12 Mart 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

İngilterede imâl edilen ve hemen arızalanan Gençlik ve A. Kavağı vapurları Çabalama kaptan ben gidemem Siparişler Atlar tepişince.. bir süredir İstanbulda, Unkapanını Azapkapıya bağlayan Atatürk Köprüsünden geçenler Köprünün Be- yoğlu cihetinde, sol tarafa isabet e- den Haliç Tersanesinde havuzlanmış iki gemi görmektedirler. Geminin üstünde, yanında kenarlarında ma- vi tulumlar giymiş işçiler harıl ha- rl çalışmaktadırlar. Gemiler, Deniz- cilik Bankasına aittir. Bunlar, Şehir Hatları vapurlarıdır. Bir tanesinin a- dı İhsan Kalmazdır, öteki Anadolu- kavağıdır. İstanbulun çeşitli iskele- lerinde sayısız yolcu bekleşirken ve yaklaşan yazla birlikte izdihamın da artacağına dair belirtiler başlamış- ken İhsan Kalmaz ile Anadolukavağı sabırlı ve mütevekkil, perişan kader- lerinin düzelmesine intizar etmekte- ler. Aslına bakılırsa Şehir Hatlarının tamirde bulunan gemileri bu iki ta- neden ihanet değildir. Denizcilik Ban- kası vapurlarının büyük bir (o kısmı muattal vaziyettedir. Çoğu havuzlar- dadır. Tamire ihtiyaçları vardır. A- ma İhsan Kalmaz ile Anadolukavağı gene de bir hususiyete sahiptirler. Bir defa, onarımları hayli uzun sü- receğe benzemektedir. Zira yeniden inlere konulabilmeleri için bazı ö- nemli aksama muhtaçtırlar ve bu ak- sam ta İngiltereden gelecektir. İngi- liz yedek parçalarının Denizcilik Ban- kasını ve yolcularını biraz fazla bek- letmeleri hiç kimseyi şaşırtmamalı- dır. Talihsiz İhsan Kalmaz ile Anado- 20 lukavağının öteki hususiyeti bunla- rın yepyeni, pırıl pırıl gemiler ol- malarıdır. Anadolukavağı o Türkiye tarafından, İngilteredeki tezgâhtan çıktığında 14 Ağustos 1961'de, İh- san Kalmaz ise iki ay sonra, 15 E- kim 1961'de teslim alınmıştır. Buna rağmen tamire lüzum hissettirip kı- zağa çekilmeleri bir "Sipariş Şahese- redir. Gerçekten, bu gemilerin siparişi- nin ibret uyandıracak bir hikâyesi vardır. İki "Nüfuzlu Adam" Bundan bir kaç yıl önce, tam tari- hiyle 1959 yılının başlarında, De- nizcilik Bankası İstanbul Şehir Hat- ları için dokuz vapura ihtiyaç hisset- ti. Bunları temin imkânı sağlandı. Fakat temin imkânının sağlanmasıy- la birlikte, bir de "Tesir Yarışı" baş- ladı. O sıralarda "Gemi İşleri", Kabi- nenin iki nüfuzlu Bakanı arasında paylaşılmış durumdaydı ve bunların ikisi de ihalelerin kendi tuttukları firmalara verilmesi için görülmemiş gayret sarfediyorlardı. Her iki Ba- kan da ötekini, böyle hallerde daima olduğu gibi "hırsızlık" ile suçluyor- du ve ancak kendisinin millet men- faatini, memleket menfaatini, hazi- nenin kârım düşündüğünü ileri sürü- yordu. Bu yüzden, gemi sipariş ede- cek her şahıs, her teşekkül, her fir- ma mutlaka bu iki kudretli zattan birine kapılanıyor, onun himayesini sağlıyor, sonra yarışta kim kazanır- sa ihale onun üzerinde kalıyordu. De- nizcilik Bankasının bu dokuz Şehir Hattı vapuru, tabii bu kaidenin is- tisnası olmadı. O konuda da, gemi si- parişlerinin inhisarını ellerinde tutan Bakanlar iki zıt tavır takındılar. Bakanlardan biri, vapurların, zi- yadesiyle meşhur "İtalyan Kredisi" nden getirilmesini istedi. Bu takdir- de sipariş, İtalyan Ansaldo firmasına verilecekti. Ansaldo firması, isteni- len evsafa göre şartlarını ve fiyatım söyledi. Şartlar iyi, fiyat pahalıydı. Zaten, gemiler bir kredinin hudutla- rı içine girince bundan başka türlü olmasına imkân yoktu. Ancak, mimlenmiş Bakanın bu gayreti derhal tepki yarattı ve şüphe uyandırdı. Siparişten kendine bir yüz- de ayıracağından herkes öylesine e- mindi ki -zira buna benzer hâdiseler- de bir takım elle tutulur deliller orta- daydı- alâkalı resmi teşkilâtın ve devlet dairelerinin iyi niyetli bir çok mesul şahsiyeti diken üstünde oturur hale geldiler. Böyle durumlarda dai- ma yapıldığı gibi, hemen öteki nü- fuzlu zata koşuldu ve müdahalesi is- tendi. ekişme, uzun aylar devam etti ve hem İstanbulda, hem Ankarada çeşitli safhalar arzetti. ikinci bir talip vardı: İngiliz Fairfi- eld Shipbuilding and Engincerig Co. firması. Sipariş o firmaya verildiği takdirde bir krediden faydalanama- yacaktı. Ama, fiyatlar daha ucuzdu. Ucuz et Denizcilik Bankası, başında Genel ler olduğu halde, " işinde bir dalaverenin mevcudiyetin- den şüphelenerek İngiliz firması le- hinde vaziyet aldı. Pazarlıklar, balta- AKİS> 12 MART 1962