1 Nisan 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 34

kim olması demektir. Mezwclü, emperyalizmin bu safhasında, emperya list İngiltere'yi, şu yahut bu büyük sanayi, yahut şu yahut bu zengin sanayici değil, doğrudan dağruya CİTY yani İn[îllurr'nltı banka serma- yeleri idare etmiştir. Amerika'yı !.anl S(ıe'rl',' Fı'un':a_yx_ Eîcmque de France mahafili, Almanya'yı Die vier D's, Yanı, bu zigi büyük dex'le:-' lerin umumi politikalarında, işareti, daima bunlarin finans merkezleci vermiştir. Finana merkezlerinin telâkkisi, hem liberal hem de beynelmilelci olmuk ratırarındadır. Ve, beynelmilelci ve liberal finansın başında yahudi zen- ginleri oturur deniyorsa, bu 2özün, büyük bir hakikat tarafı vardır. ;3;:,;,;(. olmasa idi, Lord Beaconeafield, nasıl olur da Britanya Devletinin mukadderatına uzun sencler hâkim olurdu, Fakat işte, sade İngiltere- nin değil cihanın finana merkezi olan City, 1931 den beri İngiliz milli Hükümeli'nin murakabe ve emri allma girmiştir. Wall Straet isa, 5 mact 1933 ten İtibaren tacını ve tahlını kaptırmış bir finana hanadan- hığıdır. İtalya ve Almanya'da bu hareketler, ancak kanlı boğuşmalar- dan sonra vea faşistlik ismi verilen siyasi ve antidemokralık hareketler- le tahakkuk etmiştir. Bunun sebebi ise, iki sonuncu memleketin fukara- lığı ve sermaye bakımından harice tâbi oluslarıdır. İngiltere ila fıme rika'da Sermayea, kendi kendine hegemonyasından vazgeçmiştir. Üteada halbuki, buna lcbar edilmiştir. Fakat, mahiyet itibarı ile, İngiliz milli Hükümeti, Roosevelt demokrasisi, İtalyan faşizmi, ve Alman ırkçılığı, hep ayni şeylerdir:. Liberalizmin tasfiyesi ve finans Aeaşemonyasının karılmuası, Tekc başına Fransa vardir ki, tetkiki uzun sürecok sebepler dolayısi ile, aynı hareketi yapmağa lüzum görmemiştir. Fakat ilerde göreceğiz ki, münteha naktasında, onun da diğerlerinden ayrı rayrı bir tarafı yoklur. Liberalizm, muasır iktisat nizamının gençlik, inkişaf ve zafer devirlerini hem yaratmmış hem de vasıflamıştır. Fakat, doğurmuş olduğu iki tezat (a. sıraf tezadı, b, metropol ve müstemleke tezadı), gene liheral tola- ranstan (3erbestçi müsamahadan) istifade etmek şartı ile alabildiğine büyüyünee, muasır iktisat nizamı, dokunulmaz bir mukaddes olmak hakkını kaybetmiş ve her tarafta Devlet'in, şu eski bekçi teşkilâtının, pençesine dü;müştür. Va Devlet, nerade otaritesini tanıtmak mecburi- yetinde kaldı ise, sakaktaki açları göstercrek «yoksa seni bunlara par çalatırımı tehdidini savurmuştur. Sermaye ve Çinans merkezleci, bir taraftan da kondi ne de olsa muhafaza edilecek olan teşkilâtlarının ile- rideki aksülâmeline güvenerek, boyun eğmişlerdir. Liberal iktisat yari- ne dirije iktisat; liberal declet yeyine otariter devlet yani Mac Danuld kapitalizmi yahut Raosevelt demaokrasisi yahut faşizm; iberal kapita- lizm yerine de dirije kapitalizin. Bütün bunlar, SERMAYE bakımından nihayet sermayenin muhafazasıdır. Binaenalayh, makuldur. EMPER- YALIİZM bakımmdan ise, liberal va zayif bir emperyalizmin yerine dirije ve kuvvetli bi emperyalizmin ikamosidir. Keza makuldür. Eski Fransa başvakili M. Laval'in Londra ve New York seyahatların- dan beri, büyük devletler arasında görüşiülmekte olan bu fikir, o sıra- larda, İngilterc ile Fransa axasında bir anlaşma ve Amerika'niın bu an- alşmaya ilithakı şeklinde düşünüldüğü için, Almanya ve hususile İtal- 34