17 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

5 Ki AP AE Yl; GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Iki harp başlangıcının Fransız res mi tebliğleri Harbin ik günlerindeki Fransız tebliğlerinin gayet kıza ve hareketsiz olduğu herke- $in dikkatini celbetti. Bütün dünyada ayni hayret uyanmış olacak ki Fransız gazeteleri 1014 harbinin ilk günlerine ald tebliğleri de neşrederek şöyle bir mükayase yapıyorlar. 1939 1 Numaralı tebliğ (4 Eylül sabah) Kara, deniz ve bava kuvvetlerinin he- yeti umumiyesi harekete geçmiştir. 2 Numaralı tebliğ (4 Eylül akşam) Cephelerde tedricen temaslara girilmek- tedir. Fransız deniz kuvvetleri kendileri- ne gösterilen yerlere gitmişlerdir. Hava kuvvetleri icap eden keşiflerde bulunmak» tadır. 3 Numaralı tebliğ (5 Eylül sabah) Kara, deniz ve hava kuvvetleri normal şekilde harekâta devam etmektedir. 4 Numaralı tebliğ (5 Eylül akşam) Kıtaatımız Rhin ile Moselle arasında bududun ber tarafından düşmanla temas halindedir. Şunu hatırlatmak Jizımdır ki Rhin üzerinde iki sahll boyunca imtidadit Ktihkimlar vardır. 5 Numaralı tebliğ (6 Eylül sabah) Dün akşam ve gece bazı mahalli ilerie- meler olmuştur. © Numaralı tebliğ (6 Eylül akşam) un ötesinde cephenin muhtelif göre ilerliyen ilk müfrezelerimiz fta otomatik silâblarla ve ilerile karalar azla irtibat Jindedir, ilk ve bütün birliklerin nakil ve birleşme hareketi normal bir tarzda de- vam ediyor. Bütün teşkilât, ananelerimize tevfikan kıtaatımızın rnaddi yaşayışını elden gel- diği kadar kolaylaştırmağa çalışmaktadır. Kıtastımızın maneviyatı mükemmeldir. Orduda iaşe işleri muntazamdır. 7 Numaralı tebliğ (7 Eylül sabah) Cephede her ikl tarafın faaliyeti görül“ müştür. 8 Numaralı tebliğ (7 Eylül akşam) Rhin ve Moselle cephesinde düşman, kuvvetlerimiz karşısında takviye edilmek- te, Almanya İçlerinden yeni kuvvetlerin muvasılatı görülmektedir. 4 Numaralı tebliğ (8 Eylül sabah) Muhtelif ehemmiyette mevxii ilerlemeler kaydedilmiştir. Bazı noktalarda ilerlemiş olan kıtalar vaziyetlerini lah etmişlerdir. 10 Numaralı tebliğ (8 Eylül akşam) Mevzii ilerlemelerimiz devam ediyor, Düşman çekildiği noktalarda demiryolu, köprü ve saireyi tahrip etmektedir. Ve bu- ralarda dinamit şebekelerine tesadüf edi- yoruz. Hava islikşaf faaliyelimiz devam etmektedir. Denizde kuvvetlerimiz. devri. Ye hareketlerine devam etmekte ve büyük bir faaliyet göstermektedirler. Diğer münakalâtın da müdafaası için İngiliz deniz kuvvetlerle teğriki mesal #ıkt bir surette temin edilmiştir. 1914 8 Ağustos 1914 tebliği İngiltere 200 bin askeri seferber hale koymuştur. Bu gece Dunkerguc, Calals ve Ostend'e çıkarılan 20 bin asker Alman kuvvetlerini geri atmağa çalışan Belçika ordusuna yardım elmek üzere Namur'a bareket etmişlerdir. 9 Ağustos 1914 tebliği Firar etmekte olan Almanlar bu gece Neuf - Brisach'ta toplanmışlardır. OAk manlar çekilirken bütün köyleri yakmak- ta ve Alsaslıları Fransız kuvvetlerine hüs- nü kabul gösterdikleri takdirde çok fena muamele edeceklerini söylemek (suretile tehdid etmektedirler. 11 Ağustos 1914 tebliği Bu gece cephede hiç bir hareket olma- mıştır. 12 Ağustos 1914 tebliği Giret clvarında mühim bir müsademe olduğu rivayet edilmekte ise de bunun a5- lı yoktur. Bu havadisin şundan çıkmış olduğu muhtemeldir; Muhasamatin baş- ladığındani süvari kolları Fransız » Belçika hudud bayunda Dinant, Rorhe- fort ve Givet arasında, Mezleres üzerine yürüdükleri sırada esir alinmişlar ve kül- Niyetli mikdarda oldukları için Relms is. tikametine sevkedilmişlerdir. Belçikada iz6, Tirelemont cihetinde ol- dukça mühim bir müsademe vukua gel- miş, Belçika ordusu, Alman (aarruzuna Şiddetle mukavemette bulunmuştur. 13 Ağustos 1914 tebliği Dicst'te piyade ve topçu ile takviye edil- miş bir Alman süvari frkası ile muhtelit bir liva ile takviye edilmiş bir Belçika sü- vari fırkası ârasında cereyan eden müs him muharebeye dair tafsilât elde edil- migtir, Şiddetli olan çarpışma, pek fazla Zaylat vermemiş gibi görünen Belçikalıların ta- müimile lehine netieelenmiştir; Almanlar ise fazla zayiat vererek Hasselt ve Saint » 'Trond cihetine tardedilmiştir. 14 Ağustos 1914 tebliği Dün mühim bir hareket kaydedilmemiş- tir. Kollar ve pişdarlar arasında bazı ufak çarpışmalar olmuştur: Bilhassa Chambrey 18 inci süvari alayının Iki bölüğü asker- lerimiz tarafından baskına uğratılmış ve külüyetli mikdarda ölü ve yaralı terkede- rek çekiimişlerdir. Sovyetlerle Japonya arasında anlaşma (Baştarafı 1 inci sahifede) Moskova 16 (A.A.) — Tâss: Yüksek Söyet Meclisi Smetanin'i Sovyetler birliğinin Tokyo elçiliğine tayin et miştir, Fransada 3 federasyon umu- ni iş federasyonundan çekildi. ; Petit Parislen | Paris 16 (A A.) — , amele federasyonlarının en üçünün, yani işçileri ve P. 'T. 'T, fede- onlarının Sovyetler Birliğinin Al- »ya İle bir pakt akdetmesi üzerine kestiklerini bildirmektedir. Amerika mahfillerinin kanaati Vaşingten 18 (4.A.) — Hariciye Neza- çreti mahfilleri, Rus - Japon mütarekesi haberi karşısında hiç bir sürpriz göster- Memekte ve esasen bunu beklemekte ol- duklarını bildirmektedir. Ayni mabaefillerin tebarüz ettirdiğine göre, bu mütareke, Rusyaya Polonya me- #elesine iyice karışmak, Japonyaya da hâlen Mançukuoda tuttuğu orduyu Çine göndermek imkânlarını verecektir. Vaşinston yarı resmi mahfillerinin ka- manti, Çinde muhasamalın devamı keyfi- yeti karşısında Amerika birleşik devletle tinin bizine kalamıyacağı merkezindedir. Amerika birleşik devletleri, dokuz devlet «Mmuahedesinder doğan bütün haklarını am sürette mahfuz tutmaktadır. © Rus politikası, Amerikan en # mahfillerinin esaslı düşüncelerinden biri- ni teşkil etmekte berdevamdır. Bu mah- filler, Alman - Rus paktının yarattığı mi- salden sonra bü politikanın Avrupaya ye- ni ne gibi sürprizler, saklamakta olduğunu #oruşturmaktadız, mâden- | umumi iş federasyonile alâkalarını | Resmi mahfiller, her zamankinden daha ziyade o tereddüd içinde. bulunmaktadır, zira bu siyasetin yoni veçhesi hakkında habere malik değildirler. Sovyet kıtaları- nın gârb hududu bayuncn tahşidi ise bu meşkükiyete endişe de üâve eylemektedir. çünkü Rus - Japon anlaşmasının ümkün kıldığı Alman - Rus tam işbiz diri, r omatik mah- erinde en derin endişeler doğurmakta bunun a 1lmaktadır. lerin fikrine halkın ve efkâru- Moskovadaki Polonya mabhfilleri ne diyor Meskora 16 (A.A) -— Moskovadaki Po- lonya mahfüleri, Pravda'nın baş yazısına, iIk bakışta Ukrayna ve gürbi Bislorusya'” daki Polonya eyaletlerinin «Tazyik altan» da bulunan Ruslârıs nın kurtarılması bah- sinde Sovyet noktainazarını gösterir ma- hiyette bulurmasına rağmen, fazla ehem- miyet aifeylememekledir. Her türlü ihti maller henüz imkân delresinde bulun- makla beraber, burada en ziyade yayılmış bulunan moktafnazar, Polonya mukave- meti tamanile kırılmadıkça Sovyetlerin Polonya aleyhine her hangi bir harekete geçmiyecekleridir. Aksi takdirde, Pravda- nın bu sabahki baş yarısı, Polonyalılar tarafından tahliyesi ihtimalinde Rusların Alman nüfuzu haricinde tutmak istedik- leri muntakaları gösterir gibidir. Yakat bü vaziyette, bu hareket, Polonyaya karşı bir hüreket olnyacaktır, Bütün bu sebeplere dayanan tahminle re göre, Almanlar, Rusları, Polonya bir kere mahvolduktan sonra İngütere ve Fransanın ilk Imkânda şulha dönecekleri- > komünist | HARBEDEN FEDAKÂR KADINLAK Cephelerde cirit oynayan kız Siperlerde sevgilisini arayan genç kıza herkes yol gösteriyordu... Yazan: Selâmi İzzet Sedes İstiklâl harbinde Türk kadını cep- helerde çalışlı, siperlerde can verdi, dağlar, dereler aşarak sırtında cep- hane taşıdı. Dişini tırnağına taka- rak yurdunun müdafaası için varını yoğunu verdi, canını esirgemedi. 1914 harbinde Rus kadınları da sa- vaştılar. Çarın iradesi ile kadınlar. dan bir alay teşkil edildi, alay ku- mandanılığına da gene Çarın irade- sile Marla Botokavera adında bir ka- dın tayin olundu. O zaman İtilâf ordularında gönül lü kadınlar yoktu, ancak Fransiz ve İngiliz orduları cephelerde kadınlar. dan çok istifade ettiler, Bu kadınla. rın en fedukârı da Louise de Bettigmis- dir. : >. Lilles şehrindeyiz. Eski bir ailenin, eski bir konağı. Konağın büyük park kapısı önünde yağız bir kısrak kişni- yor, Ufak tefek, çevik, zeki bir genç kız atın dizginlerini tutuyor, bir sya- ını özengiye basıyor ve kuş gıbi hay- yanın sırtına atlıyor. Kabına kacağına sığamayan sert başlı yağız kısrak, bu ufak tefek kı- zın altında bir kuzu kadar yumuşak huylu oluyor, — Allaha ısmarladık annel... — Güle güle kızım!... Haflf bir mahmuz, at dörtnala kal- kıyor. Lilles şehrinin en usta binicisi Louise de Bettignles'dir. Onun at oy- natmasını seyretmek herkes için bir zevktir, En usta süvarilerden daha ustaca ata binen bu asil kızın en bü- yük zevki de ingilizce ile almanca ça- luşmak ve ata binmektir. Çok güzel değil, fakat çok alımlı, çok sevimli olan Louise bütün tanı- dıklarına kendini sevdirmesini bilir, konuştuğu zaman dinleyenleri teshir ederdi, Eğer tahsilini bitirdiği sıralarda büyük harp patlamasa, Belçika bir haftada Alman işgali altına girmemiş olsaydı, belki bugün Louiseden,. bü- yük bir hâkim, meşhur bir doktor, tanınmış bir mühendis diye bahsede- cektik, Bugünse onu harbeden feda- kâr kadınlar arasında yadediyoruz. Hududiarda düşman süngüleri pa- rıldayınca, Louise zevkini, eğlencesi- ni bir tarafa bıraktı, herşeyden önce vatan hizmeti görmek lâzim geldiği- ni takdir etti. Bu harikülâde güzel konuşan, harikulâde zeki kız, evvelâ işgal kuv- vetlerini kendine bağladı. Konağın- da ziyafetler çekti, kumandanlarla ahbap oldu, onlara güler vüz gös- terdi. Bundan sonra Louise hizmet hu- dudlarırı genişletti, Sevkıyat dairele- rinde sürttü, kıtalara katıldı, sırası- na göre karda kışda, sırasına göre kızgın güreş aldtında yollar tepti, dağla aşıp dereler geçti. Binici er. ler gibi cepheden cepheye koştu. Ancak askerlerden bir farkı vardı; silâhı yoktu. ... 1914 - 1918 harbinde, ateş ve ölüm ne inandırmağa ” xe masdrmağa, igilşmeklider.. Halhal <siir, Japen'l BOR ümlağeammiik MELİ Gi GE Mİ Halbuki o zaman Almanya, bizzat Sovyetler Birii- ginin hududlarına gelmiş olacaktır. Bu vaziyette, Sovyetleri kati olarak kendi ta- raftarlarına âlmâk İçin Almanların Rus- lara «Bizimle mi yoksa bize Mi sualini sormaları ihtimalden hiç de hariç değildir. İtalyan gazetelerinin makaleleri Roma 16 (AA) — Akşam gazeteleri, Mogol - Mançu hududunda muhasamata nihayet veren Sovyet - Japon paktının ehemmiyetini tebarüz ettirmektedir. Giormale d'İtalta, diyor ki: «Bu anlaşma, dünyanın büyük bir kıs- mında imlhü garanti ediyor. Bundan baş- ka bu anlaşma, Sovyetler Bliğile Japon- ya arasında daha siki anlaşmaları bir 0sas teşkil Haline n memnun Berlin 16 (AA.) — (DN.B.); Alman gar Bi dali Di Louise de Bettignies çenberi içindeki hududlar Louise'in eğlence yeri, tenezzüh sahası, atla ci- rid oynadığı meydanlar haline gel mişti. Işgal orduları Touise'i almanlaşmış ve vatandaş yerine koymuşlardı. Kültürü o kadar Alman, şivesi o ka- dar Almandı ki, böyle bir masum kızdan kendilerine fenalık geleceğini hatırlarına getiremiyorlardı. Hududlarda ise onu bir Alman kızı sanıyorlardı. Esasen elinde vesikası da vardı. Filvaki bu vesika sahteydi, sahteydi amma, hiç bir nöbetçi, Ak man üniforması ile gezen bir Alman Mzından - hele bu kadar ustaca ata binen bir kızdan - şüphe edemez- Jerdi. Louise bir gün atını dörtnala sü- rerek, Fransız - Alman cephesinin birbirine pek yakın olan bir mevkiine geldi. Derhal nöbetçiler tüfeklerini ona çecirdiler, Louise soğukkanlılıkla şaşalamış gibi etrafına bakındı ve tam bir Al man şivesile: — Sevgilimi arıyorum, yolumu Şa- şırmışım, bana yol gösteriniz! dedi, Onun vesikasına bakacak yerde, cebinden çıkarıp verdiği genç bir Al- man subayının resmine ve kendine baktılar: — Dördüncü fırka burada değül! değiler, — Ya nerede?... — Bunu karargâhtan sor... At üstünde sevgilisini arıyan genç kıza karargâh kumandanı elbette ki yol gösterecekti, Fırkanın bulunduğu yeri söyledi. O gece Toulse, bu fırkanın yerini İtilâf ordularına bildirdi. ... Hududdan hududa, cepheden cep- heye koşup gezen, alını harp mey- danlarında otlatan Louise şuh ve çapkın tavırları, fakat masum hali ile herkesin dostu olmuştu, Demiryolu köprülerinde nöbet bekliyenler, is- tasyon şefleri, sevkıyat memurları, çölde su bekliyen bedeviler gibi, dört gözle Lovise'i beklerlerdi, Kız harp safhalarını bir bahar gibi girer, belki yarın bir kör kurşunla öbür dün- yayı boylayacak olanlara teselli geti- zeteleri, Japon - Sovyet anlaşmasının dinden dolayı Beri büyük memnu- niyeti gizlememektedir. Berliner Börsen Zeltung, diyor ki: «Bu gl ve anctnnun olmamız tabiidir. Bühnasa şu bakımdan ki, bu an- laşma ile her iki taraf, diplomatik anlaş” mazlıklarının ve Moğol - Mançu hudu- yalnız her anlaşmaztıktan memnuniyet duyan tek bir memlekete yani İngiltereye yaradığını Habal etoniy belinayor: “| Litvanya sularına gelen Leh bahriyelileri Riga 16 (AA) — Beş Polonya bahriye subâyını hâmil bir motorbot bu sabah Litvanya sularına gelmiş- tir, Motorbot ve mürettebala tevkif olunmuştur, , si kuvvet verir; önlürle söbot edene yi romantik söhbet Louis'isi"' öğ“ rTenmek istediği şeylerdi; içini —— gözleri yaşararak sorardı: — Bugün gene kaç fırka sevke- dildi?.., ç ğ — Kaç tren geçti dündenberi? — Geçen katarlarda kaç vagon vardı?... # — İaşe sevkıyatı muntazam mi bari?... Ona derdleşirler, bildiklerini söy- lerlerdi ... Kemmel dağı harbinde Louise ar- tık ölümü göze almıştı. Bütün harp müddetince cephe gerisinde bekledi, Harplen sonra Almanların kaç tren yaralı taşıdıklarını, bu harbe kaç fırka İle iştirak ettiklerini öğrendi ve nihayet bir gün İtilâf ordularına müjde götürdü: — Düşman saflarında eli silâh tu- tan er kalmadı, yeni sevkıyat da ya- pam:yorlar. Erzak ve cephane kok | ları darmadağınıktır. Alman ordularının bu izmihlali si- rasında Louise nihayet yâkâyi ele verdi. Bir gün Louise yanında kadın ar. kadaşlarından biriyle hududü geçmek üzere iken nöbetçi: 5 — Vesikanız! dedi, Aya Lowise soğukkanlılıkla sahte vesi- kaları gösterdi, nöbetçi yol verdi. Louise arkadaşına baktı, bir kahka- ha attı. Bu sırada yanlarından geçen iki sivil durdular; — Vesikanız! dediler, — Biraz evvel gösterdik. — Gene gösleriniz. Louise'i tevkif ettiler. Askeri di- vanı harpte muhakemesi bir celse devam etli ve Louise, beraber çalıştık. larının isimlerini söylemedi, İdama mahküm edildi, fakat infaz edilmedi; cezası müebbed küreğe tahvil olundu ve kız Sicgburg hapishanesine atıldı. 21 nisan 1918 de Lowise hapishane- z sindeki karanlık höceresinde can çe. kişiyordu. Anası kızını kurtarmak için dört yana başvurdu, İspanya Kralı müdahale etti, kızın götürülmesini rica etti. Kralın bu ri- casını isaf etmediler, hastayı Kolonya hastanesine naklettiler. Louise orada öldü, orada gömüldü. İtilâf orduları Kolonyayı işgal pe tikleri zaman, annesi kızının cesedi. ni istedi, Kızın kemiklerini nakletmek için mükellef bir tören yaptılar, Ta- but bir top arabasına kondu, üstü Fransız bayrağiyle örtüldü, tabutu | İngiliz ve Fransız genelkurmay sü- bayları takib etti. Top arabasının ar- kasında yürüyen bir er Loulse'e Fran. sızlarla İngilizlerin verdikleri dört a harp madalyasını taşıyordu. Kızın kemikleri 4mart 1918 da lilles şehrine geldi, defin merasimi. ne bütün Lilles halkı ii rnek er emmek etti, Mahalleler için tulumba | satın alınacak iğ Mahalleler arasındaki pasif korun. ma tedbirleri arasında mahalle itfa- iye teşkilâtı da kurulması talimatna- me Iktizasındandır, 46 ve 47 yaşında olanlardan bu işe elverişli olanlar ay. rılmaktadırlar, Bu maksada mahal- leler için 70 tulumba ve kâfi miktar. da hortum satın alınacaktır. Bu mak- sadla elli bin liralık bir tahsisat ay- nevraları münasebetile şehrimize yar pılan iki mefruz gündüz hücumu gi. bi, gece de bir tecrübe yapılacağım yazıyordu, Tahkikatımıza göre, gece. hay yayi b bast ac KE suubahis değildir,