan impa- Tatorluğunun enkazından vücude getiri- len bu devlet hakikt bir milletler türlü- südür, Güya hâkim unsur olan Çekler (7,5 milyon kadar), 14,5 milyon tutan u- mum nüfusun yalnız 9p 48 ini teşkil eder- ler. Slovaklar (2,5 milyon) la birlikte bu nisbet 94 64 ü bulursa da Çeklerle Şlo— vakları bir sanmamalıdır. Bunların her ikisi de Slav ırkındandır; fakat, milliyetçe ayrıdırlar. Asıl müşkülât, bu yeni devletin teşki- linde, 3,5 milyonluk bitişik bir kütle ha- linde bulunan Südet Almanlarının da Çekoslovakya türlüsüne katılmasın.d%n çıkmaktadır. Çünkü bu Alman kütlesinin Çeklerin idaresinden, ne şekilde olursa olsun, memnun olması ve kuvvetli bir anavatan ittisalinde rahat durmasıi müm- kün değildir. Bu hal muhtelif milletler- den terekküb eden bütün devletlerin ba- şından gelip geçmiştir. Çekoslovakyada yalnız Südet Almanları meselesi değil, avni zamanda 700.000 Macarın da mese- lesi vardır. Keza 500.000 kadar Rütenden maada mevcud 82.000 Lehli ve bir mik- dar Romanyalı hep kendi ana vatanları- na hasretle bakarlar. İşte bu, türlü türlü ırk ve milliyet an'aneleri ve tarih hatı- raları taşıyan, her birinin mukaddesat, akide, terbiye ve nihayet dili başka olan bü müuhtelif insan gruplarını biribirine bitiştirerek bunlardan tek fikir ve tek tlkülü bir hamur vücüde getirmek ta- biatile pek güç, bazan müuhal bile, oldu- ğu için sun'i ve yeni Çekoslovakyanın idaresi çetin bir işdir. Bu devletin varlığını ve toprakıarırşı müdafaa işi de birkaç sebeble güçtür.: B.ı- rincisi, yukarıda kısaca tarif edıldışı üzere, muhtelif milletlerden müteşeklfı! olması onun hem devlet bünyesine dahili bir zâf vermekte ve hem de ordusunu Mütecanis bir kütle olmak faydasından mahrum etmektedir. Bugün e 52 Bi Çek, ©, 29 si Alman, 96 15 İ Slovak, 9o 5 i Ma- tar, 9, 4 ü Rüten ve 9o 2 gi saireden mü- rekkeb olan Çekoslovak ordusu, aZ çok, eski Avusturya ordusunu andırır k.ı, 1914 de Sırpların mağlüb ettiği, bir milletler halitası, o eski Tuna imparatorluğu Or- dusunun, harbde yüksek bir şöhreti yok- tu. Çekoslovakyanın müdafaasını güçleş- tifen ikinci sebeb, onun hemen batı yarı- &ının, 75 milyon nüfuslu Almanya gibi Çok kuvvetli ve komşu bir devletin aTa- Zisi tarafından çevrilmiş bulunmasıdır. Filvaki Çekoslovakyanın sevkulceyşi Ctoğrafya durumu onun müdafaasını güç- öktedir. ' ç Bu yeni devlet, Versay masasında biçi- lirken, Romanya ile müşterek hududu Olsun için, Karpatlar boyunca Transil- Vanyaya doğru uzatılmış ve bu suretle “zunluğu genişliğinin hemen hemen bfaş disli bir ülke doğmuştu. Şöyle ki, bugün lizya ile eski Avusturya hududları â- sında, Brünn üzerinden, Çekoslovakya- n malik olduğu genişlik yalnız 150 Km. dardır ve bu varlık memleketin, bil- ssa Batı yarısının, müdafaasını sön de- zelerde ; , : Çekoslovakyanın Batı kısmını teşkil en Bohemya ile Moravya eyaletlerinin Vvreleri her ne kadar, müdafaaya elve- sll ormanlı Orona dağlarile ve cenub- 'a Thelg nehri ile çevrili iseler de, A- r;ı AnYa İle tamamen ihata edilmiş bir Ül;.ıh olduğundan, memleketin bu r müdafaa eden bir ordu her ta- &itan sarılmak tehlikesine maruz bulu- Bar Bu sebeble, bir harb halinde, Bo- ı;:;y“ ve Moravyada hareket edecek a5- sını güçleştiren iki mühim Bohemya ve Moravyadaki askeri kuvvetlerin vazifesi k Slovakyaya doğru çekilmek olacaktır sebeb vardır. Bu sebebler çe Woe, ..) HD ho;fudı_,_ - Çekoslovak askeri kuvvetlerinin sulh gösterir çekilmek olacaktır. Ordunun bu vazife- sini kolaylaştırmak yani Bohemya ve Moravyadaki kuvvetlerin ansızın bir fe- lâket ve paniğe uğramadan Slovakyaya çekilmelerini temin etmek için bilhassa şimal ve cenub Alman hududlarında tah- kimat yapılmakta ve külliyetli para sar- fedilmektedir. — Çekoslovakyanın mah- zurlu sevkulceyşi kısmen düzeltmeğe yarıyan bu tahkimat sisteminden, en tehlikeli Breslav - Brünn istikametini kapıyan Grulich istihkâm- ları, anlaşıldığına göre tâmam olmüuştur. Çekoslovakya, teşekkülü günündenbe- ri müdafaası şiddetle mevzuu bahsolan bir: devlettir. Bu sebeble daha kururlur- ken Fransa ve küçük itilâf devletlerile tedafül askeri ittifaklarla temin olun- muştu. Almanyanın tekrar kuvvetlen- meğe başlamasile, 1935 mayıs ayında, Fransız ittifakı nümunesine göre, Sovyet Rusya ile de askeri bir ittifak yapmıştır. Fakat bu ittifaklara göz gezdirince görü- rüz ki esas itibarile küçük itilâf, Triya- non muahedesi ile ötesi berisi kırpıldı- |ğından gayri memnun olan Macaristana, Fransız - Çekoslovak - Rus ittifakları da Almanyaya karşıdır. Bundan şu çıkar ki, eğer Almanya, Çekoslovakyaya teca- vüz ederse, buna Fransa ve Rusya ve şa- yed Macaristan küçük itilâf devletlerin- den birine taarruz ederse geri kalan di- ğer iki itilâf devleti, taarruza düçar olan üçüncüye yardım edeceklerdir. Fakat bu siyasi terkib ve müvazeneyi boözan hâdiseler olmuştur: a) Almanyanın Wersay — muahedesini yırtarak- kuvvetlenmesi, b) İtalya ile Almanyanın mukadderat- larını birleştirerek Berlin - Roma mihve- rinin teşekkülü. c) Alman - İtalyan - Japon ittifakı. d) Avusturyanın ilhakı, Onun için, Çekoslovakyanin, bilhassa şu birkaç senede âskeri teşkilât ve fîesli- hata, var kuvvetile çalıştığını görürüz. Onun eski Ayvusturyadan bijhasssf _Bo- hemya ve Moravya ile —tev_'arus ettiği ge- niş, kuvvetli ve mütekâmil .h:_ırb sayanii de &ilâhlanmasını gereği gibi kula?rlaş- “tırmaktadır. Bu endüstri vsayesınde, Çekoslovakya, tepeden tırnağa I;adar, ilâh, mühimmat ve techizata îîguğîî uşîysini ikmal edebildikten başlîa harice, bilhassa müttefiklerine, top, 1';u- fek, uçak, zırhlı araba, lîamyon ve_şaıîe satmaktadır. Memleket içinde bol komıf' rü, liğniti ve ihtiyacına kısmen tekabül edecek demir madeni vardır. Çekoslovak ordusuna her sî_'ne, yuvar- lak hesab vatasi 75.000 acemi ne%'er alı- nır ve 50.000 nefer de ihtiyatın ihtiyatı olarak fazla kalır. Barış zamanıı_ıda hiz- met müddeti, 1934 senesindenberi, iki se: ne olduğu için barış ordusunun kuvveti r (nefer) dir. Buna 10.000 mu- î'âaîîgı seüb:y (zabit) ile 20.000 gedikli kuvyetleri ifesi mümkün MmeT- tebe erin vazifesi m Vakit kazanarak Slovakyaya doğru 'küçük zabit (erbaş) katılırsa ordım!un ü- h halinde memleket içinde sureti taksimini toğrafya durumunu harita mum barış mevcudu 180.000 e çıkar. Bu kadro sayesinde, bugün Çekoslovakya- nın bir. milyonu aşan talim görmüş ne- feri olduğu hesab edilir (umum hizmete| kabiliyetli efradı 1,5 milyondur). Çekoslovakyanın memleket müdafaa- sına tahsis ettiği paranın umum büdce mevcuduna nisbeti her sene artmaktadır! 1934 1935 1936 1937 90 20 ge 21 Yo 25 Yo 25 Çekosloövakyanın, gençliği askerlik ça- ğından evvel askerliğe hazırlıyan: teşki- lâtı eski ve kuvvetlidir. Milli muhafızlar, Sokullar ve köylü atlılar. Bunlar - müs- takbelde bir kanun ile tanzim olunacak imiş; şimdilik gençlik teşkilâtı askeri terbiyeyi haiz kıt'alar halindedir. Barış ordusu 12 piyade fırkası, 2 dağ livası, 4 veya 5 süvari livası, 3 zırhlı ara- ba alayı, 7 uçak alayı ve 11 de hudud av- ci taburundan teşekkül eder. Bunlar 7| kolordu ve 4 de ordu bölgesine tevzi o- lunmuşlardır. (Haritaya bakınız). Piyade fırkalaf? ikişer alaylı 2 piyade livasından terekküb ettikleri için 9 değil, 12 piyade taburudur. Fakat anlaşılan pi- yade fırkaları 9 ar tabura indirilerek ba- rış zamanı için daha 4 fırka teşkil olu- nacak ve bu suretle sayıları 16 ya çıka- rılacaktır. K Piyade alaylarında 3 tabutdan başka bir de alay refakat bölüğü vardır ki bu- nun üç takımından biri hafif bomba, İ- kincisi zırhlı araba müdafaa topu ve ü- çüncüsü hava müdafaa silâhı takımıdır. Piyade taburlarının makineli tüfek bö- lükleri dörder tüfekli üç takıma yani 12 ağır makineli tüfeğe maliktir ki bu su- retle Çekoslovak piyadesinin bilhassa a- Bır makineli tüfek cihetile ateş ve dolayı- sile müdafaa kudretinin fazlaliği göze çarpmaktadır. Fırka topçusu da çok kuvvetli sayılır. Çünkü her fırkada, biri hafif ve diğeri ağır iki alaydan ve muhtemelen bir de dağ topçu taburundan mürekkeb bir topçu livası vardır ki bu hesabca her fır- kada hafif ve ağır 60 kadar top vârdır. Bu topçunun büyük kısmı motörleşmiş- tir. Bir harbde Çekoslovak ordusunun ü- çer alaylı 32 piyade, 2 dağ ve 5-6 seri (süvari ve motörlü) fırkadan mürekkeb bir milyon mevcudunda seferber olacağı hesab ve tahmin olunur. Bin küsur harb uçağile takviye görecek olan bu bir mil- yonluk çok asri ve iyi silâhlanmış ordu- nun, bir harbde üzerine lâakal 1,5-2 mil- yonluk bir Alman kuvveti ile iki bine ya- kin harb tayyaresini celb ve cezbedeceği kolayca tahmin olunabileceğinden Çekos- lovakyanın Alman ordusunun ve hava kuvvetinin 1-3 ne yakın bir kısmını v- zunca bir müddet işgal edebileceği an- laşılır ki, bugün Almanyayı itidale gev- keden âmillerden birisi budur. Yani, tes- lihatı asri, ateş ve müdafaa kuvveti ar- tık ve geniş bir motörleşme sayesinde hareket ve manevra kabiliyeti ziyade ©- lan bizzat Çekoslovak ordusudur. H. Emir Erkilet l Fransanın Ren boyundâ' ç g;ıptığı ask Strazburgda askere çağırılan sınıflara mensub gençler afmaıkerıubeleıine giderlerken Majino hattının geçtiği memnu mıntakalardaki ihtar levhaları Silâh altına çağırılanların yerlerini tsp kı büyük harbde olduğu gibi kadın! Ş n aalmış bulu nuyorlar T Ka ei