23 Nisan 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6
Sahife 6 AKŞAM 23 Nisan 1935 I Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu N. 28 ürkçe köklerden gelen sözlerin Ke (T. Kö. gri bel uzmanlarımızın (mütehass: ın karşılıkların iyi ayırd edilmesi için, gereğine göre, fransızcaları Sa ayrıca örnek- ii hakkinda sırası ile — Yeni ler de Münir tar, , hak, ek ügüm ola yet — Yet Ördek: Kiye LAR onu bn va gn verdiler — Yeterliği dolayısiyle a bu ödevi verdi ler. Eid i kif; > Yetmezlik Örnek: Ais; kifayeti görül için işten çıkarıldı > Yetmezliği görül- ğü için işten çıkarıldı. Gk yeti Örmek; Muhacirler Tale kafile gi- diyorla Göçmenler katar (katar (takım takım) gidiyorlardı. yel e kifayet bir adamdı — — Kağır ( Örn mi kN e Ki win kağırına uğradı?. ahraman — Kağırman (Yakutça ilâh anlamma), Örnek: Kahraman ordumuz ğırman ordumuz. Kabt — Kıtlık Kakde SEümei dblepkekişkc (Pek Kipa socle may — (Bak: razi sb Kalite — > (Fr.) Perpendiculaire, vertical Kaim — işimi (Fr.) Debe — (Fr) özgen ekte Me — (Fr.) Debout, Stant levâ (Bak: Amudi) — Dikel — , Kaimen (Fr) le vertical - — Bulunan, olan Ölme : Aksarayda kâin bir bab ha- ne — Akm bulunan iğ ev. vren (Bak: âlem), kâinat (T. Kö. Kikül Kalb — Kab a (T. Kö.) > Çevirmek (Bak: Tah- vil, tebdil) Örnek: : Bakirı altına . kalbetmek — Sai altına çevirmek, Kalem — Kalem (T. K&) denleri izabe ettikten son- Örn Mad - Lale dökerler — Madenleri erittik- ten sonra kal Ne dökerler, edi a kimene Lİ e Senei şemsi, ünyıl Kamet — z Bor © mevzun sahibi — Taylan çimi — Olgun, Örnek: kâmil bir ei z olgun (eni) ii insan Kâmil, Ümük Borcu küme pbsüki— Borcunu bü Eh tün Kamus — Kin — Kaymak ocak e ğ Örnek: Kantin > “yoldadır - Ka- mağatım > X ii ..Kanal ek (Bak Cetvel) mek istediğini ancak imkanıtla yi Kam — Kurun, (Fr.) Epoa zı— €nt, — KT Teşrik mânâsı terim koluna Te alkil.) Karye — Kasavet — Tasa (Bak: gussa) Örnek: lie kendini kurtara- madı — pe sadan kendini kurtaramadı. Örnek kasemle söylüyorum — Size zi ls Kasretmek — Kısmak, kısaltmak Örnek: Sözü bu ei ei an- Taşılmasına mani olur ü bu kadar kısaltmak bük a Kasrı < manası terim koluna ekimi zen olur. — Kurma Örnek: Kasd ile yerin bir iş — Kurma ile yapılmış bi ir İş Kasdı turmak z “Kıyınç Kâşane — Köşk Köâşki — Nolaydı Örnek: Kâşki oraya gitmeseydi Nolaydı oraya gitmeseydi. Kat'etmek — K; Mi > (Fr.) Couper, trancher Ötnek: Mücadeleyi kat'etmek için Kavgayı kesmek için. Katı alâka > Elçekmek, el. az — (Fr) Cesser a€s relations, roi Di Sizinle “> alâka ettim e ilişiğimi kesti İu işten kat'i alâka elti — Bu'işten org Yol alma — (Fr.) Paüüsi les dintarses , e, yoldürme merahil €- debildi — © Yavaş y Yavağ Me ll Kuüttar tarık — Yollkesen » Kat'i — Örn dr olarak size eli - Kesin olrak size söyliyoru: rks ; es, Ge Kari iyyen. izin veremem ere, Üzkes, (asla) izin > Keskinleştirmek (Bak: hakikat) Örnek: Ge leştiremedi — Harel gü kesinle: irenieili Katl — Ölüt Örnek: Katle edildi akit oni mi yoktu — Ölüürülüğü vakit ninda kimse Karl — si öldüren, kanlı rneki 1 — Katilini bulamadılar < Ölü lime lar, katili, » dir — Önun öl airdl N Ez Kal > Kırım amla Örn > RE katre: katre a- yerd — — Su musluktan damla damla akıyordi Kavi * Kuvv etli, 2: rnek: Kavi bir ür — Kuvvetli bir irade ldeği(alâmeti) konmuştur. Bunların her larını gazetelere vereceğiz. ei lari olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve kullanılan şekilleri alınmıştır: Aslı ak olan ın hüküm, türkçe «çek» kökünden gelen şekil gibi. © Örnek: Adana valisi Adana ilba- yu e Kaymakam (o — İlçebay Örnek: Haymana kaymakamı — Hay- mana ilçebayı “ Nahiye müdürü — Kamunbay ekter Müfettişlik — İspekterlik Müfettişi umumilik — Genel ispek- terlik Teftiş — Teftiş (T. Kö.) Kâzil Yalan, le aldi Kızb — Yalan bare iie utak ş hte etmek istiyen- 10 derecesinde kefalet ies idir — Bu ipi ütü ne almak isti yenler © 10 d lıdır. Kefil — Kefil yali Kö.) Kefaret — ; Keffiyed İçekmek, çekilmek Örmek m aç Re pey el ile ederek rakibin£ bıraktı — Birka ç kere pey vurduktan sonra el- çekerek ie, kilerek): işi hasmına bırak- © Kek — Kovuk, ere Zu i sanç kd Keli (Tr ks) Kötü, az Örnek Kem söz, ça sahibi- ei — Kötü söz, kötü bi 1ssının- sİlçmiliküm <> Eskisi i gibi, olduğu gibi 4 Kemakân makamında ibka- > Eskisi gibi. orununda bırakılma- Keremkâr — Selek Kerhen — İstemiyerek, Tavan — İsliyerek, gönülden Tav'an ve kerhen — İster istemez, tiyerek istemiyerek is- ek; Tav ğe Ari ie hemehal ifa etmelisiniz. di emre nazaran İstiyerek RL bu işi ne olursa o olsun yapmalısınız diye verilen emre göre. Kerih — > İğrenç, tiksindirici > KE lan Kerre — Kesafet — Sıklık, koyuluk rare z ko; — Ke Örn sf bir a orman 2 EĞ esit kelek iii yol — Koyu gölgelerle örtülü bir vi « Tekâesüf etmek — Sıklaştırmak, top- Osman efendi, bütün kuvvetile iltihak etmeği va: asletti. Osman efen- mülâzim Sadı, e “bölük kumandanlarından Tayyar ve Sü- leyman efendiler de Niyazi beyin kararımı tasvib sekiler kendisine rdımı yapacaklarını iyyazi ibo zabit arkadaşları- nın bu suretle muvafıkatını aldık- e ai 7 vayeti teyit için de cemiyete men“ sub pi kaç ba silâh pia bir > Er b: erine ererek takib ta silâh seslerinin geldiği tarafa ko- şacaklar, bu esnade Resne halkı da iyazi beyle tan istifade ederek Resneden çıkmağa muvaf- fak olacaklardı. O gece evine Sn dr bey, refikası, etti, ken- disini Manastırda ar mer- kez kumandanı İsmail Hakkı be- yi önder: ini söyledi. ş nin ir kaldırdıklarını rehğledi n kurtarılmasını rica etti, icağını ve bu hareketi: dağa çıkmağa karar verdi. Bu ha- reket Sırp çetelerine büyük me olcaktı. Çünkü son zamanlarda t kib taburlarından yılan Bilgeler: dan boş kalan sahayı Rum ve Sırp çeteleri tutmuşlar, hükümet kuv- MEŞRUTİYETTEN ÖNCE | Manastırda patlıyan tabanca La Yazan: Mustafa Ragıb önemin Sıra No. 58 mail Hakkı beyin «hamiyet we kifayetine» terkediyordu mi makamlara bildirmek, Abdi hamid idaresinin artık mül edilmez istibdadile mücade mete, padişaha rTağının gili ve inkılâb uf runa yaşamak ve yahut ölmek mücadelesi a gösteri bir ültimatomdu! u meler, o mabeyif (Müfettişi umumi) nas” vilâyetine, Manastır jandarmi* rması hayli mânalı idi Fakat, çeteye iştirak edecek ols” hamiyetli Resnelilerin başınd” bulunanlardan ve Niyazi beyi” €n emin arkada: olaf) Resne polis komiseri Tahir ef€*| ; di e içeriye girdi, süysi mülâ âh efendinin Mans” ie geldiğin söyledi. Agâh beyle arkadaşlarının dağa çıkış rını şifreli telgrafla Manastıra direceğini anlattı, Filhakika Manastır meğeleee N yazi beyin böyle bir çete t / ederek hükümete karşı ilk çil İİ yi o “ < © — manın geldiği: ğildi. Esasen yağ (WE tan başa ia Kavim (enillet anlı YS Ulus m yin kararından haberdar olan mü- erir * i wim (millet anlamına) — ek: Kaniim iki'âiz bu işin üstün | © Örmek: Cemiyeti akvam —. Uluslar Zorlaşami güç ust Ziya elen; | © #iXlerini benimmamei ve seli den al ar 5 a ığım ki siz bu | sosyetesi sl EE e Manen lan cici ive celeğe te sadık olan bir muhiti s0” işin üstesinden geleceksiniz, vs — Kavis (Kavus emer: il Kanun > gazeli, g) güç, kazanç iltihak etmişti. Dani, e mi — İş, kazanç : Küramma; kirmiziide 7 İleler. ee | taya İn Özek İl baml fi aş . hazırlıklar tamamdı... | şünce altında bulunan Mens” alna, kürden EEE Kayıakâni Mei arbay mevakibi tabike bazılarında da an; az bey 18 hazii mi erkezi, belki de bü hareketin b i b > eğ, kürdide, il Beğ, (En) ldepy röeerve; pa olarak tezi ii ii R İnanlar ğe dul hemş$iresile çocuklarını, | hayır doğuracağı ümidile Niy*” e sa ka ” N Kayd (Bak: İhtimam) “* Kayıd & 2) a d edimsel Le 19 hazir: emi inü derefi- | beyin karrına ses çıkarmadı ez ii mak la el e Kaş se eye ES Kayıb il esir (kesmekten) ei Manastıra gönderdi ve ba- ak cemiyet hem Niyazi Karar — ” ii m idi. ii Eş canağı Manstır ez kum yi himaye; hem'de lüzumunda Örmek: Çok konuştuk, b lr d'— Yazma, eeeieğe in — (Fr) Ork Kimsin hatırini kesretmek | danı İsmail Hakkı beye bir ük. el üzere bu ihtilâl ha yard - EEE konuştuk, zi kara! İner, ii m — Kimsenin hatırını kırmak is- tüh idi fh di dım varı Örnek: Bu an ami en) İM dam y nin her safhasını adım a — Yan inene 2: Bi iekinlerin defe inizi — Kesirler Niyazi bey, İsmail Hakkı be- | kib edecekti. İşte Agâh ef: ve yi e e ye yazdığı bu mektubda bir saat | de bu maksadla Resneye “gz ls kada & EE Yala İnek bari zaldi Örüki Büyük LA ara imali 5 AKBA müesseseleri sonra Resneden ayrılacağını kay- | rilmişti, Fakat Agâh efendi ? Yüze yakın anl vardı. Büyük bir ie Ankaranın modern türkçe dettikten sonra: «Alçakça yaşa- an hemen iye gidecek, a Kariben — Yakında fransızca ve ecnebi lisanları maktansa ölmeği tercih etiğini» ilhamid tarafından istintak e Ze rm a sl simli :— ü Örmek Kamcabey kazasi > Karaca- İİ kitap, > mecmua, fotoğraf ve mavzer tüfeklerile silâhlanmış | tazyik edilmek üzere İstan?" # Karibi hakikat — Hakikatsi (Bak: ği? aym 5 modellerini temin iki yüz kişilik bir çeteile «Vatan | çağırılan adliye Deer zeki eli İzmir iler > İzmir ili. a ölmeğe» çıktığını, zev. | Mustafa Nedim akın ie Pp -daş, -deş, 2 — Yakın Nahiye in KU mek vekâleti karşısın: i ve kız kardeşile çocukları- | hükümetin emrini ime ez ü Gi Örnek da üç Pr var- 2A nı yeğeni Şevki ile İstanbula gön- acak, cemiyete mensub Örnek: Onun ne demek istediğini | dir > Bu iie üç kamun vardır. i: Samanpazarında iz Eş nszk a Mâ anladık > Oann, ne des Vali — İlbay | | dermesini İsmail Hakkı beyden | bu zatı Niyazi beye ini : Sie rica » pdiyern ar ierasmm ir. gel ti N di d İ iğ i ğ ik slm ili i lila
