April 1, 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 23

Milli İktisat : Türk parasmın kıymeti ve Kemmiyetçiler. İsmail Husrev. Türk parası tetkik movzuu olunca ilk karşılaşıları mesele, bu paranın kıymati meselesidir. Türk parasının kıymetini tayin eden âmiller (fak- törler) nelerdir? Bu âmiller para cihetinde midir? Yaksa para hari- cinde midir? Türk parası hakkında hükümlear yürütmeden evvel bu âmillerin vüzuhla Layinine zaruret vardır. Çünki bütün nazari hüküm lerimizin ve bütün para politikasının hareket noktaamı her zaman bu âmiller mesalasi teşki! edereklir. Bu noktada vüzuh bulunmadızı tak” dirde büHin neticelerin de vazih ve muavyen olmasını beklemiye bittabi hakkımız yoktur. Bugüne kadar Türkiye'de Türk parasının kıymeti hakkında vapılan nesrivattan bu mesele üzerinde bir fikir mutabakatı olmadığı binaenaleyh vüzuhun teesslisk etmiş bulunmadığı görülmakte- dir. Bizda ekseriyetla fikir ndamları bu vadide iki keslirme yal takip atmaktedirler: 1- Ya, su veya bu iklisat kitabında mevcut ve haryecrâlem olan bir pava nazariyesini aynen alıp Türk şeniyetine tatbik ediyarlar, 2- Yahut. hiç bir talâkkiya ve metoda İstinat etmeden gayet cesuran? nazariyeler kuruyarlar. Biz her iki şeklin de doğru olmadığı kanaatın" dayiz. Zira bu arada zeniyatin hakiki mahiveti daima kaybolmaktadır. Son çıkaın uzun izimli bir kitapta da (*) Türk parasının kıymetini ta vin eden âmillerin izehı husuzunda pek kestirme bir yolun ihtiyar edil- diğini yörüyorux. Kitabın muharriri «İ. Fischers ve AĞ, Casselsa daya narak Türk parasının kıymetini ekemmiyetit: hakımından izah tecviübe- sinde bulunmustur. Biz bu muharririn fikirlerini, ikmci katemgori kus- Hrmecilerin fikirlerinden daha fazla münakaşava lâyık buluyoruz. CÇünk muhearrir, hiç olmazsa yanlış veya doğru muayyen bir nazariye müdafan etmiştir. Halbuki ikincilerde bir metodun veya her hençri bir nazari harcket noktasının bulunmaması, evvclâ münukaşa Mevzuunumn tesbitini güçleştirmektedir. Saniyen münukaşadan evvel bazı elemarıter (iplidri) iktisat mefhumları üzerinde anlaşmak zaruretimi tevlit et- mektedir. Bizde orijinal tetkik zihniyeli henüz tessalis etmiş olmadığından her hangi bir memleke* meselesinin izahı lâzimgelince derhal nazariye it- hali adet olmaştar. İthalâtçılık usulünde asıl olan mesclenin izahı değil ithal olunan nazariyeyi teyit için hadiselerin tahrifidir. Bu usul tıpkı bat (*) Telât Gercsi, Pera dözmesi tediye muvazenesi bozukluğunun sevebi midir ne g.loas'. midir* Gümrük ve konlanjen vara kiymetmi düşürür mü yükset,ir mi? 1933 İsxubul, 28