5 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

li > k Sahife 4 AKŞAM Ticaret Vekili muhtelif meseleler hakkında beyanatta bulundu Italyaya iade edilen mallar, halk sandıkları, Ticaret ve Sanayi odaları ve borsalar, ölçü ve âyar nizamnamesi, ihraç maddelerimizin kontrolü, tarizmin teşviki, zirai kredi ve zirai sigorta “Pazarlıksız satış mecburiyetinin ilga edileceğini teyit veya tekzip edecek vaziyette bulunmuyorum, zira henüz bir karara varamadık,, Ankara 4 (Telefonla) — Ticaret Vekili B. Cezmi Erçin bugün gazete- eileri kabul etmiş ve muhtelif ticari meseleler hakkında beyanatta bulun- muştur. Ticaret Vekiline sorulan su- allere Vekilin bu suallere verdiği ce- yapları bildiriyorum: — İstanbul matbuatında İtalyan- ların bazı mallarını gümrüklerden çektiği ve İtalyaya sevkolunan bazı mallarımıza aid bedellerin de kiliring hesabına yalırılmadığına dair bazı malümat görüldü. Bu doğru mudur? — Hadise şudur: İstanbul gümrü- ğüne gelmiş olan İtalyan menşeli 76 sandık pamuklu mensucat, 30 ton kontrplâk, 3 sandık boncuğun son bir ay içinde İtalyaya iade edildiği öğre- nilmiştir. * — Matbuatta görülen haber üzerine İstanbul mıntaka müdürlüğüne mü- racnat eden İtalya ataşesi pamuklu mensucatta yüzde 15 den fazla suni pamuk bulunduğundan ithali halinde * ceza verileceğinden dolayi; kontrplâk- Yarın kontreplâk talimatnamesine mu- halif olmaları itibarile ithal imkân- sızlığı yüzünden İtalyaya iade edildi- ğini, esasen ehemmiyetli olmıyan boncuklar hakkında malümatı olma- dığını söylemiştir. İtalyaya sevkettiğimiz bazı malların bedellerinin kliringe yâtırılmadığı me- selesi ise münferid ve şahsi vakalardan ibaret bulunduğu ve esasen ara sıra bu kabil muamelelerin vukua gelerek tâshih edildikleri de malümdur. Bi- naenaleyh ortada mühin bir hadise görmüyorum. Halk sandıkları — Halk bankası müdürünün İstan- bula giderek bazi tedkikatta bulundu- ğu ve mumeaileyhin İstanbulda mat- buata verdiği haberden küçük kredi muamelelerinin işlemesi için Vekâlet- lerce esaslı tedkikata girişildiği öğre- nildi. Bu hususta bizi tenvir eder mi- siniz? -— By meşgul olduğumuz işlerden biridir, Biliyorsunuz ki geçen sene sonlarına doğru Ankarada Hnik ban- © kası ve İstanbul ile Ankarada birer Halk sandığı açılmıştı. Bun- ların sermayesinin büyük bir ekseri. yeti, hazinece temin edilmiş, ve bu su- retle hemen her yerde olduğu gibi biz- de de büyük bankaların boş bıraklık- ları küçük kredi sahasi devletin teşeb- büsü ve yardımı ile ienb eden mües- seseleri kazanmıştır. Bu müesseselerin faaliyetini alâka ile takib ettik ve halli icüb eden mese —— lelerimiz bulunduğunu gördük, bun- Yarı başlıca Iki kategoriye ayırabiliriz; 1 — Bu müesseselerin şekil ve bün- — — yelerine müteallik meseleler. 2 — Küçük tacir ve sanatkârların bu kredilerden hâkkile istifade edip elmedikleri meselesi, Halk sandıkları ile Halk bankası arasında daha sıkı bir irtibat tesisine ihtiyaç hissedilmektedir. Halbuki san- dıklar âyrı birer hükmi şahsiyet, bir © cüzütam oldukları cihetle bunların banka ile münasebetleri şube ve mer» — kez münasebetleri nevinden değildir. 7 Bundan başka bugünkü idare tarzi masrafı da mucib olmaktadır. Her hal- © sandıklara başka bir idare şekli ve- © rilmesi küzumlu görülmektedir. © — Üzerinde durduğumuz esaslı mese- “se şudur: Küçük tacir ve esnaf Halk sandıklarından lâyıkile istifade ede- memektedirler. Meselâ İstanbul gibi © büyük bir şehirde biribirini tanımak imkânına malik olmıyan esnaf kefa- let temin edemiyor. Ankarada vaziyet — aşağı yukarı aynıdır. Münferiden bü- © Tunmıyan teminatın müctemian da- ,ha kolaylıkla bulunacağı âşikârdır. » Bu itibarla sandıklar karşısında kü- çük tacir ve sanatkârların teşkilât. Küçük sanatlar kanunu Jâyihası kanuniyet iktisab ettiği takdirde bazı yeni imkânlar elde edebileceğiz. Halk bankası kanununa da bu maksadı te- mine hâdim hükümler iâvesi lâzım gelmektedir. Ticaret ve sanayi odaları ve borsalar — Ticaret ve sanayi odaları kon- gresinin yakında toplanacağı ve bu odalara alâ kanunla brosalar nizamna- mesinin tadili mevzuubahis edilmek- tedir? — Ticaret ve sanayi odalarının be- şinci umümi kongresi 23 teşrinlevvel- de Ankarada toplanacaktır. Ruzname- nin en mühim maddesini oğa ve borsa- ların yeniden teşkilâtlandınılması mev. zuu teşkil etmektedir. Gerek şimdiye kadar elde edilen neticeler, gerek yaptığımız yeni tensik- lere müsteniden oda ve borsalar için yeni birer kanun Jâyihası hazırlan. maktadır. Kongrede bu lâyihalar mü- zükere mevzuu olacaktır. Memleketimizde hâlen mevcud olan | odaların büyük ekseriyeti gayri faal veya bütçelerinin darlığı yüzünden faaliyetsizliğe mahküm haldedirler. Odaların hem tüccara, hem Devlete İ hizmet edebilecek teşkilâtla takviyele- rini ve hayatiyeti haiz olmuyanların da tüccarın arzusu veçhile ortadan kaldırılmalarını istihdaf eylemekte- yiz. Borsalara gelince bunlar 1302 tarih- Mi (yarım asırlık) bir nizamname ile idare edilmektedir. Burlar için de bir kanun lâyihası hazırlanmaktadır. Bu müesseselerin tahsil etmekte oldukla- rı ücretlerin hakiki hizmetlere tekabül etmesi imkânlarını temine çalışâca- ğiz. Alım ve satımın cereyan edeceği bi. na ve tesisatı hâlen yapmamış olan borsalarımız vardır ki bunların rolü Adeta varidat cibayetine münhasır kalmaktadır. Bu hal tecviz edilemez. Pazarlıksız satış mecburiyeti kalkacak mı? O - — Pazarlıksız satış kanununun ta- dil edileceği yazıyor, doğru mudur? — Bu kanunun tatbikatı hemen her gün gazetelerde ne dereceye ka- dar yer almakta ise Vekâleti de aynı nisbette meşgul etmektedir. Tatbikatı çok yakından takib etmekte ve Bele- diyelerle sıkı teması muhafaza etmek- Bununla berâber kanunun is- tihdaf ettiği maksadlara vasıl olmak. tan henüz çok uzaktayız. Şüphesiz ki pazarlığın kısa bir za» manda ortadan kalkacağını ne ümid ettik, ne de edebiliriz. Böyle bir itiyaddan osüralle kurtulmak ko- Isy olmuyor. Kanunun ciddi bir su retle ve musirrane tatbikini temin et- mek için mümkün olan bütün gayret- leri sarfetmekteyiz. Belediyeleri bu noktada daima ikaz ve teşci ettik. Belediye teşkilâtına yardımcı olarak kendi teşkilâtımızı da kattık. Bugün- kü imkânlarımız bundan ibarettir. ra henüz bir karara varmadık. Şu ci- heti tavzih edeyim. Muhtelif memle- ketlerin mevduatını da tedkik ediyo- Tuz. Bu nevi kanunların tatbikatında Belediye zabıtâsına müracaat zarure- tinde bulunduğumuza nazaran bu teş- kilâtın imkânlarile mütenasib daha fazla kabiliyeti tatbikiyeyi haiz başka bir formül aramaktan da hali değiliz. Ölçü ve âyar nizamnamesi — Ölçü ve âyar nizamnamesinin tatbikatından şikâyet ediliyor. Bunun için Vekâletinizce ne düşünülüyor? — Bildiğiniz veçhile 1931 senesin- denberi metre sistemine dahil olmuş bulunuyoruz. Şehir ve kasabalarımız- ul ölçü in yerleştiğini cen bu itiyadı almaktadırlar. Bu mevzuda günün meselesi yalnız tatbikatta görülen bazı müşkülâtın izalesine matuftur. Düşündüklerimiz şunlardır: Ölçüler kanunu ve nizamnamesi çok | geniş ve şamildir. Halkı alâkadar eden ölçüler metre, tartı ölçüleri, elektrik, su ve havagazı saatleri gibi şeyler ol duğuna göre bütün mesaimizi bu gi- bi mühim ölçüler üzerine teksif etme- miz muvafık olacaktır. Binaenaleyh sanâyide kullanılan bir takım müşir- ler gibi ölçüler ve âletlerin dâmga ve âyar usullerinden hariç tutulması için mevzuatımızda tadilât yapmak zaru- ri idi, Buna intizaren bugünkü mev. 5 Ağustos 1935 Bir italyan gazetesine cevat (Baştarafı 1 inci sahifede) | matbuatının hep bir ağızdan bize hak verdiklerini B. Gayda unuttu | mu? | Atatürkün mirasını Onun tuttuğu yoldan götürüp götürmediğimize ge lince, Atatürkün mukaddes hafıra- larının yabanci dillerde tefsirini «ca hafif tabirle. nezaketsiz buluruz. 'B, Gaydayı her türlü vicdan aza bmdan kurtarmak için temin edelim ki Türkiyenin dış siyasette vardığı muvaffakiyetli netice, Atatürkün başladığı büyük eserin tam bir tetev- vücüdür, Bundan hiç kimsenin vc bilhassa İtalyanın asla şüpheye düş memesi lâzımdır! gi Gayda, bundan sonra, Türkiye. nin eski hegemonya politikasına av. | İ det ettiğini, hem Halebi almak. siya- zuatın müsaadesi nisbetinde esaslı öl- | çüler dışında kalan teknik âletler hak-! kında mümkün olan değişikliği ver- meğe çalışıyoruz. Ölçüler teşkijâtı bulunan ekser ma- halletde mınlaka ticaret müdürlük- Jeri ihdas edildiğinden bu müdürlük- leri vazifedar ve salâhiyettar kılmak suretile . merkezden sorulan İşleri mümkün olduğu kadar azaltmakta ve böylece muamelede sürat temin eylemekteyiz. İhraç maddelerimizin kontrolü — İhraç maddelerimizin kontrolü ve stan- dardlâşması için alınmakta olan tedbirler tersi edilecek mi? Bâzı nizamnamelerin tatbikatında müşkülât görüldüğü ileri sü- rülüyor. Bunlar hakkında WVekâletin bir kararı var mıdır? — İhracatı kontrole tâbi mallarımızın dış pazarlarda gördükleri itibar ve bun Ian» ticaçetinde müşahede edilen dürüst lük ve fiatlerinde vuküz gelen kıymetlen- me şimdiye kadar yumurta, fındık, çekir- dekkiz Kuru üzüm ve palamut maddeleri üzerinde teksif edilmiş bulunan çalışma- | ların diğer maddelere de teşmilini teşvik | edici mahiyette görülmüştür, Bu cümleden olarak Ticaret Vekâletinin yukarıda adları geçen dört maddeye ilâ“ veten buğday, arpa, tiftik ve yapağı gibi dört büyük ihraç maddesini Kontrole tâbi tutmaya karar vererek bu hüsüslaki ha- sırlıklarını İlerlelmiş ve bu İşlerle tavzif edilecek kadroyu meydana getirmiş bu- Yunduğu matümdur. Bidayette memieketimi4 mahsullerinin » mütekâmil #iplerinin yavaş yavaş tekem- mül ettirilerek standardlaştırılması güye- sini taşıyan bir plânla ve bu işle uğraşan tacir ve alâkadarların mutalâa ve bilgi- | derine âzami kiymet vedeğer verilerek tanzim edilen ihracatı könirul nizamna- melerinin tatbikatı sirasinda gerek alıcı pazarlarda ve gerek Ahracatçılarımız nezdinde akisleri yakından takib edilerek bunların hem alıcıları mennun birâkacak, hem-de ihracatçilarımıza asgari bir feda- kürliki âzami kiymette mai hazırlama imkânını verecek . şekilde tekemmülüne çalışılmaktadır. Tatbikattan alınan son peticelere göre, mizamnamelerde bir taraftan daha yük- sek evsafta mal ihzarına, diğer taraftan da hâlen diğer tiplere karıştırılmak sure- tile satılan aşağı nevi malların. ayrı olarak ihracına İmkân verilmesine Jüsum gürül- alacakları için ihraç kapıları serbes bıra- kılmıştar. Kontrol şekillerinde yapılan değişiklik- lerde hüsnü niyet sahibi ihracatçılarımı- şın zarar görmemelerine ehemmiyet ver- miş bulunuyoruz. Bu maksadla nizamna- melerde tesbit olunan müsamaha had- setinde olduğunu hem de Romanya ve Yunanistanı tehdit ettiğini anla. tarak neticede, Balkanların en bü- yük devleti olan İtalyanm Balkanlar- da cereyan eden hâdiseleri dikkatle takip ettiğini yazıyor, her Balkon devleti hangi taraftandır, açıkça belli etmelidir diyor. Makale, son zamanlarda İtalyanın güttüğü «Balkanlara nifak sokmak» politikâsının tam makesidir. Bu | maksatla Arnavutluğu işgal ederek Balkanlara sokulan, ve Mihverin Şarka doğru nüfuz siyasetinde Pal- kan Birliğini parçalıyarak, tek başı- na kâlan her Balkan devletini yut- mak vazifesini üzerine alan İtslya, gülünç bir şekilde, Türkiyeyi” Bol- kanlarda yayılmak, genişlemek İsti- yen bir devlet gibi göstermek istiyor. Şimalden Almanya tehdidi, garpta ve cenupta İtalya tehlikesi ile bite- raf kalmasına uğraştıkları Yuğos lavyadan, ne tarafa döneceği aazRasannsrN yapılan değişikliklerden | toleranslarda vukua gelen tadilâttır. Bu noktada bir taraftan V bancı memleketlerdeki > alıclarımızın ar- bitrajaz kaba) eitikleri #zami toleranslar | sırasında nisbetinde areket ulunmuştur. İ Şurasını da ilâve etmek lüsumdır ki yeni | yapılan dört nizamname ile, ihracatçıları- müzan, tesbit edilmiş olan tiğlere göre mal hanırlayabilmelerini mümkün kılmak üze- re, önümüzdeki mevsim başına kadar, maddesine göre, ekiz A 10 aylık bir dev- rede, hususi bir musmele yapılmasın âmil muvakkat hükümler konulmuştur. Yukarıda yazılı esaslar dahilinde ni- #amnamelerde yapılân değişiklikler Baş* vekilete arzolunmuşlur. Bunların bir an evvel meriyete konulması için çalışılmak» tadır. hâlâ | inin . imkân Turizmin teşviki meselesi | — Büyük Millet Meğlisinde turizmin | teşvik! için tedkikatia bulunduğunuzu söy- lemiştiniz. Bu hususta malümay verir mi- süz? — Memleketimiz turizmin inkişafı ba- kımından büyük imkânlar vadeden bir memleketiir o Yalnız milli sermayenin | bu sahaya akması, teşvik ve himaye İ görmesi, turizm faaliyetlerinin. plünlaşlı- rılması ve organize. edilmesi, turizm ile n doğruya veya bilvasta 2lâ- kadar milli faaliyet ve siyasetlerin hem ahenk bir tarzda yürütülmesi mevcud ka- numların turizm bakımından ahtiyaca uy- durulması, ienb eden yeni mevzunun ve mihayet bülün bu hazırlıklardan bilgili ve siztamâtik bir propaganda” yapılması icab eder. İlk adım olmak üzere bir turizmi teş- vik kanuna projesi hasirlamaktayız. Bu kanım turizm mıntakalanını İkamet ve kür istasyonlarının tayin ve tesbitini, bun- lann idare tarzlarını, merkezi bir müra- kabe ve koordinasyona aid hükümleri, tu- rizm muntakalarında otel, pansiyon, ga- 7ino, lokanta, kaplıca, plâj eğlence yerleri gibi turistik endüstrinin” tesis ve işletme- lerine sid hükümleri, bu enüstrinin istifa- de edebileceği muafiyet ve himayeleri, bir otel kredisi o müessesesinin kurulmasına matuf hazırlık tedbirlerini ihtiva edecektir. rındâ bulunan ve ayni teknik evsafı haiz olan veya fhzar etmek istiyen müesseseirr derece derece istifade edeceklerdir. Tesbit edilecek evsafı haizol- mak üzere turizm mıntakalarında yeniden caktır. Bu himayeye mukabil turistik işletmeler bir takım mükellefiyetlere tâbi tutulacak- Jardır. Kanundan istifade eden müesse- selerin flatleri, bilhassa olel ve pansiyon fiatleri tesbit vemürakabe edilecektir. Zirai kredi — Zira kredinin ucuzlatılması için bazı tedkikatın. yapıl işitmekteyiz. Bir neticeye vasi oldunuz mu? içe yz İN geceni belli olmayan, fakat lüzumundi İtalya nüfüzuna &let olucağını ümid ettikleri Bulgarislandan sonra, Bai kanlarda aşılması güç bir kale kali yor: Türkiye - Yunanistan, Türkiye * Romanya ittifakı... Italya çok umu yordu ki Arnayutluğa ayak bastık- tan sonra Balkan Birliği tuzla 92 olacak. Halbuki, üç tarafından ser- dıkları Yugoslavya, Bulkan İttifaki- na tamamen sadık kalmakta devami ediyor, Bulgaristan bile açıkça öbür tarafa dönmüyor. Türkiyenin İngi- tere ve Fransa İle ittifakı vaziyeti büsbütün sağlamlaştırdığı için, Ar. navutluk sınırlarından şarka doğru İ bakakalan İtalya, şimdi Türkiyeyi Yunanistan ve Romanyaya karşı teh» | like olarak göstermeye çalışıyor, Bu basit oyunların Balkanlarda İz bırakacağını ümld etmek çocukluktur. Ortada bir lek hakikat var, ve BR. Gayda yalnız bundan bahsetmiyor: italya Arnavutluğu, dağlık ve fa kir yerlere âşık olduğu için işgal ete medi. İtalyanın Balkanlara ayak basması, istiylâ emellerinin tahakkü ku için ilk adımdır. İtalyanın. Eak kan devleti olması, bütün Balkanlar için en büyük tehlikedir. İtalyaya, herhangi şekilde itimad bahse mev- zu olamıyacağı için, kurtla kuzu hik kâyesini andıran tatlı dil tuzağını hiçbir Balkan devletinin düşmiyeze- gi aşikârdır. B. Gayda, Türkiyenin neden İ giltere ve Fransa ile ittifak ettiğini, akla sığmaz efsanelerle izaha, tefsire uğraşıyor. Zabmete katlanmaya lü- zum yok, biz kısaca söyliyelim: İtal: yanın Balkanlarda emeli olduğu; wd Arnavutluğu işgal etmek suretile but emellerini pek yakınımızda açık v8 acıklı bir şekilde isbat ettiği için... Necmeddin Sadak AKABE AAAAAAUEUARARASASE GENANBASAESNEENN açılmasındaki formaliteleri azaltmak, kro- diyi genişletmek ve mümkün olduğu ka dar ucuzlatmak için tedkikalla bulunuyo- ruz demişilin. Bu tedkikatın krediyi ucuz- Jatmağa' taslluk eden kısımı heticelermiş ve bir karara bağlanmıştır. Bu karara gi re Ziraat bankasını krcdi ve satış k ratiflerine © 75 faizle açmakta olduğu kasa vadeli kredilerden istihsale taalluk eden ve takriben 12 milyon liraya baliğ olan kısmının faizleri yüzde 5.25 haddine indirildiği gibi; bankanın müstahsile doğ- rudan doğruya açtığı ve vadeleri beş «e- neye kadar yükselen orta vadeli kredilerle vadeleri beş seneden fazla olam uzun vas” deli kredilerin faizi de yüzde 8,5 dan yüzde 8 ya tenzil edilmiş bulunmaktadır. Bir taraftan kooperatifler takviye edil- miş ve kooperatif hareket ve faaliyeti müstahsli nazarında itiksaden daha cazib | gelmiş olacak: diğer taraftan Ziraat ban- kasınca resen müstahslle açılacak orta vadeli kredilerle, zürram zirai âletler, her türlü 15 ve çift hayvanları tedariki gibi işletmenin demir başını teşkil eyliyen vasıtalarla tochizine daha fasla imkân bulunacak ve uzun vadeli kredilerle ban- kanın Ziraat Vekiletinin zirai owlahat programı ie ahenkli bir surette memleke- tin münasib yerlerinde meyvalıklar yetiş- trmek siiksadile başlamış olduğu teşeb- büsat ve faaliyeti esaslı surette takviye edilmiş olacaktır. Zirai sigorta » Zirai sigorta hakkında bir hazırığıe miz varmı? — Zirmi kredi mevzuu ele alınınca; zirai sigortaları, bilhassa hayvan sigorta» sını da birlikte yürütmek zaruridir. Bize komşu olan, memleketlerin hemen cümle- sinde girsi sigorta mevzuu hayli ilerlemiş ve ierletilmiştir. Zirante Lahsis olunan sermayenin emniyeti için zirai sigorta esaslı şartlardan biridii, Ziraat bankası kanununda, bankanin sigorta İşleri ile resen veya iştirak suretile iştigal edebileceği tasrih kılındığından mezkür banka ile birlikte bu mevzuu da işlemeğe başladık ve tedkikatımızı dü hayli ilerletti. Bir evde 30 çakmak taşı bulundu Arap camisinde oturan . Mehmed isminde birinin evinde polisçe yapı- Jan araştırmada 30 kadar çakmak taşı bulunarak müsadere edilmiştir. Mehmed, taşlarla beraber, asliye be- şinci ceza mahkemesine verilmiştir. am ğa sım LÂLE'de 1 - Yakan Buseler TiNO ROSSI Viviane Romance ve Michel Simon 2- KARA ALAYI HUMPHERRX BOGGART - ANN SHERİDAN 3- Yeni Metro- Jurnal Bugün saat 1 ve 280 da tenzlâth | matineler v - 30 y 25 - 30 kuruş)