3 Mart 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

S Filmcilik İtalyan film hafta | 26-27-28 şubat gunlerı İtalyan Kültür Heyeti' binasında yapılan İ- talyan Film Haftası İtalyan Sefirinin şahsi tavassutu ile hazırlanmıştı. Da- ha önce Avrupanın bir çok belli baş- h şehirlerinde tertip edilen film haf- talarını, İtalyan filmlerinin başka memleketlerde propagandasını yap- mak için kurulan resmi bir teşekkül Unitalia Film hazırlıyordu. Unitalia Filmin Genel Sekreterı Pierpaolo Pi- neschı yaptığı basın toplantısında "Film Haftası dolayısiyle memleke- timizi ziyaret edecek İtalyan film yıl- dızlarından bahsetti. Sofia'nın, Gina- nın, Sil vana'ların niçin gelemıyecek— lerini izah etti. Oysa zihinleri kurcalayan yıldızlardan ziyade gös- terilecek filmlerdi. Türk sinema severleri İtalyan filmciliğinin harpten — sonraki geliş- mesini ilgiyle takip etmişti. Son nefe- sini vereli seneler geçtiği halde Neo- Realizm ismi agızlarından düşmü- yord Yabancı basına bakarsanız seni Italyan f'ılmcılıgının temsilcile- ri Roberto Rossellini, Vittorio De Sica, Luigi Zampa gibi isimlerdi. Turk seyircisi ise ltalyan filmi den- diğizaman — Yvonne Sanson ile Ame- eo Nazzari'yi düşünüyordu. Hakkı da yok değildi. Sinemalarımızda İtal- yan filmi diye gösterilenler ağlamak l1 melodramlar, Toto komedileri, ta- rihle alakası olmayan tarihi macera- lardan ileriye geçmiyordu. — Roberto Rossellini İngrid Bergman'la dediko İN EMA dulu bir şekilde evlenmeseydi ve fi- lımlermde karısı baş rolu oynamasay 1 "Stro olı eya "Europa 51"i gorm ek olmayacaktı. Halbuki bu f'ılımlerle Rossellini ken- dine kıymıştı. Asıl şaheseri "Paisa" nerde idi? Ya İtalyı an sinemacılığı- n medarı ıftıharı "Bisiklet. Hırsız- ları"? Yahut Vıttorıo De Sica'nın di- ger filmleri, ilano — Mucizesi", "Umberto D." gibi; bu filmleri ne zaman görecektik? Kimbilir belki de memleketimizde diğer Avrupa mem- leketlerinde olduğu gibi sadece kla- sik filmler gösteren bir sinema açıl- dığı zaman. Çünkü film ithalatçıları bahsi geçen filmler hakkında değiş- mez hükümlerini vermişlerdi. Halk onları anlamazdı. Eee, durup durur- ken para kaybetmenin ne alemi var- dı? Demek İtalyan Kültür Heyeti Tür kiyede Italyan filmciliğinin Toto ve irikiyam güze Sanson ile tanınmasına artık mani — olacaktı. Madem Türk seyircisi ticari yoldan iyi İtalyan filmi seyredemiyordu bu iş kültür yolundan halledilecekti. Fakat Sinyor Pineschi gösterile- cek filmlerin isimlerini — açıklayınca bu ümitler de boşa gitti. Bunlar Ant- hony Çuinn, Richard Basehard gibi iki Amerikan aktörü — ile Guilietta Masina'nın "La Strada - Yol", Elea- nora Rossi Drago'nun "Le Amıche - Arkadaşlar ve Antonella Lualdi'nin "Gli İnnamorati - Aşıklar" adlı film leriydi. O zaman anlaşıldı ki bu film haf- tası sadece bir jestten ibaretti. Za- vattini, Neo-Realizm, De Sica bir ya- Sophia Loren "Kadın Olmanın Saadeti"nde Saadet yolu güçlüklerle doludur na, gündelik gazetelerimizin bir gün resmini basamadan edemedikleri So- fla Loren'nin çevirdiği f"ılmlerden bi- le ilaç için bir tane yoktu. Hadi ' P ne, Amore e... - Ekmek. Aşk ve.. sınemaskoptu İtalyan Kültür Heye— ti binasında sinemaskop yoktu diye- lim. Peki ya "La Donna del Fiume - Nehir Kızı", "La Fortuna di Essere Donna - Kadın Olmanın — Saadeti", "Arkadaşlar" veya "Aşıklar”"dan da- ha mı az aktüeldi? Böyle bir film haftasında gösterilmesi ilk icabeden filmlerden biri muhakkak ki Vittorio De Sica'nın son filmi "L'oro di Na- poli - Napoli Altını" idi. "Napoli Al- tım" son Cannes Film Festivalinde gerçi pek parlak bir başarı kazana- mamıştı ama De Sica'nın "Stazione Termini"den beri rejisörlüğünü yap- tığı yegane filmdi. Sinemada rejisör- le ilgilenmiyenlerin dıkkatını çeke- cek tarafı ise Silvana Mangano ile Sof'la Loren nin baş rolü oynamala- rıydı. Temenniler ve arzular bir tarafa bırakılırsa işin hakiki — cephesi şu- dur: 1955 senesi 86 memlekette İtal- yanın ortalama olarak — 25-26 filmi gösterildiği halde Türkiyedeki Trak- Harp Roma Citta Aperta - Roma Açık Şehir - yalnız İtalyada harpten sonra çevrilen ilk film değil, zamanda Dünyada hadise yaratabi- len ilk İtalyan filmiydi. Mussolini devrinde "Un Pilota Rıtorna - Bir Pilot Dönüyor", "L'u dalla Croce - Haçlı Adam gıbı filmler çevirmiş olan Roberto Rossellini "Roma Citta Aperta" nın konusu için lâzım gelen malzemeyi hakiki vak'alardan toplamıştı Romadaki Alman işgali sırasın- da Togliatti, Celeste Negarville ve Sergio Amedei gibi mukavemet li- derleri Maria Michi'nin Via Giulio Bechi'deki küçük — evinde toplanı- yorlar, Unita ve Avanti gibi gazete- lerin dağıtılmasını buradan idare ediyorlardı. Sokağa çıkma yasa- ğıyla başlıyan gecelerde uzun ko- nuşmalara şahit olunuyordu lşte bu anların tehlikesi heyec ve kahramanlıgı ilerde bir f'ılmle tes- pit edilecekti Rossellini filmini hem mali hem teknik imkansızlıklar içinde tamam ladı. Paranın kafi gelmemesi yü- zünden filme zaman zaman ara ve- rildi. Hemen hemen bütün sahneler vak'aların geçtiği yarlerde çevril- mıştı İç sahneler için Maria Mic- hi'nin evindeki odanın bir eşi stud- yoda hazırlanmıştı. Filmdeki ka- rakterler de yerler kadar hakikate uygunda. Filmde mukavemet lideri olarak gözüken Manfredi'nin — ba- şından geçenler, aslında işgal esna- ında mukavemet lideri, İtalya is- tiklâlini kazandıktan sonra Torio valisi olan Celeste Negarville'in şah si tecrübeleriydi. Filmin acı realizmi, yeti, ikna kabili- beşeri olması gosterıldıgı yer- AKİS, 3 MART 1956