18 Aralık 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

DÜNYADA OLUP BİTENLER buna karşılık Hrutçof da Mikoyanı bütün dikenli milletlerarası sorun- larda iyi bir pazarlıkçı olarak kul- lanmıştır. Mikoyanın Birleşik Ame- rikaya yaptığı yolculuk Doğu ile Batı arasındaki gevşemenin ilk to- humlarım attığı gibi, Küba buhra- nından sonra, Sovyetler Birliğinin komünist blok içindeki itibarım ia- de ile görevlendirilen gene Mikoyan olmuştur. Mikoyan, 1964 Ekiminde Krem- imde veniden kopan fırtınayı da sağ-salim atlatmıştır. Bilindiği gibi, 1957 yılından bu yana Sovyetler Bir- liğini tek elden yöneten (o Hrutçof, 1964 Ekiminde, parti içinde dikta- törlüğe yönelmek suçuyla görevin- den uzaklaştırılmıştır. Sonradan an- laşıldığına göre, Hrutçofu işbaşın- dan uzaklaştırmak isteyenler, bunu ancak Mikoyanın kendilerinden ya- na durum almasıyla başarabilmiş- lerdir. Hrutçofun işbaşından uzak- laştırılmasından sonra, Stalinin mirasına konmak isteyen sekiz ko- damandan tek arta kalan, Mikoyan- ır. Şelepine ne oldu? Geçen Perşembe günü Kremlinde koltuk değiştiren, sadece Miko- yan değildir. İhtiyar devlet başkanı işbaşından ayrılırken, Hrutçofun devrilmesinden sonra (Sovyetler Birliğinin en kuvvetli (o adamların- (AKİS — 680) dan biri olarak beliren Podgomni, Mikoyanın yerine (getirilmiş, Baş- bakan Yardımcısı Şelepin ise, parti- içi görevleriyle daha yakından ilgi- lenebilmek ahanesiyle, bu göre- vinden ayrılmıştır. Podgorninin parti ikinci osekre- terliğinden alınarak büyük ölçüde bir emeklilik koltuğu sayılan devlet başkanlığına getirilmesi, Batılı çev- relerde, Brejnevin en korkulu raki- bini yanından uzaklaştırmak için çevirdiği bir dolap olarak kabul e- dilmektedir. (o Fakat bir zamanlar Brejnevin de bu koltukta oturduğu düşünülürse, Podgorninin ileride yeniden bir çıkış yapmaması için ortalıkta hiçbir neden yoktur. Ne- rede bulunursa bulunsun, Podgomni, adını kolay kolay listeden sildirecek türden bir politikacı değildir. Şelepinin başına gelenleri yorum- lamak daha zor görünüyor. Gerçek- ten, çok değil, bundan daha birkaç gün öncesine kadar Şelepin, Sovyet- ler Birliğinde geleceği en parlak po- litikacılardan biri olarak tanını- yordu. O kadar ki, Hrutçofun işba- şından uzaklaştırılmasından sonra hem parti prezidyumunda hem parti sekreterliğinde, hem de hükü- mette aynı zamanda görev alan tek insan, Şelepin olmuştur. Bilindiği gibi, parti prezidyumunda ve sek- reterliğinde aynı zamanda görev almış bulunan diğer üç kişi, Brej- nev, Suslov, Podgorni, hükümette değillerdi. Podgorni, şimdi sekreter- likteki görevinden ayrılmak oduru- mundadır. Hükümet başkanı Kosi- gin ise, yalnızca prezidyum üyesi- dir. Bu duruma bakılınca, Şelepinin başına gelenler, 46 yaşındaki bu genç adamın elinde toplanmış üçlü kudrete karşı yaşlıların bir tepkisi olarak görülebilir. O zaman, hükü- metten uzaklaştırılması, Şelepinin yıldızını okarartmak için hazırlan- mış bir düzen sayılmalıdır. Fakat, eğer Şelepi m partiiçi gö- uğraşabilmek ayrılmışsa, O Za- revlerle a ço için hükümetten AKİS man yıldızı biraz daha parlayacak demektir. Hatırlanacağı gibi, Hrut- çof da Stalinin ölümünden sonra "partiiçi görevlerle (ouğraşmak" ü- zere hükümetteki görevini bir tara- fa bırakarak yalnızca parti mekanız masında çalışmağa başlamış, Brej- nev de, | Temmuzunda, gene ay- nı nedenle devlet (o başkanlığından ayrılarak parti sekretaryasına gir- miştir. Şimdiye kadar kim "partiiçi görevler"le uğraşmak için yer de- giştirse (oOyukarıya doğru çıktığına göre, Şelepinin de görünüşteki ge- rilemeye rağmen kısa bir süre son- ra yeniden ön plâna geçmesi, kim- seyi şaşırtmamalıdır. Şelepinin yıldızının o parlaması, Sovyetler Birliğinde sert ve kuvve- te inanan yeni bir kuşağın işbaşına gelmek üzere olduğunun yanıltmaz belirtisi sayılmalıdır. Şelepin, genç olmasına rağmen, şimdiye (okadar çok önemli koltuklarda oturmuştur. Stalin devrinde Sovyet oKomünist Gençlik o Teşkilâtını o (Komsomol), Hrutçof devrinde de gizli o polisi (KOB) yönetmiştir. Yaradılış bakı- mından yeni fikirlere açık olmak- la beraber, hırslı bir politikacı ol- makla ve kuvvete dayanmayan bir devlet yönetiminin kimseyi hiçbir yere götürmeyeceğin e inanmakla ün kazanmıştır. Eğer Şelepinin görevindeki deği- şiklik, bu genç adamın ileriye doğ- ru gitmesi demekse, o zaman Krem- linde olup bitenleri hep bu açıdan değerlendirmek gerekir. Unutulma- malıdır ki, yaşlı Mikoyanın emekli- liği, yumuşak yüzlü Podgorninin i- kinci plâna atılması, sertlik tarafta- rı Şelepinin yer değiştirmesi, tam, Sovyet savunma giderlerinde yüzde 5 oranında bir arttırma yapıldığı günlere rastlamaktadır. Bu değişik- liklerden birkaç gün önce, Sovyet yöneticilerinin konuşma tonu da birdenbire (o sertleşmiştir. | Bütün bunlar, bir ingiliz gazetecisinin de dediği gibi, önümüzdeki kışın ol- dukça sıcak geçeceğini gösteren be- lirtilerdir. (AKİS — 683) 18 Aralık 1965