8 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

< b dala eei SİRRÖA İ üi b 4 A LA Belçika ve Milletler Cemiyeti giltere ve Fransa tarafından neşredilen müşterek beyanname, ingiliz dış bakanı Eden tarafından Brüksel'e yapılan seyahat ve Belçika dış bakanı Spaak tarafından parla. mentoda söylenen nutuktan sonra Belçikanın siyasi vaziyeti tavazzuh et- miş oluyor. Malümdur ki Almanya, Lokarno muahedesini yırttığı gün- denberi, Belçikanın, bir taraftan es- ki Lokarno devletlerine, diğer taraf- tan da Milletler Cemiyetine karşı va- ziyeti mübhemdi. Lokarnonun yırtıl- Ması üzerine 19 mart 1936 tarihinde İngiltere, Fransa ve Belçika arasında muvakkat bir itilâf imzalanmıştı. Bu itilâf eski Lokarno —muahedesin-. den şu noktalarda farklı idi: 1 — Lokarno muahedesinde - İn- giltere, Fransa, Belçika, Almanya ve İtalya olmak üzere beş devlet vardı. 19 mart 1936 itilâfında ise, İtalya ve Almanya bulunmadığından üç ta- raflı bir teahhüd idi. 2 — Lokarnoda İngiltere garanti eden bir devlet idi. 19 mart 1936 itilâfında ise, hem garanti e- diyor, hem de garanti ediliyordu. Ancak Belçika iç ve dış siyaseti- ne aid bir takım zaruretlerin tazyiki altında mart 1936 itilâfının teahhüd- lerinden de kurtulmak istedi. Ve İn- giltere ile Fransa, neşrettikleri be- yanname ile Belçikayı şu şartlara bağ- lr olmak üzere serbest bırakmakta- dırlar : 1 — Belçika, hududlarını tecavüz- den korumak için lâzım gelen askeri hazırlıkta bulunacak, 2 — Belçika, topraklarının, teca- vüz kasdiyle, başka bir devlet tara- fından kullanılmasına razı olmıyacak. 3 — Belçikayı İngiltere ve Fransa tecavüze karşı koruyacaklar. 4 — Belçika Milletler Cemiyeti i- le giriştiği teahhüdlere sadık kalacak. Görülüyor ki Belçikanın Lokarno ile giriştiği teahhüdlerden kurtulması, garbi Avrupanın emniyeti meselesiy- le bütün alâkasının kesilmesi demek değildir. Belçika : 1 — İngiltere ve Fransanın garan- tilerini kabul ediyor. 2 — İki devlete karşı silâhlanmak ve tecavüze karşı kendini korumayı teahhüd ediyor. 3 — Milletler Cemiyetiyle giriştiği teahüdlere sadık kalacağını beyan ediyor. İngiltere ve Fransa bakımından en teahhüd de sonuncusu- yalnız ehemiyetli dur. Çünkü bu iki garb devleti için Belçikanın ehemiyeti, Almanya ile bir harb halinde ordularının Belçika topraklarından geçmesindedir. Mil- letler Cemiyetinin on altıncı madde- sinin sonuncu fıkrasında mütecaviz bir devlet hakkında tatbik edilecek müeyyidelerden bahsederken, buna iştirak eden devletlerin vazifeleri a- rasında askerlerin geçmesi de vardır. Deniliyor ki: “Cemiyetin teahhüdleri- ne riayeti temin ettirecek umumi hare- kete iştirak eden cemiyet azasından her hangi birinin kuvetlerinin kendi topraklarından geçmesini kolaylaş- tırmak emrinde tedbir alacaklardır.,, Bunun içindir ki Belçikanın yeni tarafsızlığı Almanyayı tamamiyle tat- min etmiş değildir. Almanya, Belçi- kanın Milletler Cemiyetiyle de bütü Paristeki ispanyol elçiliğin DIS HABERLER ) Kİ Barselon anarşistleri hükümeti tehdid ediyorlar Katalonya hükümeti reisi, Fransız harp (A.A.) — Katalonya i B. Kompanis, Barse- bulunan fransız harb generalîtenin eniz Perpinyon, 7 generalitesi reis lona limanında gemileri kumandanından bürolarını korumak üzere karaya d K silâhendazları çıkarmalarını rica etmiş- tir. Biraz sonra karaya 200 fransız silâh- endazı çikarılmıştır. Fakat bu mıkflan kâfi görmiyen B. Kompanis, şehri ve yabancıların mallarını korumak ve_ ş.»e- hirde intizam ve sükünu kurmak için bir mikdar daha asker çıkarıln'ıas_ını fransız kumandanından rica etmlştf'- Fransız kumandanı, bunun .ü_zennc bu iş için önce kendi hükümftı ılea;e- mas etmesi gerekmekte olduğu cevabr- nı vermiştir. * Barselona radyoları, lar mikdarının boyuna ğunu haber wermektedir. kadar 500 ölü ve 1.500 yarâ Anarşistler hükümeti teh ediyorlar federasyonunun Ka- e bir ültimatom ve- “hücum muha- rumların 24 sa- takdirinde 2€- e kuv- ölü ve yaralı- artmakta oldu- Dün akşama J1 vardı. did İberya anarşist talonya hükümetin rerek mezkür hükümeti, fızları,, adını taşıyan ku at içinde feshedilmemesi t n hnirli gazlar da dahil olduğu ha "T vete başvurulacağı beyaniyle tehdi miştir. Anarşistler, Katalon, sadık olan kuvvetleri yer dıktan sonra Figueras Ve polis hizmetlerine ve güm muşlardır. Aragon hükümeti erkân şist Askasn öldürülmüştür. İki fransız muhribi Barselona Bitt Paris, 7 ÇA-A.) — Maille - B"g“d:: Cassard fransız muhripleri .Tulon Barselon'a hareket emişıerdlfı 'Barse- londaki fransız konsolo!hğ“e’mm a hafazası için yeniden 200 si tenmiştir. Anarşistler fransız Heik sunu sağ unsurlarla iyi geçinme ham ediyor. ya hükümetine lerinden çıkar- Jungueradaki rüklere elko- ından anar- in tebliği iğ ediyor: ş olduğu isya_n stlerin bir tonada bazı görül- İspanya elçiliği tebl “Hükümetin bastırmış * hareketi, münhasıran anarşi ayaklanması değildir. Barse balkonlarda kırallık bayrakları Bd müştür. Rejimin birçok aleyhtarfîf : öi dikal teşkilâtlara girmeğe ıınuva aMad— muşlardır. Ayni unsurlar, 'cmcede'nı e ridde, Valensiyada ve başka şehir ed bir takım hareketlerde bulurîmtfşlaıf_"—» Fransız hava şirketinin bildirdiğine göre Barselon'a dün de tayyarele'r u;î ramamıştır. Tayyarelerin benzı.nd malarını temin için Perpinyanda bir du- rak yapılmaktadır. — ; z ği gibi, Fram mamiyle tatmın etmediği Si Z sa ile askeri anlaşmalar yııîılı:n::;ı cağından fransızları da ı.ııııımIY. LDSRED etmiş değildir. Çünkü gerçi h!:lıl ae miyetiyle girişilen teahhü , h Belçikayı Fransanın Ve İngilterenin l i müttefiki olarak harba .yebo_ lir. Fakat fransızlar lmnflan emmb“ larak şimdiden Belçika ıle. lwfıl y askeri plânlar hazırlamak istiyor ar alâkasını kesmesini istiyor. Fakat Belçika buna yanaşmıyor, Diğer ta- raftan Belçika dış bakanı Spaak geçen gün, Belçikanın on altıncı madde ile giriştiği teahhüdü izah yollu beyanat- ta bul ştur. Spaak demiştir ki : 1 — On altmcı madde ile askerle- rin topraklarımızdan geçmesi hakkın- daki teahhüd ancak bizim de muva- fakatımız ile hakkımızda tatbik e- dilebilir. 2 — Belçika ancak Milletler Cemi- yeti tarafından verilen umumi bir ka- rarın tatbiki için askerlerin toprak- larından geçmesine muvafakat ede- cektir. Bu, kararın ittifakla verilme- si demek değildir Fakat her halde ldıomşulırnnız karara iştirak etmeli- ir. ' İste Belçikanın yeni siyasi vaziyeti bu'ur. Bu vaziyet, Belçikanın, Mil- letler Cemiyetiyle münasebetinin ke- silmemesi yüzünden Almanyayı ta- dı. Belçik i;inde takib edeceği Iıu.reket hıtn-h nın önceden i plânlarının kati ol engel teşkil eder.' hazırlanırsa, Belçi! le hareket kararı karşı mek icabeder. K Maamafih İngiltere ile ııkon_ı.ıhıdı_ yapmaya başladığı daha sıkı teşriki ıııoııı ile Fransa bunu tel.ifî îdecef;elzienîln!;:: Belçikanın yeni siyasi vaziyeti, '? . tere ile Fransa arasındaki teıı::ıdı: ıığlamlaşurmık gibi âdeta be oıı medik bir netice vermiştir. Belç'ıkv:l ; meselesi bu bakımdan lı.ı.rlıdl:n g;.m ki Fas buhrınınıdb::ıeı:l;.“î e0 Fransa arasında si ! :Bsal; ve fransız harbiye ışıımylo havz nazırının İngiltereyi ziyaretle- riyle tezahür eden ııberı.nd;ny“hımhk, es- i iyal'i e ki antant kordiya ş Erin G sında değiş- K Bask hükümetinin kullandığı Cebhelerde Madrid, 7 (A.A.) — Asilerin fran- sız köprüsü önünde yaptıkları şiddetli bir taarruz akim kalmıştır. Asiler üni- yersite mahallesindeki mevzilerini is- lâh edememişler ve bir mikdar malze- me terkederek siperlerine dönmüşler- dir. Santander cebhesinde cumhuriyet kıtaları Espinosa kasabasını zaptetmiş- lerdir. Cumhuriyet topçu kuvvetleri Vil- leruelo de Bricayı şiddetle bombardı- man etmişlerdir. Asiler bu kasabayı he- men kâmilen boşaltmışlardır. Siguenza cebhesinde cumhuriyet tayyareleri Sigenzayı bombardıman et- mişlerdir. Asi tayyareleri dün on bir Bilbao ile civarını bombardıman etmiş- lerdir. Asilerin Bermeo bölgesinde yaptık- ları bir taarruz akamete uğramıştır. Habana vapuru bir ingiliz muhri- binin himayesinde olarak 4000 mülte- ci ile Bilbaodan La Roşele gelmiştir. kere Âsilere göre Salamanka, 7 (A.A.) — Bask ceb- hesinde kıtalarımız ileri hareketlerine devam ederek Anetu, Urkuiobe ile Fran ko kuvvetlerinin en mühim hedefi olan Sollube tepesi civarında Şarola tarafla- rında bir kaç” sırt zaptetmişlerdir. Bu gemilerinden yardım istedi bi silâhlı yük gemilerinden biri kitalar aynı zamanda Urkuimendi ile Sandersei de işgâl etmişlerdir. Bask milisleri bugün 70 i ölü olmak üzere 300 kişi kaybetmişlerdir. Aragon cebhesinde kızıl tayyareler askeri bir hedef teşkil edemiyecek açık şehir olan Saragossevi bombardıman etmişlerdir. Bilbao, 7 (A.A.) — “Siyah ok” tü- meni, 16 tank ile, bugün öğleden sonra, Bermeo ile Manguia arasındaki yol üze- rinde kâin Truende geçidine bir hücum- da bulunmuştur. Nihayet mitralyöz ve topçu ateşi altına alınan âsiler, geri çe- kilmeğe mecbur olmuşlar ve harb saha- sında tahrib edilmiş üç tank terketmiş. lerdir. Hükümetçiler Saragonu bombardıman ettiler Salamanka, 7 (A.A.) — Resmi teb. liğ: Aragon cephesinde, Valensiya hükü- meti, hiç bir suretle askeri hedefi teş- kil etmiyen açık şehirleri bombardıman ettirmekte devam ediyor. Hükümetçi tayyareler, Aragon mimarisinin incisi o0- lan Saragossa kilisesini bombardıman etmiş ise de bir mucize eseri olarak hiç bir bomba kiliseye isabet etmemiştir. Şehir içine bombalar atılmış ve toörre Nueva caddesinde çoğu kadın ve çocuk olmak üzere bir çok kişi ölmüştür. Fransız parlamentosu Umumi politika konuşmalarına başlandı parlamento, Mamak yangını dolayısiyle hükü- metimize Ve «Hindenburg» kazası için Alman- ya'ya Paris, 5 s0! :glı:g:nny yarın verilecektir. Konu!m*l'"" bariz vasfını B. Le- on Blum'un nütku teşkil eyliyecektir. Başbakan pu nutkunda patronlar kon- fedîraıyonu we işçiler konfederasyonu ile yaptığı konuşmalar neticesinde bu f e ç kilâtın da matimjon anlaşmaları- Lkıı :::ı ay daha uzattıklarını bildire- çektir. Parl: hükümetin her zamanki esasiyeti ala- zindedir. amento koridorlarındaki intiba cağı merke Türkiye ve Almanyayı tazıye Paris, 7 (A.A.) — Bugün öğleden sonra, fransız parlamentosunda başba- kan B. Leon Blum söz alarak, Fransa- nın “Hindenburg, felâketi dolayısiyle Almanyaya Ve Ankara ciyarında bir mermi imalâthanesindeki patlama sebe- biyle de Türkiyeye sempatilerini bil- dirmek istediğini söylemiş, parlamento- da alman ve türk hükümetlerine tazi- yelerini göndererek fransız milletine terceman olacağından emin bulunduğu- nu ilâve eylemiştir. Bunun üzerine, parlamento reisi taziyelerini bildirmeği kararlaştırdı 7 (A.A.) — Umumi politika konuşmalarına parlamentoda nra başlanmıştır. Konuşmalar bugün ve yarın devam ede- Eryo, türk ve alman milletlerine fran- sız milletinin taziyelerini göndereceği- ni bildirmiştir. Paris, 7 (A.A.) — Dış bakanı B. Delbos, fransız büyük elçisi B. Panso- yu Ankara civarında mermi imalâtha- nelerinde vukua gelen. yangın dolayı- siyle türk hükümetine fransız hüküme- tinin taziyelerini bildirmeye memur etmiştir. Muhtelif hatiblerin sözleri Patlamentoda ilk olarak söz alan halkçı parti grupundan B. Berjör, de- miştir ki: “ —. Halkçı cpehenin kazandığı zafe- ri sağlam temeller üzerine sıkı surette bina etmelidir. Bu hususta ekseriyetin para kuvvetlerine karşı mücadeleye baş- lamamış olması esefe değer. Fiatlarda, lişl ündeliklerin kaydedilen yül şler, yükselişlerini manasız kılmaktadır. İc- raatta çekingenlik esaslı bir — hatâdır. Fransızların yüzde sekseni bir program üzerinde birleşmelidir.,, Bundan sonra söz âlan eski muha- «riyle odun y . * Kömür için propoganda CUMHURİYET'te Abidin Daver, kömür sergisinin çok muvaffak bir eser ve yapılması istenilen itiyad için çok mü him bir propaganda olduğunu kaydet- tikten sonra diyor ki: «— Serginin bu muvaffakiyetini gör. . dükten sonra, aklımıza gelen bir fikri, tekrarlamak istiyoruz- ki, o da, Ankara sergisinden edilen istifadenin bütün memlekete teşmilidir. Filhakikl DK , C | faatlerini ve ayni zamanda orman yak- manın zararlarını anlatan bir kaç sey- yar sergi tertib ederek bunları, memle- ketin bütün şehirlerinde ve kasabaların- da halka göstermek çok faydalı olacak. tır, kanaatındayız. Şehir şehir, kasaba kasaba dolaşacak olan bu seyyar kömür sergileri, tabiidir ki Ankaradaki gibi bü- yük ve muhteşem olmaz. Kömür yakan sobalar ve sairenin mahdud nümunele- kmak suretiyle l tahrib etmenin zararlarını gösteren tem- sili resimlerden, levhalardan, yazılardan, grafiklerden mürekkeb olur; halka, bir taraftan kömür yakmanın faydalarımı, diğer taraftan da ormanları tahrib etme- nin zararlarını apaçık anlatır. Yapılma- sını istediğimiz şey, bir nevi sergidir, propaganda ve irşad sergisidir. Düşün. meli ki daha İstanbul bile, kömür yak- manım ferdi ve milli menfaatlerini kavra- mış değildir. Memleketin, ana mahru- kunu, taş kömürünü, linyit, kok, antra- sit gibi madeni maddelerin teşkil ü için yaprlacak propaganda, dediğimiz gibi, ormanları korumak gayesini de ta- kib eder bir şekilde, memleketin her ta- rafına teşmil edilirse, çok iyi neticeler elde edileceğine şüphe yoktur. Hülâsa, Ankaradaki muvaffakiyetli sergi tecrübesinden istifade ederek mem. lekette geniş mikyasta bir kömür yakma ve orman koruma propagandası yapmak lâzımdır. Böyle bir propagandanın, hal- ka ucuz ve bol kömür vermekle beraber yapıldığı takdirde çok müessir olacağı muhakkaktır. Memleketin yeraltı serve- tinden istifade edilirken yer yüzündeki en kıymetli serveti olan ormanları bal- tanın zülmünden kurtarmak için baş vu- rulacak müessir tedbirlerden biri de bu- dur.” 1STANBUL ELEKTRİK ŞİRKETİNE DAİR TAN'da Ahmed Emin Yalman, İs- tanbul eelktrik şirketinin şimdiye kadar memleketin ve halkım zararına olarak takib etmiş olduğu istismar siyasetinden bahsettikten sonra diyor ki: “ — İstanbul elektrik şirketi eski ka, pitülasyon günlerinin son acı yadigâr- larından biridir. Veyl sistemi adı altın- da, rejisiyle, şimendüferiyle, suyu ile, e- lektriğiyle memlekette açık bir soygun- culuğa çıkan bir şebekenin son sığındığı yerdir. Şebekenin nikabını t iyle indir: mek ve elektrik şirketinin ne gibi mua- melelere kendi kendini lâyik kıldığını herkese göstermek mutlaka lâzımdır. Zihinlerinde hiç bir tereddüd kalmama. hıdır. Bilh bi yedarlar, E- lektrik şirketi işinin hakiki rengini ve manasını yakından tanımalıdırlar. Geçenlerde bu şirket hakkında bir yazı oeriı»i Şi M | | e g eX B ne [lhi hakl N ve açık deliller yardımı ile ortaya koy- duk. ; Bugün daha ileri gidiyoruz. Bir ga- zetenin hayatında tesadüf edilebilen na- dir fırsatlardan birini ele geçirdik. Bir takım vesikalar bulduk. Bunlar elektrik şirketinin yolsuzlukları ve fenalıkları hakkında kendi açık itiraflariyle dolu. dur. Demek ki, yeni yazılarımızda ne bizim, ne de başka kimsenin iddia ve ithamları yoktur. Elektrik şirketi kendi kendini teşhir ediyor.” eR SK Nü k Ç| ribler kurumu şeflerinden B. Skapini ise demiştir ki: “«— Hükümetin, eski muhariblerin dileklerini dinlemesi lâzımdır. Bugün, hükümet işlerini çevirmek çok güçtür. Bunu biliyorum. Kapitalizmin eski ma- nâsı değşmelidir. Fakat sosyal ıslahat- tan önce ekonomik islâhat yapmak ge- rektir.,, Üçüncü olarak söz alan Fernan - Lo- ran, demiştir ki; “— Müessislerin başındaki şeflerin yeniden başlaması için de fiatların yük- selmekte devam etmemesi icab eder. Konuşmalara devam olunmaktadır. *