15 Ekim 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

I — İktisadi Devlet Teşekkülle- rine bağlı bir müessesenin kendi ken- dini idare edebilecek müstakil bir hüviyet kazanması, yân merkezi- yetçilikten parçalanmaya bir geçişin hazırlanması -Yugoslavyanın o son yıllardaki tutumu buna örnek gös- terilmektedir. 2 — Ücretlerin ticari bir zihniyetle arttırılması ve ücret sisteminin de- giştirilmesi, 3 Bakanların' müdahalelerinin önlenmesi ve eşekküllerin muhtar hale getirilm eşekküllerin, mevzuat da- hilinde, personelle ilgili olarak oya- pacakları işlemlerde -işe alma, işten çıkarma gibi- serbest olması. Öte yandan Maliye Bakanlığı ise bu yuvarlak tedbirleri kafi görmeye- rek İktisadi Devlet Teşekküllerinin mutlak bir değişikliğe muhtaç oldu- gunu ileri sürmüş ve kuruluşun baş- tan başa değiştirilmesini kapsayan bir tasarı hazırlamıştır. Maliye Bakanlığını bu görüşe iten başlıca faktör, Bakanlığın, İktisadi Devlet Teşekkülleri ile olan (yakın maddi ilgisidir. Bilindiği gibi, Hazi- ne bu teşekküllere her yıl ( çeşitli fonlardan yardım yapmakta ve bu yardımlar hayli külfetli olmaktadır. Bu sebeple İktisadi Devlet Teşekkül- lerinin kendi kendilerini idare oede- bilecek ve hatta kar sağlıyabilecek duruma gelmeleri, en çok Maliyenin Hazine oDairesi, dır- tasarısını hazırlarken, Amerika- lıların bir ekonomi terimi olan "Fresh Start — Taze başlangıç" esa- sından hareket etti ve ilk olarak sa- rin borçların üzerine aldı evine göre 5, 25, 100 yıllık vadeleri olan bu borçların yekünü 5 milyar (722 milyon liradır. Böylece Maliye, ağır bir faiz ve borç ödeme yükünden kur- tulan teşekküllerin iyi bir organizas- yon ile kâra geçebileceğine inanmak- tadır. Maliye Bakanlığı tarafından hazır- lanan ve Devlet Plânlama Teşkilâtı ve İktisadi Kurulca esas ittihaz edi- len tasarı, İktisadi Devlet Teşekkül- lerinin reorganizasyonunda Oo Yüksek Murakabe Heyetinin fikirlerinin ak- sine olarak merkeziyetçi bir tutum getirmekte, yatırımların kontrolünü ve en mühimi, teşekküllerin bizzat o işin içinde bulunanlar tarafından i- dare edilmesini sağlamakta ve bu amaçla 23 sayılı kanundaki Müdür- ler Kurulu fikrini (o desteklemekte- dir. AKİS, 15 EKİM 1962 Ücret durumlarında ise Devlet Personel Dairesinin "Eşit işe, eşit üc- ret" prensibi kabul edilmiş ve müm- kün olduğu kadar israftan kaçınan merkeziyetçi sisteme meyledilinmiş- tir Ana prensip olarak, İktisadi Dev- let Teşekküllerini bağlı bulundukları bakanlıkların her türlü idari, mali ve siyasi baskılarından kurtarmak (o ve ancak faaliyet neticeleriyle ilgili hu- susları murakabe etmek amacını gü- den reorganizasyon tasarısı, bu haf- ta içinde Bakanlar Kuruluna sunul- muş olacaktır. Yeni bir banka iktisadi Devlet Teşekküllerinin re- organizasyonu ile ilgili olarak bir İKTİSADİ VE MALİ SAHADA diğer önemli yenilik de hemen tahak- kuk etmek üzeredir. Bilindiği gibi te- şekküllerin yatırımları şimdiye ka- dar çeşitli kaynaklardan dilebilmesi için bir Devlet Yatırım Bankasının kurulması ile ilgili tasa- rı Bakanlar Kurulundan çıkmış ve Meclisteki komisyona sunul- muş bulunmaktadır. Önümüzdeki günlerde müzakerelerine başlanacak olan tasarının İktisadi Devlet Teşek- küllerine, halen aynı işi görmeğe ça- lışan Amortisman ve Kredi Sandığı- nın yanında, yeni bir dinamizm geti- receğine muhakkak gözüyle (o bakıl- maktadır. Reklâmcılık - 4184 — 553 25