5 Ağustos 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27
TARİH Bolşevik İhtilâli XI Tarihi kararın arefesinde 1917'nin oSonbaharında, Rusyanın dördüncü bir "harp kışı"na ta- hammülü bulunmadığı aşağı yukarı açıktı. Terhis, resmen değil ama fülen, cephelerde (başlamıştı. Zira artık herkes kaçıyordu. Rus ordu- larında maneviyat diye bir şey kal- mamıştı. (o Birliklerden Petrograda heyet üzerine heyet gönderiliyor ve bir an önce barışın yapılması isteni- liyordu. Fakat Kışlık Sarayda Çarın ça- lışma odasına yerleşmiş bulunan Kerenski ve idare ettiği Direktuvar, milletin bu en kuvvetli temayülünü anlamıyor, duruma başka türlü ha- kim olmanın yollarını arıyordu. Şu- rası bir gerçektir ki Kerenski 1917- nin Eylülünde, Ekiminde barışı ya- pabilseydi Kasım İhtilali başarı ka- zanmayabilir, hattâ hiç olmayabi- lirdi. Ama Kerenski ve Direktuva- rı cepheler ve sokaklar kaynarken Başkenti, alman tehlikesini bahane ederek Moskovaya taşımayı, Petrog- rad garnizonunu tamamile değiş- tirmeyi düşünüyordu. Petrograd sahiden bir ihtilâl yu- vasıydı. Fakir mahallelerde sıkıntı son haddini bulmuştu. Akşam üze- ri işçiler işlerinden Oo çıktıklarında gazeteleri (o kapışıyorlardı. Bolşevik basın kütleleri istim üstünde tut- mak için elinden gelen her şeyi ya- pıyordu. Rabotçi Put (İşçi Yolu) ve Soldat (Asker) her gün, ihtilâlci Petrogradın tehlikede olduğunu ya- zıyorlardı. Lenin iki organ daha ya- yınlatıyordu. Bunların Derevenskaya Biednota (Fakir Köylü) adını taşı- yanı yarım milyon tiraj yapıyor ve fakir yuvaya giriyordu. Rabotçi Soldat (İşçi ve Asker) ise kızıl mu- hafızlarla garnizon mensupları ara- sında, fikir ve işbirliği kurmak ga- yetini güdüyordu. Bolşevik ajanlar bütün birliklere, bütün iş yerlerine el atmışlardı ve oralarda propagan- danın en tesirlisini yapıyorlardı. Bu propagandayı idare eden beyin, 5 Ağustos o 1967 Furştadskaya caddesindeki bir dini mahalle yerleşmişti. İhtilâlin bu ka- rargâhına partinin çeşitli kademe- lerindeki liderler gizlice geliyorlar ve talimat alıyorlar, sonra bunları teşkilâta ulaştırıyorlardı. Bolşevik- ler bilhassa askerlerle işçiler ara- sında faaldiler ve bir silâhlı ayak- lanmaya artık açıktan hazırlanı yorlardı. Lenine göre bunun zamanı gel- mişti. Leninin tavsiyeleri, direktifleri partiyi idare eden, hâlâ yüz kilo- metre uzakta bulunmasına rağ-. men Lenindi. Lenin, Finlandiya, top- raklarından muntazaman, direktif- lerini Merkez Komitesine ulaştırı- yor, hem hareketin felsefesini yapı- yor, hem de nasıl odavranılacağını keskin çizgilerle bildiriyordu. Furşs- tadskayaya Sverdlof yerleşmişti. Le- ninin sadık muhafızı finli Fino Rahja oraya gidiyor, liderin gön- derdiği kâğıtları, mektupları, evra- kı veriyordu. Leninin bu direktifle- rinde dedikleri şunlardı: — Ayaklanmayla hiç şaka etme- meli ve bir defa buna başlanıldı mı mutlaka bitirilmesi gerektiği kafa- dan çıkarılmamalı. —. Her ne pahasına olursa ol- sun, en önemli yerde en önemli za- manda kuvvet üstünlüğü sağlanmış bulunmalıdır. Aksi halde, daha iyi bir hazırlığa ve teşkilâta sahip o- lan karşı taraf isyancıları tarumar eder. — Ayaklanma bir kere başladı mı artık kesin kararlarla buna devam etmeli, ve mutlaka taarruza geçil- melidir. Müdafaada kalmak, silâh- lı ayaklanmanın ölümüdür. — Düşman gafil avlanmalı, bir- liklerini henüz harekete geçireme- diği şuada bastırılmalıdır. — Her gün, hattâ ayaklanma bir şehirdeyse her saat, ufak da olsa başarılar kazanılmalı ve maneviyat daimi surette yüksek tutulmalıdır. — Eniyi hazırlıklı, en ciddi, en çabuk ve en enerjik ayaklanma Petrograd önünde ve Petrograd i- Çinde olmalıdır. HİKÂYENİN ÖZETİ Ekim İhtilâli adıyla anılan zun yıllar süren sosyal ve politik dalgalanmalar çekleşmiş, güçlü liderler sayesinde amacına ulaşmıştır. Bolşevik İhtilâli, Rusyada, u- sonucu ger- rın ve özellikle Çar II. Nikolanın ve etrafının basiretsiz idaresi altında bir tevkifler, sürgünler, baskılar, suikastlar, grevler mem- leketi haline gelmiş olan Rusyanın geçirdiği iki ihtilâl -1905 ve Mart 1917-, rus halkına pahalıya malolmuştur. Rusya, grevler, sokak çatışmaları, nümayişlerle Ekim İhtilâline doğru hızla git- mektedir. Sarayla Sokak çatışması, Çar II. Nikola romanında had safhaya varır. Marksist fikirler Rusyada durmadan taraf- tar toplamaktadır. Rusya dışında yaşamak zorunda kalan Le- nin, Plekhanof, Troçki, Stalin.. gibi bolşevik liderler, harpten bunalan rus halkına hep, harbi derhal bırakmayı telkin etmek- tedirler. Aydınlar, işçiler ve askerler, Saraya karşı birleşmişler- dir. "Kanlı Pazar", halktaki öfkeyi iyice körükler. 8 Martta Pet- rogradda patlıyan ihtilâlde halk, Sarayı basar, silâh depolarını yağmalar, Çar Il. Nikolanın tahttan feragat etmesiyle bir Geçi- ci Hükümet kurulur. Kerenski, durumu kurtarmak için, sosya- listi bol bir hükümet kurar. Kerenskiyi bertaraf etme çabasın- daki bolşevikler baklandaki tedhiş kararı, Leninin ve öteki bol- şeviklerin itibarını gündengüne artırır. Sağcı General Kornilo- fun yıldızı birden parlar ve söner. Tasarladığı darbeyi yapama- dan tutuklanır. Kornilofun hezimeti, sağ için büyük bir darbe- dir. Kerenskinin 14 Eylülde Cumhuriyeti ilân etmesini halk u- mursamaz. Menşevik liderlerin İtibarı azalırken, bolşevik lider- lerinki durmadan artmaktadır. Harbin yıkımı, iktisadi kriz ve moral çöküntü, grevler, isyanlar ve suikastlarla birlikte, Rus- yada, Leninin amacına uygun bir ortam hazırlamaktadır. Le- nin, arkadaşlarının hilâfına, derhal, proletaryanın iktidarı alma- ---- istemektedir. Rusya, Büyük İhtilâlin arefesindedir. Hikâye devam etmektedir.
