8 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

| | Ş 1 A 1 İ ULUS T TTTT Günün icinden: Halid Ziya Bundan tam yetmiş sene önce, 1867 de İstanbulda Zeyrek yo- te İzmire giden bir çocuk.. - kuşunda bir konakta doğan ve daha iki yaşında iken ailesiyle birlik- İzmir vilâyet gazetesinde “Uyku nedir?,, başlığı altında çıkan ilk ,yazı... Ş İstanbuldaki (Hazinei evrak) da pek genç bir imza: Maekitarit mektebi şakirdanından Halid Ziya... İzmirde birkaç arkadaşı ile tesis ettiği Hizmet gazetesinde tefrika edilen (Sefile) adlı romanımın müsveddelerini, sansürün “ahlâka mugayir,, bulması üzerine sinirlenerek param parça eden genç.. Gene Hizmet gazetesinde başlayan ve türk edebiyat tarihinde par- lak bir devir açan edebi bir hayat... İşte evelki gün İstanbuldaki Eminönü halkevinde toplananlar, bu parlak edebi hayatın elli beşinci yılmı kutladılar. - - Eski Mekitarit mektebi şakirdinin elini öpen şakirdleri onu bembe- yaz saçlı buldular; alnınmçizgileri nde elli beş yıllık bir edebi haya- tın muvaffakiyetlerle dolu destanı okunuyordu. Tören dağıldıktan sonra onun Yeşilköydeki köşküne gene yaz mak, gene güzel yazmak heyecanı ve muvaffak olmak emniyeti ile dönmüş olduğuna şüphe etmeyiniz. Nurettin ARTAM Erzincanın kalkınma programı Erzincan vilâyetinin 1937 büdcesi ve beş yıllık kalkınma programı İç Bakan- lığa gelmiştir. Büdce 136.609.39 lirası alelâde 195.210 lirası fevkalâde olmak üzere 331.819.39 liradır. Alelâde büd - cenin 32.535.14 lirası husust idarelere 6.662.21 1lirası bayındırlık — işlerine 61.702.26 lirası kültür işlerine, 3322 li- rası ziraat ve baytar işlerine, 12.236.70 lirası sağlık ve hayır işlerine, 20.133.08 lirası da türlü işlere ayrılmıştır. Beş yıllık kalkınma programı şudur: Bayındırlık işleri Beş yıl içinde yollar için türlü alât ve edevat alınacak, bütün yollar tamir olunacak, Erznican - Kelkit - Gümüşa- ne, Kemah - Refahiye, Kuruçay - İliç, Gümüşane - Erzincan, Erzincan - Refa- hiye- Sivas, Kemah - Tunceli yollarının baştan toprak tesviyesi yapılacak, son- ra bu yollar sırası ile şose haline geti - rilecektir. Kültür işleri Vilâyet merkezinde iki'Kemah ve Refahiye'de ve tesbit edilecek 3 köyde birer mekteb yapılacak, köy mektebleri tamir ve mekteblerin beş seneye çıka - rılmasına çalışılacak, mektep — yapmış köylere muallim verilecek ve mektebi olmıyan nahiyelere de mekteb binası yaptırılacaktır. Sağlık işleri Vilâyet hastanesi ıslah ve tevsi olu- nacak, yatak sayısı fazlalaştırılacak, bilhassa firengi ile geniş mikyasta mü- cadele yapılacaktır. Ziraat işleri Ziraat himaye olunacak fasulya ye- tiştirilmesi teşvik olunacak, kayısı ye - tiştirilmesinin fenni surette yapılması temin olunacak, arıcılığın tamimine çalışılacak, halka dağıtılmak üzere buğ- day, arpa tohumları getirtilecektir. Baytar işleri Halka tevzi olunmak üzere damız - lık boğa, koç, teke, at, aygır mübayaa olunacak, hayvan sergileri açılacak ve at koşuları tertib olunacaktır. Çağrı Bugün Büdçe Encümeni saat on beşte toplanacaktır. vercesi HAVA arececen Hava dün yağışlı geçti Dün şehrimizde hava kapalı ve ya- ğgışlı geçmiştir. Evvelki gece saat 2 de başlıyan yağmur gittikçe şiddetini art- tırarak saat 9.20 ye kadar devam etmiş- tir. Bir aralık hava açılır gibi olmuş Memurlar kooperatifi hisse senetleri Son iki yıl içindeki verimli çalış- malariyle hem şehir ihtiyacını karşıla- mak bakımından Ankaraya ve iyi idare yoluyla da ortaklarına daha çok fayda- lt olan Ankara memurtlar kooperatifi, bu yıl hissedarlarına istihlâkleri nis- betinde yüzde sekiz ve hisseleri nisbe- tinde de yüzde on kazanç vermiştir. Kooperatif, ortaklarındaki muvak- kat makbuz ve cüzdanları yeniden ne- fis bir şekilde bastırdığı hisse senetle- riyle değiştirmeğe —ve bu senetlerde bir numaralı kopun karşılığında 1936 yılı kârlarını dağıtmağa başlamıştır. Kooperatif, bu yıl için daha geniş bir programla çalışmakta ve yalnız An- kara için değil mühim istihlâk mad- deleri üzerinde bütün memlekete fay- dalı olmaktadır. ;Hukuk İlmini Yayma Kurumunun Tertib ettiği seri konferansların Yirmincisini Ankara Hukuk Fakültesi Dekanı B. Baha Kantar 8-5-1937 cumartesi günü saat 15 de ANKARA HALKEVİDEE verecektir. Mevzu: Ceza hukukunda yeni tamayüller 8501987 z Finans Bakanı İstanbula gitti Finans bakanı B. Fuad Ağralı dün akşam İstanbula hareket etmiştir. B. bakan hafta tatilini İstanbulda geçire- rek pazartesi günü şehrimize dönecek- tir. 19 Mayıs bayramı çok parlak kutlanacak İstanbul, 7 (Telefonla) — 19 mayıs bayramının kutlama programı hazır- lanmıştır. Programa göre bayram, İs- tanbulda çok parlak bir surette kutla- nacaktır. Bütün mektebler o gün Taksim mey- danında toplanacaklar ve törenle Cum. huriyet anıtına çelenk koyacaklardır. Bundan sonra Taksim stadyomunda ge- çid resmi başlayacak ve idman hareket- leri yapılacaktır. Gece şehir donana- cak, fener alayları tertib edilecektir. Gündüz ve gece halkevlerinde top- lantırlar yaprlarak, 19 mayıs bayramı- nın mana ve şümüulü üzerinde sözler söylenecektir. Halkevinde konferans 10 mayıs salı akşamı saat 21 de An- kara halkevinde Bolu mebusu Bay Ce- vad ÂAbbas Gürer tarafından bir konfe- rans verilecektir. Konferansın mevzuu: “Bundan 18 sene evvel, 19 mayısa takaddüm eden günlerde Atatürk ve 19 mayıs günü Ataürk'tür,, Bu değerli konferansın büyük bir alâka uyandıracağına şüphe yoktur. ULUS'un Tercüme Kitabları Seri halindeki satışlarda aşağıdaki fiatlardan dörtte bir indirilecektir. Büyük sayfa Kuruş Amerikada bir 42 25 konferans Bernâar Şov İnsanlığın Hâli 302 75 Andre Malro Cihan Şampiyonları 162 60 Pol Moran Orta sayfa Evlilik ve Ötesi 340 75 Jak Şardon Kırmızı Zambak 317 15 Anatol Frans Levis ve İren 139 30 Pol Moran San Mişele'nin Kitabı 408 100 Aksel Munte Seri kitablar Basrmevi gişelerimizdedir. Demiryolları memurları Yüksek maaş alma imkânları veriliyor Devlet demiryolları ve limanları işletme genel direktörlüğü memur ve müstahdemlerinin ücretlerine dair olan 2847 sayılı kanunun bazı maddelerini değiştiren proje Kamutaya verilmiş ve ruznameye alın- mıştır. Proje, devlet demiryolları ve limanları memurlarına yeniden birçok haklar sağlamaktadır. Hükümet, projenin niçin hazırlandığını mucib sebebler mazbatasında şöylece izah etmektedir: “Türkiye Cümhuriyeti hükü- metinin; milli ve iktısadi kalkın- mayı temin maksadile disiplinli ve prensipli çalışmasının ve bu gaye- yi elde etmeye matuf bilcümle tedbirleri almış ve almakta bulun- müuş olmasının verimli ve feyizli bir eseri olarak yurdumuzun ziraf, ticari, ve iktısadi hayatta şükran- la görülen ve mütemadiyen artan bir inkişaf baş göstermiştir ve bu inkişafın tabii bir neticesi olarak da memleketin umumi münakalât işlerinde büyük ve semereli faali- yetler belirmiştir. Ezcümle yeni, yeni hatların da katılmasile mütemadiyen büyü- yen ve bu itibarla da hususi bir ehemiyet kesbeden devlet demir- yolları şebekesi üzerinde trafik gün geçtikçe artmış ve inkişaf et- miştir. Bu vaziyet doğrudan doğruya mem. leketin ticari ve iktisadi hayatiyle alâ- . kadar olduğundandır ki, umum? ihtiyaç- ların vaktinde karşılanabilmesi için mali, idari, ve fenni bakımlardan her türlü tedbirlerin alınması, lüzumlu ve faideli görülen islâhat ve tadilâtın vak- tinde yapılması günlük iş olarak zaru- ri bir hale gelmiştir. « Hiç şüphe yoktur ki, bu vaziyetin devamı günden güne büyüyen ve kendi- sinden en verimli işler beklenen ve o nisbette de ağır mesuliyetler taşıyatı devlet demiryolları idaresinin mühim ve mütenevvi hizmet ve vazifelerinden bir çoğunun orta ve ilk tahsilli ellerde kalmasını mucib olacaktır, İşte bu se- bebledir ki, muktazi tedbirlerin zamanın da alınmış olması için 2847 sayılı kanu- nun bazı hükümlerinin tadiline kati lüzum ve zaruret görülmüştür.,, Yeni hükümler; Projenin ilk maddesine göre devlet dimiryolları ve limanları işletme genel direktörlüğü daimi ve müseccel memur ve müstahdemlerinin seri ve derecelerile aylıkları ve bunlardan gündelikle ça- lışanların aylık tutarları dört seriye ay- tılmıştır: A serisi en aşağı 601 liradan Yankesecilere dikkat ediniz. Mayısın 12 inci günü yapılaack olan karal Jorjun taçgiyme töreninde bulunmak üzere Londraya dünyanın her tarafın- dan binlerce insan ve bunlar arasında da bir çok zengin gitmektedir. Bu münase- betle emniyet teşkilâtı genişletilmiş ve her tarafa yankesicilerden korunmayı tavsiye eden İevbal, yapıştırılmıştır: “Kadın ve erkek yankesicilerden koru- nunuz!” Bu tavsiye yerindedir. Zira Londra- ya gidenlerden, meselâ bir mihrace, di- ğer mücevherlerinden başka, türk para. sı ile iki milyon lira değerinde olan bir tek pırlanta taş da götürmektedir. Paris sergisine dair haberler Yakında açılacak olan Paris sergisi hakkında bir takım istatistikler intişar etmektedir. Meselâ serginin basın servi- si her biri onar bin nüshalık üç yüz ta- ne risale çıkarmıştır. Bunların baskı sa. yısı 3.000.000 ediyor, demektir. Bu risaleler uç uca kı k olsa 900 ki- sada öğleden sonra tekrar kapanmıştır. Isı 20 dereceye kadar yükselebil- miştir. Meteoroloji işleri genel direk- törlüğünden verilen malümata göre dün yurdun her tarafında hava kapalı ve ya- gışlı geçmiştir. En çok yağış Alaşehir- de olmuş ve karametreye 27 kiloğram suü bırakmıştır. Dün en düşük ısı sıfırın üstünde Erzurumda 4, en yüksek — 1sı da Diyarbekirde 26 derece olarak kay- dedilmiştir. lometrelik bir hat husule gelmiş olur. Gene bunlar uç uca değil, bu sefer de üst üste yerleştirilirse 300 metre yüksek- liğinde bir kule kurulmuş olur; yan yana ve bir satıh teşkil edecek surette sıra. landığı takdirde 200.000 metre murah- bar genişliğinde bir yeri kaplayabilir. Bu risaleleri acaba daha ne şekiller- de dizmeli ki bir takım rakamlar daha bahiskonusu olabilsin? Dünyanın en ihtiyar çifti Macaristanın Gönyöş köyünde, dün. yanın en ihtiyar çiftlerinden biri iki gün içinde ölüp gitmiştir. Bu çiftin er- keği 106 yaşında idi. Bir zatürreeye ya- kalanmış ve ölmüştür. 100 yaşındaki ka. rısı Mari de kocasınn ölümünden o ka- dar müteessir olmuştur ki ertesi günü gözlerini hayata yummuştur. Bu çift bir çok evlâd, torun ve hat- tâ torun torunu bıraktığı için, haklarında “doğdular, yaşadlar, öldüler” deyip sus. mağa kimin gönlü razı olur? Hindli hokkabazın midesi Ha S A LA ? . Hüti Şunu bunu yutar görünerek bunları ortadan yoök eden hokkabazlar, anlaşılı- yor ki, bu öte beriyi - belki açık gözler kaayşisinda -< hazi Bin G yutmağa mecbur oluyorlar. Bombaylı böyle bir hokkabaz, geçen- lerde, dayanılmaz mide ağrılarına tutul. muş ve nihayet cerrahi bir ameliye ge- , LA bit 5 D3 ba ddi d Çilkva böğenüreaki? — On sekiz tane çakı ile bir çok da çakı parçaları! " Harb dulu muharrirler Pariste açılan kitab sergisinde bir kı- sım vardır ki burada teşhir edilen eser- lerin müellifleri, kocaları büyük harbte ölmüş olan kadınlardır. Bu kadınların teşkil ettiği cemiyetin umumi kâtibi neşrettiği bir beyanname. de kocaları, babaları veya kardeşleri bü- yük harbte ölmüş bütün kadınları ser- başlamakta 244 lirada nihayet bulmakta«- dır. B. serisi 208 der 151 re, C serisi 130 dan 61 re, D serisi 57 den.24 de ka- dardır. Bunlar, bu seriler içinde asgari olan mikdarlardır. 2847 numaralı kanunun ikinci mad- desini değiştiren madde de şudur: *“—— Devlet demiryolları atölyelerinde saat hesabiyle daimi olarak çalıştırı- lanlara verilecek Aaylıkların en aşağı 9 derecede olmak ve bir senelik çırak- lara mahsus bulunmak üzere 21; en yu- karısı da birinci sınıf usta olmak üzere 125 lira aylık verilecektir. Gerek fev- kalâde hallerde ve gerekse yolun daimi bakımı için mevcud münhal kadro lar karşılık gösterilmek suretiyle ve- kâletin vereceği talimat dairesinde da- ha aşağı ücretle muvakkat olarak memut kullanılabilecektir. İlk girecek memurlar Devlet demiryollarına ilk girmek is. tiyenlerin menşelerine ve tahsil sınıfla- rına göre aşağıdaki dereceler verilebile- cektir: Orta mekteb mezünu olanlar 16 ın. cı dereceye (en aşağı 6İ, en çok 76 li- ra). Lise veya muadili mekteblerden ve- ya orta tahsille ayni zamanda meslek tahsilini veren en az beş yıllık meslek mekteblerinden mezun olanlar 14 üncü dereceye (74 - 89 lira). Teknik okulu ve muadillerinden mezun olanlar on i- kinci dereceye (97 - 112 lira). Tahsil müddeti beş seneye kadar olan yüksek mekteb mezunları on birinci dereceye (yani 113 - 129 lira). Tahsil müddeti üç seneden az olan yüksek mekteb mezun- larının ilk terfi müddeti bir sene uzatı« lacaktır. Üç seneden fazla olanların ilk terfi müddetleri ise üç seneden fazla o- lan tahsil müddetlerinin yarısı kadar kısaltılacaktır. Altı senelik veya daha ziyade yük- sek mekteb mezunları onuncu dereceye (130 - 150) lira.) Yüksek tahsilden son- ra yabancı memleketlerde muayyen bir meslek için ihtısas tahsili yapanlar do- kuzuncu dereceye (151 - 179 lira). Bu dereceden aşağıya alınacak olanlardan yabancı bir dil bildiği imtihanla belli olanlar bir derece daha yükseğine alıma: bilecekleri gibi lise ve orta mekteb me. zunlarından en az bir sene munzam bir tahsil devresi geçirenler de alınabilecek- leri derecenin bir derece yükseğine gi- Hatırlıyor musunuz? 1 — Japonyada 200 bin kişi- nin ölümiyle neticelenen büyük zelzele ne zaman oldu ? 2 — Roma imparatorluğu ne zaman battı ? 3 — Turuva şehri ne zaman " kuruldu ? Ş 4 — Büyük harbın mütarekesi ne zaman yapıldı ? 5 — Lindberg yalrız başına Amerikadan tayyare ile Avrupa- ya ne zaman geçti ? Dünkü suallerin cevabları 8 — İngiliz donanması, ispan- yol armadasını ne zaman yendi ? C — 1588 de. x S — Amerikada ilk postanın kuruluş tarihi nedir ? C — 169i. S — Amerikan istiklâli hangği tarihe rastlar ? C — 1775 şe. S — Almanyada yahudilere me- den? haklar ne zaman verilmiştir ? C — 1815 de, S — Lafayet'in Amerikayı zi- yaret tarihi nedir C — 1824, ginin bu kısmını ziyarete davet ettiğini ilân etmektedir. Kadınlar arasında yeni bir tesanüd vesilesi mi? İlk defa tayin olunacak memur. ve hdemlere al kları der i ve bir kaç kısma ayrılan dereceler de her kısmın en az aylığı verilecektir. 'Terfi eden her memur ve müstahde. min yeni aylığı şu esaslara göre tayin edilecektir: Tescilli hizmeti on seneyi geçmiyen- lere terfi ettiği derecenin en azı verile- cektir. Hizmeti on seneyi geçmiyenlere ter- fi ettiği derecenin en az îııikdan ile on seneden fazla olan her tam hizmet sene- si için o derecenin bir senelik kıdem verilecektir. Yirmi seneden fazla hizmet seneleri hesaba ka. tilmryacaktır. Yukarıki dereceye terfi için bulundu- ğu derecede en az üç sene hizmet şart- tır. Yüksek mekteb mezunları için bu müddet iki senedir. Stajyer memurlar, bu hükümden müstesna tutulmaktadır. Müddetini doldurmadan yukarı derece. ye veya birden fazla yukarı derecelere terfi edenlere eski ve sırasiyle aradaki derece aylıkları birer terfi müddetince almadan geçtikleri derece aylıkları ve rilmez. Beşinci Umumi Müfettişlik İç bakanlık beşinci umumi müfettiş. lik kurulmasına dair olan kanun proje- sini Başbakanlığa vermiştir.