10 Temmuz 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 13

masanın öbür ucunda bir vali, keli- melerin her hecesine basa basa, mo- noton ve belli belirsiz bir sesle konu- şuyor. Esnemeler, sigara paketleri üze- rine can sıkıntısından çizilen anlamsız figürler.. Oysa, haftanın başlarında Pazarte- si ve Salı günleri oODevlet Plânlama Teşkilâtının geniş toplantı salonun- da Doğu ve Güneydoğu Anadolu vali- leri ile yapılan "Plânlı Kalkınma ve İl İdarecileri" konulu konferansın ba- şarılı geçmesi için, şeklen de olsa, her şey eksiksiz düşünülmüştü. Uzun masanın etrafını çoğu göz- lüklü, orta yaşlı valiler çevrelemişti. Önlerinde cilt cilt kitaplar, üzerleri ra- kamlar ve yazlarla dolu bloknotlar, kâ gıtlar vardı. Salonun tam ortasında açılır kapanır bir kara tahta duruyor- du. Tahtanın üzerine, tebeşirle "Tür- kiyenin İktisadi Göstergeleri" başlığı altında bir takım rakamlar sıralanmış, herkesin görebileceği bir yere iki bü- yük Türkiye haritası asılmıştı. ğ köşede (o Başbakan Yardımcısı Kemal Satır ile İçişleri Bakanı Orhan Öztrak ve Köy İşleri Bakanı Lebit Yurdoğlu oturuyorlardı. o Plâncılar ise, Müsteşar Ziya Müezzinoğlu olm: zere, Sol köşede yer almışlardı. rın da önlerinde ciltlerle kitap, üzeri yazılar ve rakamlarla dolu kâğıtlar, bloknotlar vardı. Valiler ilk günkü toplantıda bol bol rakam dinlediler: yüzde 7 kalkınma hı- zı, 5 Yılık Kalkınma Plânı, 1963 uy- gulama sonuçları, 1964 programı, ya- trım hacmi, gelirler, giderler. Doğu ve Güneydoğu Anadolunun 1964 Prog- ramı içindeki yeri... Plâncıların, tam kadro ile katıldık- ları bu toplantının açılış konuşması- nı Ziya Müezzinoğlu yaptı ve 1963 yılı uygulamasının genel sonuçlarını an- lattı. Hava nisbeten serindi, öğle sı- cağı henüz bastırmamıştı; üstelik, ko- nuşma rakam bakımından pek o ka- dar yoğun değildi. Valiler ilk hevesle, Müsteşarı, kendilerini hiç zorlamadan Ama dakikalar ilerledikçe, söz alanların, sözlerini (o dinletebilme şansları da zamanla ters orantılı ola- rak azaldı. o Tabii bunda sözcülerin, pratik prensipler ve ana çizgilerden çok baştanbaşa rakamlarla dolu, detay- ları da kapsar nitelikte, hayli teknik konuşmalar yapmalarının büyük rolü oldu Müezzinoğludan sonra söz alan Kooridnasyon Dairesi Başkanı İsmail Ertan, 1963 uygulamasında (o karşıla- şılan güçlükleri; İktisadi (o Plânlama Dairesi Başkanı Profesör Besim Üstü- nel, 1964 Programının ana hatlarını izah ettiler. Öğleden sonraki (oOoturumda gene Dr. Lebit Yurdoğlu Doğru söyleyen adam söz alan Müezzinoğlu Doğu ve Güney doğu Anadolu bölgesinin tümü ile il- gili meseleler ve bölgenin 1964 prog- ramı içindeki yerini, Sosyal Plânlama Dairesi Başkanı Enver Ergun ile A- raştırma Uzmanı Leylâ Sayar ise, top lum kalkınması çalışmalarını anlattı- lar. O günkü toplantı sona erdiği za- man, valilerin aklında kalan, sadece, çok önemli birkaç rakam, genel pren- sipler ve programların ana hatlarıydı. Oysa bu hususları yaldızlı cümleler, veya bol rakamlı uzun konuşmalarla bütün bir gün anlatmak yerine, top- lantının başında, hattâ toplantıdan birkaç gün önce, valilere (sunulacak yoğun, fakat kısa bir broşürle izah mümkündü. Böylece idareciler, ellerin- deki raporları tetkik edebilmek için yeteri kadar zaman bulabilecek, ten- Kiuetini rahatça sıralıyabileceklerdi. iğer organizasyon hatası da, epin çağırılan valilerin seçimle- rinde görüldü. Seminere çağırılan 17 validen bir kısmı henüz o ile yeni ta- yin edilmişti ve daha bölgesi hakkında kesinlik şöyle dursun, yüzeyden bir bilgiye dahi sahip olacak zaman bula- madan soluğu Ankarada almıştı. Ta- bii bunların, dertlerin dinlendiği ikin- ci günkü oturumda sesleri soluklan çıkmadı. Bir dokun, bin ah dinle Toplantının asıl verimli kısmını, da- ha çok Plâncılar açısından, reali- YURTTA OLUP BİTENLER teyi, uygulama güçlüklerini teşhis ede- bilmek bakımından, Valilerin, 1962 programı ouygulaması ile ilgili olarak düşüncelerini belirttikleri ikinci gün- kü oturum teşkil etti. Söz alan valiler genellikle, idarenin yetkilerinin dar ol duğundan, teknik personel ve malzeme sıkıntısından yakındılar. Kars Valisi Ziya Kasnakoğlu, teknik personel sı- kıntısından şikâyet ederek, 120 milyon liralık bir yatırımda bir mühendisin dahi bulunmadığını söyledi. Programlı tatbiki için alınması gerekti tedbirler üç grup altında topladı: — Teknik eleman ve inşaat malze- mesi sıkıntısının giderilmesi, — Teşkilât ve formalitelerin yeni- den gözden geçirilmesi, — Yetkili bakanlıklar arasında ko- ordinasyon. Kasnakoğlu sözlerini biraz daha a- çarak, subay teknik elemanlardan da istifade etmek ve idarelere diğer daire- lerdeki teknik personelden faydalan- ma yetkisi vermek suretiyle (o teknik personel sıkıntısının o hafifletilebilece- kalkınmanın O hızlanacağını Mevzuat ve formalitelerde görülen aksaklıklara da temas eden Kasnakoğlu, idarenin elini kolunu bağ- ladığı artık herkesçe bilinen Artır- ma- Eksiltme Kanunu ile Muhaseb-i nün ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir nitelik verilmesini istedi. İl içindeki diğer devlet kuruluşlarından temin e- dilen yardımların daha çok arzuya ve hatıra dayandığını, oysa koordinasyo- nun böyle ahbap münasebetleri ile de- daha müessir, olacağını ileri sürdü. Erzincan Valisi Hüseyin Meydan- oğlu ise oldukça sert bir konuşma ile toplantıdaki organizasyon o hatalarını belirtti. | Yeni tâyin olunan valilerin henüz bölgeleri hakkında hiç bir fikre sahip olmadan seminere çağırıldıkla- rından, toplantı gündeminin daha ön- ceden kendilerine bildirilmemiş oldu- ğundan yakındı. İlk koordinasyon top- lantılarında da valilerin Plân ve uy- gulama ile ilgili olarak fikirlerinin a- lındığını, lirttikleri sakıncaların masında dikkate alınmamış olduğunu ifade ederek: Temenni ederiz ki, bundan böy- le görüşlerimiz dikkate alınsın. o Aksi halde her yıl burada yapacağımız top- lantılardan bir fayda umulamaz" dedi. AKİS/13 "