3 Ocak 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

DUÜNYADA OLUP BİTENLER FHransa eçen haftanın sonunda Pariste G verilen bir opera temsili, adetâ geçen asrın ihtişamını hatırlatacak kadar parlak oldu. Bir hayır cemiye- tinin tertiplediği suareye Parisin en seçkin kalabalığı gelmiş, en ön sıra- lardan paradiye kadar her taraf en pahalı kürkler, en kıymetli mücev- herlerle dolmuştu Maria Callas, Tosca operasını bitirip halkı selâm- lamak üzere perde önüne çıktığı za- man, sanki yer yerinden oynuyordu. Bütün şımarıklığına, kaprislerine ve intizamsızlığına — rağmen, — şaha sopranonun billur sesi, Parisli seyır- cileri teshir etmişti, Güzel Callas, tam dokuz defa perde önüne çağrıl- Fakat, alkışlar hâlâ dinmemiş, bravo seslerı hâlâ kesilmemişti. Sop- rano, tuvaletine biraz daha çekidü- zen verdikten sonra tekrar perde ö- nüne doğru ilerledi. Ama birden şa- şırdı, gözlerine inanamıyordu. Halk kendisine sırtını dönmüş ve şeref 1o- casından çıkmakta olan bir adamı çılgınca alkışlamağa koyulmuştu. Bu adam, Dördüncü Cumhuriyetin son Cumhurbaşkanı M. Rene Coty'di. Fransız halkı, memleketi kanlı bir iç harpten kurtaran, demokratik müesseselerin tamamen — yıkılmasını önliyen ve ancak — büyük devlet a- damlarının gösterebilecekleri bir ol- gunlukla cumhurbaşkanlığı — sandal- yesini başkasına terkeden adama son minnet rcunu ödemekteydi. Ayrı- ca, Lüksemburg radyosunun önayak olduğu bir teşebbüs sonunda, bütün Noel tatili boyunca, Cumhurbaşka- nının oturduğu Elysee sarayına bir milyondan fazla teşekkür kart? gel- mişti. Fransız milletinin her tabaka- sından insanların imzaladıkları bu kartlarda sadece "Mersi, Müösyö Coty" diye yazılıydı Geçen haftaki seçim formalitele- rini de atlatan De Gaulle, cumhur başkanlıgını resmen 8 Ocak Perşem- be günü devralacaktır. O gün, yenı Cumhurbaşkanı Elysee sarayına gi- Rene Coty Hakiki bir Fransız dip, devlet başkanlığı makamının sembolü olan Büyük Le&gion d'Hon- neur Kordonunu kuşanacak, ondan sonra da halefle selef beraberce Etoile meydanındaki eçi Asker âbi- desine çelenk koyacaklardır. Bu an- anevi merasimden sonra, De Gaulle Saraya Rene Coty de Le Havre'daki evine çekilecektir. Meclisteki sıralar eni Fransız Millet Meclisinde temsil edilen bütün — partilerin meclis grup — başkanları, bu hafta da hararetlı çalışmalarına devam et- Önümüzdeki hafta sonunda so- na erecek olan bu çok mühim faali- yetın gayesi Millet Meclisi için ye- ni bir İçtüzük tasarısı hazırlamak- tır. Fransada yeni parlamento meka- nizmasının yürürlüğe girmesi ortaya yepyeni' bazı meseleler — çıkarmıştır. Bir defa, Kasım 1958 seçimleriyle kurulan meclısın, eski —meclislere benzememesi ve siyasi keşmekeş i- inde yüzmemesi için bazı yeni tek- lifler ileri sürülmüştür. Fransız Mil- let Meclisinin toplantı salonu, bir yarım daire şeklinde inşa edilmiştir. Bu vaziyete göre, geçen önemlerde- ki partiler, soldan sağa dogru Açılan bır yelpaze gibi sıralanmışlardı Sol ca Komünistler, sağ uca da Pouja- dıste ler oturmuştu. Aradaki partiler de. tuttukları doktrinin — durumuna göre, bu iki uç arasında yer almış- lardı. Simdi, son seçimlerden sonra, partileri bu şekilde sıralamak biraz zorlaşmaktadır. Soldaki — Komünist- ler seçim sistemi neticesinde çok azalınca, bütün partiler mümkün ol- duğu kadar solda gözükmek ve böy- lece muhafazakârlık, mürtecilik gibi etıketlerden sıyrılmak istemektedir- . Hattâ, ne derece sağcı (Olduğu ç kimsenin meçhulü — bulunmayan Radyo Bakanı Soustelle'in partisi bile, Cumhuriyetçi Halk Hareketinin soluna geçmek arzusundadır. Fransadaki siyasi hayatı, İngil- teredeki gibi istikrarlı bir hâle ge- tirmek- istiyenler ise, bu gibi- pera- kende yer tartışmalarını bir tarafa bırakmak ve Millet Meclisine yepye- ni bir veçhe vermek istemektedirler. Hukumetı tutan partilerin bir tara- fa, muhalif partilerin de ayrı bir ta- rafa oturmaları teklif olunmaktadır. Fakat, İngilteredeki —A: yvam Kama- rasının dört köşe şekilde İnşa edilmiş olması ve sadece karşılıklı iki tribü- bulunması sayesinde kolayca tatbik edilebilen bu usul, yarım da- ire tarzındaki bir salonda sayısız güçlükler doğurmaktadır. Meselâ, Sosyalist Partisi, "muhalefet" veya “iktidar" gibi kati kategorıler İçine sokulmak istememekte üanslı bir politika gutmeyı tasarlamakta- dır.. Üstelik, şimdi — kurulmakta olan elektrıklı rey verme sistemi de, böyle iki taraflı bir basit bölün- meyi hayli guçleştırecektır AKİS, 3 OCAK 1959 Fransada eski ve yeni Meclisler Yelpazenin sağ kanadı... 21