April 1, 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 43

de yoktur. (meselâ 24 saat bilâfasıla çalışamaz) bu şerait altında akla ilk gelen şey, pahalı mahrukat yakan, randımanı az olan bu makineyi ancak enmübrem, en lüzumlu yere hasretmek, ondan kaçınmak müm- kün olan her yerde işi ucuz enerjili, hudutsuz kuvvetli diğer makinalara yaptırmaktır. İşte bugün milyonlarca insanı işsizleştiren, buna mukabil eskisinden çok fazla istihsal yapan sanayiin izahı bununla kabildir. Harpten ovvel dünyanm en büyük aekeri devletini kuran ve her işi ev velâ bu gözlükten temaşa eden Almanya bizzat harp sanayii dahi hu duda ve binaenaleyh düsman İstilâsıma en yakın olan Ren nehri mımta kasında kurmuştu. Fasist İtalya'nın da yine sivil sanayiimi ve askeri sanayiini hudatlarına en yakın olan simal kısmında, Milâno ve havali- sinde kurmakta olduğumu güörüyoruz. Çünkü Almanya'nın en mebzul ye iyi kömürleri, yani enerji manbaları Ren nehri sahillerinde olduğu gibi, Alpların yüksek seviyedeki sularını denizlere akıtan göller ve ne- hirlrin de İtalya'nım şimalinde bulunduşmnu biliyoruz. Yani sanayi ku- yuluşunda her iki memlekette de; her şeyden ,hattâ milli mudafaa kay- #usundan evvel enerji menbalarımın hâkim okluğunu anlıyoruz. Bu yüzden meselâ İtalya'daki elaktrik kudreti istihsalâtı şöyle bi seyir takip cimiştir:. 1925 de 6 milyar 500 milyon kilovat samtton Ğ milyar 100 milyonu id rolik ancak 400 milyanu termik santrallardan 1026 da 7T milyar 600 milyon kilovat esaasten 7 3 200 , idrohk santrallardalı 410 j , ermik sıntrallordan 100 5 ea arren S00 dArcolik sanlımllardan 300 lermik sanlrallardan 900 snatten 600 idrolık sentrallardan 300 termik santrallarıdlı TOU suzslicu &00 idrolik #sanlrallardan 300 termik santrallardan 1030 rin © 760 santten 00 idrolik santrallardan £ b0 > termik santrallardan istihsal olunmuştur. Bumada görülüyor ki, idralik tesisal gündengüne büyüdüğü halde termik tesisntı 400 milyon kilovat saatlik istihsakden 260 milyona düşmüştür. 1930 senmesindeki istihsala nazaran idrolik ku- vvetler İtalya'ya enaz 7 milyar kilo yani T milyon ton kömür kazan- dırmistir. (beher beygir saatte yarım kilo kömlr hesap edilmiştir) ki, bumun son senelerdeki düşük fiata rağmen kıymeti en az BS milyon Türk hrasıdır. Buna mukabil Almanya'da meselâ 1929 du 30 milyar kiloval snatlik istihsalden ancak üç milyarı idrolik ve 27 milyarı termik sanl- yallardan istihsal' olurmuştur. 43