December 11, 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 9

gayet sert ve katiydi. — Nümayişçilerin ilçe merkezinde bina içinde toplanmak- la iktifa etmeyip Cezaevinin önüne de gidecekleri haber alınmıştı, bir suç iş- lemelerine mani olunmak üzere toplan- tı yasak edilmişti. Kasım Gölek, kuvvet karşısında ça- dışarı çıktı. — Yollar tutulmuştu. iyse, rası da İstan hoşuna gitmemişti. Yalnız İstanbulda havaya dahi silâh atılmadı. Bunda Fah- reddın Kerim Gökayın idareciliğinin en rolü oynadığını söylemek bir Halk Partililer Başvekile ve Dahi- liye Vekâletine telgraf çekmekle iktifa ettiler. Teselli buldular Ank İstanbul radyosu Başvekaletın bır tebliğini oku- du. Tebliğ barut gibi bir lisanla yazıl- mıştı. ve <<ayaklanmalara alışma ve alış- tırma teşebbüslerine imkân verilmeye- ceği» bildiriliyordu. İşte Hüseyin Cahid Yalçın 80 yaşı- na böyle girdi. Af var mı? Hava gittikçe kızışır ve Hüseyin Ca- hidi içerde tutmakla ku rtarmak bir yarış mevzuu olmaya başlarken Anka- rada, gazetelerin yazdıklarının aksine, af yolu nda bir «temenni» den başka hıç bir hareket yoktu. Gazeteci milletvekil- lerinin müşterek takrir Vermeleri asla bahis mevzuu değildi. Zatı bunların bir kısmı, iktidara sıkı sıkıya bağlan- mışlardı ve değil takrir vi erede ise nefes almak 1ç1n «ne düşünülür?» diye tereddüt ediyorlardı. Demokrat Partınrn Meclis gurubun- da ise böyle bir temayülün bulunduğu akat teklifin sım Küfrevi, meselâ Bahadır Dülger gibi Avrupai i çının bir istisna teşkil etmediği fikrin- dedirler. Buna mukabil Küfrevi basın kanununun ele alınmasına hararetle taraftardır. iyet Halk Partisi gurubuna gelince, teklıfı ne olursa olsun reddedi- leceğinden adeta emin unduğundan, işleri daha fazla müşkül hal getirme- mek için her türlü hareketten dikkatle sakınmaktad ruluyor ki bir af, ancak bizzat Başvekil Adnan Menderesten gelebılır AKİS'in kanaati bunu beklem SİZ olmadıgı merkezindedir. n için, Hüseyin Cahit Yalçının hapis- hanede bulunmasından hakikaten üzün- tü duyanların Başvekilin isini kolaylaş- tırmaları gerekir. Mesele, sinir harbinin bir safhası olmaktan çıktıgı gün, Adnan AKİS, 77 ARALIK 1954 KAPAKTAKİ GAZETECİ YURTTA OLUP BİTENLER Hüseyin Cahit Yalçın 7 Aralık 1954 günü bir adam sek- Hazin tesadüf, k. sevenler ve mücadelesinden ışık almış olanlar bu yıldönümünde ken- disini saygıyla andılar. Elbette gö- nül isterdi ki, bu adam Öömrünün so- nunda saç ışlememış ve bu suçu yü- zünden Türk mahkemeleri önünde mahkum edılmemış olsun. Onun sekseninci yaşını bahane ederek Ad- liyeye karşı gösteride bulunmak iste- yenlerin hareketini nasıl takbih edi- yorsak bir mahkümiyetin, seksen se- asla inanmadığımızı da aynı şekilde belirtmekisteriz. Hüseyin Cahit Yal- çının ismi kusurları ve kabahetleri de olsa bir büyük mücadeleci olarak tarihimizde daima 'şerefli bir yer iş- gal edecektir. Nitekim, partizanlar bir yana, 7 Aralık günü yordun hattâ dünyanın dört köşesinden ona gönderilen gu— zel temenniler bu seksen senelik mü- cadele hayatının kendisine kazandır- dığı haktan ibarettir ve bu hakkı hiç kimse artık onun elinden alamaz. Hüseyin Cahit Yalçın bir İstan- bullu memur çocuğudur. Babasının vazifeten bulunduğu Karaside 1874 yılının bir soğuk Aralık günü dünya- ya gelmiştir. Çocukluğu babasile be- raber Rumelide dolaşmakla geçti. İdadi tahsilini İstanbul'da yaptı, son- ra Mülkiye mektebini bitirdi. Halen 98 yaşındakr Mülkiyemizin en yaşlı mezunudur. Edebi hayatı, tâbir caizse mek- tep sıralarından başlar. Mülkiyenin son sınıfındayken «Mektep» adlı bir mecmua çıkardı. Bir yandan ona de- vam ederken, diğer taraftan da meş- hur Serveti Fununa yazı gönderiyor- du. Hüseyin Cahit Yalçın daha o sı- ralarda bir mücadele adamıydı. Yıl- mayan bir azmi, sonradan da görüle- ceği gibi eği lmeye bir başı vardı. Serveti Fünunda Halit Ziya, Cenap Şahabettın ve Tevfik Fikret ile taruş— ve Edebiyatı Cedide mektebini kurdu. Gayesi, eski cereyanlarla amansız şekilde mucadele etmekti. Polemik sanatındaki 11k başarıları edebi sahada oldu. Aynı anda ar, küçük hıkayeler yazıyor tercumeler yapıyordu. Bu eserlerinin isimlerini her hangı bir edebiyat ta- rihinde bulabilirsiniz. Hüseyin Cahıd'n büyük eseri Tanin gazetesi 1908'de kuruldu. Ar- tık kendisini siyasete ve gazeteciliğe vermişti. Şiddetli — yazılar yazdı ve aynı yıl İttihad Terakki Fırkasının adayı alarak İstanbul'da mebus se- çildi. Hürriyet fikrinin yılmaz müda- fii idi. Nitekim 31 Mart vakasında bir kurşun Hüseyin Cahide sıkıldı. ız, başka birini — Hüseyin Cahide benzetmışlerdı Tanin — başmuharriri kurtuldu. Seksen senelik hayatında aynı çapta başka vartalar da atlata- caktı. Gazı di. Fakat tenkitten geri kalmıyordu. Bir ara Muhtar Paşa kabinesinin si- yasetini tenkit ettiğinden Divanı Harp tarafından bir ay hapse mah- küm edildi. 1 Mart vakasında — İstanbulu alan yobazlar nasıl kurşun ona sık- tılarsa İkinci Cihan Harbinden son- ra şehre girenler de en tehlikeli va- tanseverler arasında Hüseyin Cahidi Maltaya sürdüler. Orada üç yıl kal- dı, İtalyanca — öğrendi re sonra bu dilden güzel tercümeler yap Cumhuriyet ilan olun ş seyin Cahid — ateşli kalemini kılıfına sokmadı. Tenkitlerine devam etti. Bir tek şeyi hatırından çıkarmıştı: Bir memlekette Ataturk inkılâpları gibî inkılâplar bir yyen hava ister bu havayı temi ıçın hurrıyetlerden fedakârlık lazımdır İstiklâl mahke- mesine verildi, fakat iktidar onu yurt içinde sür; unle iktifa etti. Yalnız, kalemi ehnden alınmıştı Kendısı gi- bı biri daha vardı: Emin Yal- an. Biri trcaret yaptı tekı -tabii Huseym Cahid Yalçın -kütüphane- mize çok değerli eserler verdı. Harp içinde Tanin tekrar çık- n demokrasilerin u. O gazeteler iktibas ediyordu. Hitlerin Ankara'daki sefiri Von Papen Türk Hükümetinden bu adamın susturul- masını istedi. Hükümet susturmadı. Yalçın, yılmak nedir bilmiyordu. Harbi demokrasiler kazandılar; ama Rusyayla beraber. zaman Yalçın ileriyi görerek oklarını kızıllara çe- virdi. Nüremberg'de niçin katil ko- münistlerin katıl nazilerle nı <<Yalçına ölüm!» diye bitiriyordu. Son seçime kadar Halk Partisi mebusu olarak Mecliste vazife gör- dü. Fakat bu defa partisi İstanbul re Ankara'da kaybedince seçilmedi. Seçim ateşi içinde ve başvekilin bazı nutuklarını ele alarak o şiddetli