10 Mart 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

Şakir Bey davası (Başı 1 inci sahifede) olan makalelerin teviyatı yegân yegân teşrih bal müdafaasma karşı da müdellel cevaplar zikredilmek suretile, müdafaat reddedilmiş ve Zeke- riya ve Selim Ragıp Beylerin de birer sene altışar ay hapis- lerine, zarar ve ziyan hakkında ise, karar itasına mahal olmadı ğına karar verildiği bildirilmiş- tir. Şakir Beyin şayanı dikkat sözleri ANKARA, 9 (Telefonla) — Son Posta ve Yarın gazeteleri, sabık İktisat vekili ve Edirne meb'usu Şakir O Bey hakkında 930 senesi ağustosunda yapılan | neşriyat hâtırlardadır. Şakir B. daha o zaman, bir taraftan bu i adatın, asılsız ve olduğunu gazete- lere verdiği beyanat ile göster- miş, diğer taraftan da Son Pos ta ve Yarın gazeteleri aleyhi- ne dava ikame etmişti. Mahke. me, bugünkü son celsesinde ka rarımı tefhim Bu münase- betle Meclis koridorunda tes: düf ettiğim Şakir Beyle görüş- tüm. Ve mahkeme kararından haberdar olup olmadığını sor- dum, Ezâümle dedi ki: — Maliye komisyonunda ça- lışıyordum. Dava vekillerinden henüz malümat almadım. Fa. usullerimizin müsaadesinden is tifade ederek maznunlar 1,5 se Deden beri muhtelif salâhiyet | ve iddialarile davayı bugüne kadar uzatmışlardır. Fakat dı tw zatmakla neticeyi değiştireme- yecekleri tabii idi. Muhakeme- in geçen celsesinde maznun- ların vekili, benim vekillerime müracaat ederek mahkemede tarziye vetmek suretile mesele- nin kapatılmasını teklif etti. Bir de, geçenlerde başka bir zat davanın epeyce eskidiğinden ef kârı umumiyece unutulduğun- dan bahsederek feragi ti. Bu dostuma yanlış ü #ünü anltatım. Efkârı umumi- ehem- darlara yeniden hatırlatırsa, on danda ayrıca müteselli olurum. — — den ve Şakir Beyin şahsma sit | muh- Buğday meselesi pıştırarak bir ley almak tecrübesin | » | de bulunuldu. Bu paradan bir va- Buğdayı kıymetlen: si, her şeyden evvel, iktisadi bir me- — olarak tetkik ve halledilmek lâ- m bu sayede, memleket hayatı iktisadiyesinin durgunlaşan çemberi harekete getirilebilecektir. Buğdayı kıymetlendirmek için ek- meğe Yapılacak zammın diğer eşya fiatlarma tesir ederek hayat pahalı. ağını mucip olacağı ve binnetice köy Jünün buğdayma mukabil eline geçe- cek fazla parayı ihtiyaçlarımı şimdi. kinden yüksek bedelle iştiraya mec bur kalacağı cihetle, maksat hâsel olamıyacağı da ileri sürülmektedir. Köylünün ihtiyacı Bir mütehassıs, bize bu hususta demiştir ki: —“ Köylünün ihtiyacı sanayi eş yâsınadır. Sanayi eşyası, yerli ve ee nebi iki kısımdır. Eci sanayi eş yası beynelmilel fiatlara bağlı oldu- ğundan bizim buğday fiatını yükselt memizden müteessir olamaz. Yerli sanayi eşyası fiatları ise amele ücre ti ile alâkadardır. Amele ücretlerin- de ize ekmek fiatmm alâkası tabii dir. Binaenaleyh yerli sanayi eşya #mn yükselmesi için amele ücretle- rinin artması, bunun için de amele nin patronlarından zam istemesi 15 zım ve bu da uzunca bir zamana mü tevakkıftır. Bu itibarla yer eşyası uzunca bir zaman sonra yük selse bile şimdilik buğdayı mukabi- linde köylünün eline geçecek fazla parayı diğer muhtaç olduğu eşyanın fiat farkına vermesini intaç edemez, Esasen, buğdayın yükseltilmesile is. tihdaf edilen gaye, bugün için âcilen elde edilmesi icap ettiği cihetle, #eri- si için bu meselede daha esaslı ted. birler ittihazı da zaruridir. Bugün | İ isin yapılacak iş, sırf buğdayı kıy. metlendirmek ve bu farkın köylü &- hime geçmesini temin etmekten iha- . Diğer esaslı ve uzun vadeli tedbirler de vardır. Bunlar da, w mum bububatın maliyet fiatlarını in dirmek, ziraat yapılarak hüsnü intihabını temin etmek, gübre riyaneti tesbit ve himayevi gübre fab rikaları tesis eylemek, tohumları 14 , temizleme ameliyatı yap mak, memlekette silo şebekesi ur. mak, satış istihbarat vücuda getir. salış teşkilâtı yap- başlı başma mühim Ticaret odesinin tahmini Diğer atraftan Ticaret odasında alâkadar büronun yaptığı takribi hir hesaba göre, ekmek İZ kuruşa çıkarılırsa, hayatın 95 2 » 3 arasın- da pahalılaşacağı anlaşılmaktadır. Buna mukabil buğdayın kıymetleri dirilmesi, lâyikile temin ve tatbik edilirse, müstahsilin iştira ve tedi- ye kabiliyetinin mühim £ nisbette kuvvetleneceği beyan edilmektedir. Yapılan hesaba göre, buğday fiati- nin yüzde 10 tenezzülü - senede 200 bin vagon buğday istihealâtimiz ol duğuna nazaran » serveti milliye- den 15 milyon Ura ziyasmı mucip o- Hur. Bilâkis buğday fiatinm 10 tercffüü milli servete" 15 milyon i- düve edecektir , Köylü nasıl takviye edilir? Buğdayın kıymetlendirilmesin- de gaye, köylüyü takviye etmek ol- duğuna göre, ba şte nasıl hareket edilmelidir? Bir iktısat mütehassı sımız bise bu noktaya dair demiş tir ki “— Sırasile müstahsil, mütevas- srt ve müsteklik vardır. Köylüyü kazandırmak mevzuu bahsolduğu i- çin zâmmedilecek fiat farkının ya mütevasarttar veya müstelhilten a- lımması zaruridir, Mütevassıta ver- gi şeklinde müstahsil lehine bir tek lif tabmil edile, mütevassrt bunu, ya fiati kırmak suretile müstahsile veya yükselterek müstehlike ciro e- debilir. Bunun önünü a çok dikkatli ve hassas bir müraka- ba Mizmdıt. Bu mevzuda, başka bir #üreti hal de varidi hatır olabilir. Buğdaya yapılacak zammı köylüye irca etmek, meselâ köylünün o zam nisbetinde vergileri | isdirilmekle de mümkündür, Bu takdirde, hü kümet, köylüden kaybedece, gi farkını, mütevassıt ve müstehlik ten buğday ve ekmeğe zammedile- cek farkı fiat kendisine kalmak su vetile telâfi edebilecektir.” Buğley konferansı Heman umumiyetle ittifak cdi- Jen notka, buğday meselesine dair bir icra programı vücüde getirmek üzere, Ankara'da alâkadar Vekâlet sığlık | ler, büyük şehirler belediyeleri, mü İngiliz sefiri Londraya gitti İngiliz sefiri Sir Jorj Klark, mezunen Londraya gitmiştir. serdiğini yazdığımız Cemal Re çit Bey bugünkü ekspresle av- İet edecekti tehassislar, tüccar ve çifçilerin işti rakile âcilen büyük bir buğday kon feranar akdı için 3 gün evvel orta. ya koyduğumuz teklifin pek m fık olduğudur. Bu kongre, bu işin hükümetçe mi, milli şirketlerin teş kil edecekleri bir sendika veya köy Nü birlikleri tarafıdan mi idare €- döleceğini, bu işe ait bütün esas ve aeferrüatı kararla caktır, İhracatcılar için o prim isteyenler de var Buğday ihracatını yapanlara prim werilmesile bu işin halledilebileceği ne kani olanlar da vardır. Ticaret ve Zahire Borsası mecli- si âzasından Zahire tüccarı ve değir menci Balcı zile Mehmet Şerif B. bu fikirdedir. Mumaileyh diyor '— Romanya'da ekmeğe pul yas mayi | tarlaların | gon ihracat için 2500 ley prim ve- riliyordu. Fakat işe sulistimal karış mış, hükümet elmeklere yapıştırı- | lari pul mukabilinde yaptığı zammı tahmininden yüzde 80 nisbetinde az Fakat bunu veren hirdeki değirmen, Anadoludaki bir çok değirmenlerde kaçakçılık oluyor. Bence, hükümet, buğdayı kıy-| n mal ihraç edildi ği zaman, meselâ okkada 2 kuruş . Bu sayede ihracat | çı Avrupa piyasasına 2 kuruş prim le zararını telâfi ederek mal çıka- yun için piyasadan fazla k, bu yüzden dahilde müstellik biraz | yiyecektir. Hükü-| t, bü primi kendi o biltçesinden | vermelidir hi Prim usulunü beğenmi- | genler de var Diğer taraftan prim usulünü biz de kabili tatbik göremiyenler çok- tur. Balci zade M B.in pri min hükümet bütçesinden verilmesi Şiki, bu tasarruf zamanında çok mürkül görülmekte: | Buğday e alâkadar bir mü- assıs ta — Senevi istihsalâtımız 300 bin | vagon buğday, son 5 senenin en| yüksek ihracatı yapılan geçen sene | gondur. Yeni isti rım misberindeki ihracatı. pri dirmek, geri kalan - lin kıymetlenmesini aslâ temin ede mez, Romanya için mesele böyle İ değildir. Çünkü Romanya, isthsali- İnin yüzde 60 mı ihraç eder. Yüzde 60 kıymetlenince rr İlan yüzde 40 ın da k ve mayısta ertesi dJaşılmca herkesin eli yasaya dökerek fi ye kadar te , buğday fiatleri düş mektedir. Filhakika 15 gün evvel buğdayın okkası 5 kuruşken o dün borsada 4— 4,5 kuruştan muamele ö Ayni suretle mevsimle | gp buğday mü- varedadı da artmıştır. Henüz 10-15 gün evvele kadar şehrimize: “günde | 15 vagon buğday gelirken, son gün lerde müvaredat günde 40—45 va- gona çıkmıştır. Bu vaziyet devam köylüsünde az za- man sönra buğday kalmıyacak gibi görünmektedir. Alâkadar bir zat demiştir ki: "— Bu hal devam ederse köylüde ez zamanda buğday kalmiyecaktır. Anadohi boşaldıktan sonra ne kıy» metlendirilecektir ?” Müvaredatın bu suretle fazlalaş- ması fiatlerin düşmesi, o buğdayın kıymetlendirilmesi meselesi ortaya çıkınca bundan şimdiden istifadeyi l düşünen bazı mütevassıtların eseri olduğu zennedilmekte, bu itibarla da bu işin sür'atle tetkik ve balli za ruri görülmektedir. İl Ankaradı ne düşünülüyor? ANKARA, 9 (Telefonla) — Buğ İ day meselesinin halli hakkında Mil jet meclisi mahafilinde ileri sürü deri ütalealar 3 kısma ayrılabilir; 1 — Bu işin doğrudan doğruya devlet tarafından idaresi ? — Mali müeseeselerimizin teş kil edecekleri bir sindika tarafın dan tanzim ve idaresi, 3 — Köy birlikleri teşkili, ve bu işin idaresinin bu birliklere tevdii, işin | birlikler çifçiye kredi de temin c- deceklerdir. Ancak bu teskilât za- man meselesi addolunmaktadır. Geçen sene tatbikine tevessül e- dilen şekil yüzde bir derecede bile muvaffak olmuş değildir. Bankaya kendiliğinden borçlu veya borçauz | hiç bir köylü buğday getirmemiş” Şayet Ziraat Bankası cüz'i bir ar buğday toplıyabilldi İse bu- a borçlu köylülerden cebren 2- ir ve bü aldığı buğdayı tek rar köylüye iadeye mecbur kalmış tar, O mülâhaza iledir ki ker şeyden evvel köylüye böyle bir. teşkiltm devlet ve memleket için olduğu ka- dar bilhassa kendileri için olan fay dasını anlatmak, onları ikna etmek başlıca bir iş telâkki olunmaktadır. mektir ki buda kansatkir olan Cumhuriyet maliyesinin buğünkü sıkıntılr vaziyetinin ıslahı için €- sasi: bir deva teşkil eder. Çiftçinin elinden bugün düşük bir fiatle ayrılan buğday ekmek 0- larak halkım eline meselâ Ankarada kilosu yedi büçük kuruşa geliyor. Buğdayın fiati ile ekmek fiatı ara. sındaki fark, mutavastıtlarm yani değirmencilerin, fırıncıların, tüc- car ve esnafın fazla kâr temin et tikleri kanaatını vermektedir. Bir mütalcaya göre bugünkü ekmek fi. atının narkına pek cüz'i bir yapmak suretile köylü buğ kendisini memnun edecek bir fiat: “ Vali, ticaret müdür-| leri ve idare âmirle- rinden rica ediyoruz (Başı 1 inci sahifede) tavassut bürosu yoktur. Bu tarzda hususi teşebbüs mer- kez ve acenteleri de yok. Belki, ileride devlet umumi bir merkez yapar ve memleketteki â ederek her kasabadaki işsizleri ve işçi ihtiyacını tesbit ederek rehberlik eyler, Bu vaziyet tahaddüs edinceye ka- dar biz işsizlerle işçi isteyenir arasındaki bu tavassutu yapacağız. Şimdi ricamız: Valiler, kaymakamlar, nahiye müdürleri; diğer ta- raftan belediye reisleri, fırka idare heyetleri reisleri; &i caret müdürleri ve alâkadar idare #mirleri bulundukları yerlerdeki işçi ihtiyacını ( şekil, mahiyet, evsaf, verile» cek ücret ve iş şartları tesbit edilerek) bize bildirirlerse bize müracaat etmiş v. dreslerini bırakmış olan işsiz- leri kendilerine bildireceğiz.Bu suretle hem işsiz kalan ve memleketin neresinde iş bulabileceğini bilmediği için bunalan vatandaşlarımıza h izmet etmiş, hem de memle- ketin her tarafına bir çok güzide işçilerin dağılarak mü- fit hizmetler deruhte etmelerine yardım etmiş olacağız. Husu: müessesat sahipleri de bu husustaki ihti. yaçlarıhı bize bildirirlerse memnuniyetle kaydedeceğiz. 1- Kime ve nasıl işçiye ihtiya- cınız var? 2-- Nasıl iş istiyorsunuz, eli- nizde ne san'at ücret istersiniz, vardır, ne kadar Istanbul haricine gider misiniz, hususi bir şartınız var mı? Bize bildiriniz. Memur, kâtip, muhasip veya diğer hizmet talep edenlerle ihtiyaç sahipleri arasında da bu tavassutu ya- pacağız. İş isteyenler de, i mektuplarını “İstanbul, i ve memur arayanlar da güzelesi iş tavassut bü- rosu” namma göndermelidirler!. Bu, memlekete ve vatan- daşa; yapılacak en büyük hizmettir. Şiledeki ihtilâs Davası Salâhattin Bey mahkemede, . Şile tuz inhisar memuru iken 2480 küsur Kiralık tuzu satıp par rafettin Efendinin muhakem, ne dün devam edilmiştir. İddi. makamı maznunun tecziyesi istemişti. Dün vekili müdafaası nr yaptı, maznunun ihtilâsi mü! teakıp kalbine kurşw arak intihara teşebbüs eti bütün bu işlerin maznum i. hara sevk gibi çok bozuk bir ha leti ruhiye içinde yapıldığını. söyleyerek beraat istedi. Muh. keme karar tefhimine ti edil mmm satabilir. Devlet beher O ekmekten cüz'i bir hisse alabilir fakat muta vassıtların daha makul ve muteva; bir kâr temin etmeleri şartile İzmirde münakaşalar İZMİR, 9 — Bura gazetelerin de buğday meselesi münakaşa © imektedir. Ba bosuna söylenilen fi- kirler mühteliftir. Fakat. ekme 12 kuruşa çıkarılmasını kimse ta: raftar değildir. u zimmetine geçiren Şe- | Tevfik Rüştü B. (Başı 1 inci sahifede) zerine Hariciye vekilimiz Tev- fik Rüştü Beyfendinin Cenevre ii avdette Sofyayi zi; şamı eki İri . Mü şarünileyh Sofyada ancak 24 €n fazla 48 saat kalabilecektir. Sofya mahafilinde bilbassa ar. dilen bu ziyarete ehemmiyeti e a Nim resmi “) ga: gazetesi, (Tevfik Rüştü Beyin siyareti) üünvanile neşrettiği bir başma- kalede, ziyaretin M. Moucha- nof'un daveti üzerine vuku bul duğunu yazmakla söze başlaya | essüs rak, Türk - Bulgar münasebatı nın son zamanlarda geçirdiği tekâmül safhalarmı kaydetmek te ve Tevfik Rüştü Beyin şah- hürmet ve muhabbetle İtin M. pm. seyahati başlayan yaklaşma re takviye « deceğini izete, her anlaşmaya karar vermiş dek im sureti mahsusada kayde- iyor. l “SOFYA, 9 (A.A.) — Balkan muhabiri mahsusumuz bildiri. ve iyor: Tevfik Rüştü Beyfendi; perşembe akşamı buraya muva salat edecektir. Tesbit edilen programa göre müşarünileyh, | Sofya istasyonunda Bulgar kümeti erkânı ve diğer rical ta- rafından merasimi mabsusa ile karşılanacaktır. Hariciye Veki- limizin şerefine o akşam sefaret te hususi bir akşam yemeği ve İrilecektir, Ertesi cuma günü, i firimiz Tevfik Kâmil Hr tar lindan sefarette Bulgar hükü. meti erkânile süferanın hazır bulunacağı 40 kişilik resmi bir ziyafet keşide edilecek ve ayni gün de İtalya sefiri tarafından şereflerine bir çay ziyafeti veri İecektir. Gene cuma günü akşa | Changhai' da muharebe hazırlığı x İ inci sahifede) 'Caı gil ii kumandanı Yen- gsican, asker toplamaktadır. Taikang tersanesinde yeniden barep İevazımı imaline başlan- mıştır. Elliden fazla Çin ti İret loncası Japon kıtaatı Çin- den tamamen geri almmadıkça | Japonlarla ticaret yapmamağa karar vermişlerdir, Japonlar Şa pei'de bir zabıta teşkilâtı vücu- de getirmektedirler, Bu kuvvet | Japon zabıtalarının kumandası İ altında bulunmaktadır. İ Çinliler muzafferiyetlerden bahsediyorlar LONDRA, 9 (A.A.) — Şan ghay'dan Times gazetesine bil- diriliyor: Çin gazeteleri, Japon i mekte olduğunu beyan öyleki " tedir. Hükümetin mücadeleye devama karar vermiş ve Echa- ng - Kai - Chek" tün emirleri vermek salâhiyeti ile ordu encümenine uncu öldeye muavenet etmek üzere Tchekiang eyaleti dahi- line girmiştir. Hükümet tara- ifandan gönderilen diğer takvi- İye kıtaatımm cepheye muvasa. lat ee te olduğu haber veril- Japonlar imtiyazlı mıntaka isteyorlar CHANGHAJ, 9 A.A, — Çin lilerin doğrudan doğruya müza keratta bulunmaktan içtinap et İmekte olduklarını gören aJpon lar, Şanghay'da devletler elçile İ rinin tavassutu ile müzakerata girişilmesini temenni etmekte dirler. Fakat Yuvarlak Masa konferansının toplanıp toplan- miyacağını ve ne vakit toplana- cağını şimdiden o kestirmek mümkün değildir. Esasen Ja- ponların Şanghay'a hâkim olan İmntaka ile Mavi nehrin mansa bındaki mıntakanın işgalini bey Belmilel mıntakanın tevsii şek- Binde kabul ettirmek ve burada / irmtiyazlı bir mevki edinmek ta savvurunda olmaları muhtemel dir. M. Wilden, Çin hariciye na zırı muavini M. Kowo-Thi-Shi ile icra etmiş olduğu m da ask Bile bir sulh unsuru (o olan Fransız et. | mintakasının emnü selâmeti me hun toplanmış bulunduğunu tekzip etmektedir. Diğer taraftan, Japonya'nın Mos kova'daki sefiri, Posset köyü üze- rinde Rus kıtaatının tahşidi sebep- lerini Sovyet hükümetinden istibza ba memur edilmiştir. İmparator tahta oturdu CHANG CHUN, 9 A.A. — re Mançuri devleti bear ll lame iğ rende Be ru Puyi, icrai meclis selsi sefatile yemin etmiştir. Yapılan imerasim pek © basit ok mış, fakat gazetecilerin merasimde hazır bulunmalarına müsaade alun- ili. CHANG CHUN, 9 A.A. — Yeni devlet reisinin yemin verme merâ- eimine devletin yüksek © erkânr ile gayri resmi surette isbeti vücut ©- den 15 Japonyalı'da dahil olduğu halde yalnız kırk beş kişi iştirak et- Cenubi Mançuri o demiryolları müdiri bir tebrik nutku irat etmiş tir. Bu merasimin safahatı Japon- ya'da radyo İle neşredilecektir. Moukden'de yangınlar MOUKDEN, 9 A.A. — Dün ge- ce geç vakit Moukden şehrinde ye- di yangın başlangıçı Sm Bu yangınlar'ın yeni Mançuri devlet reisi” la başlaması o münasebetile, şehir'de kargaşalıklar çıkarmağa çalışan &- | mı, Başvekil M. Mouchanoff, Ünion klüpte resmi bir ziyafet verecek ve bu ziyafeti bir süva re takip edecektir. Cumartesi günü, Türk - Bulgar dostluk ce miyeti tarafmdan bir ziyafet ve rilmesi ve ayni sefarethane de 250 kişilik bir çay ziyafeti tertibi ram cümlesinden dir. Tevfik Rüştü Beyfendi, cu- martesi akşamı buradan Anka raya hareket edecektir. marşöstler'in eseri olduğu sannedi- tiyor. Tahkikat komisyonu TOKYO, 9 A.A. Rengo ajansın dan: Tahkikat komisyonu, di ir. misyon reisi, kendisine ve arkadaş, larma yapılan hlisnü kabulden dola Y: hükümet memurlarına teşekkür etmiş ve komisyonun Japon memu ları ile yapacağı mükâlemelerder tifade edeceğini ve şimdi Japonya Gn vaziyeti hakkında fikir edinebileceğini ilâve etmiştir. Komisyon 13 martta Kobö'de Presi- dent Adams vapuruna binecektir. İzveztianın bir makalesi MOKOVA, 9 A.A. aTs Ajan- #: bildiriyor : İzvestia o yazetesi, Alman sefareti müsteşarma yapılan suikast münaşebetile yazdığı bir Makalede, bu sui kastın Sovyet Rus ya balk aratında büyük batla merbut bulunmaletadır. eli idare &den öcnebiler, garpte Sov yet Rusya ile ilk olarak © muahede imza etmiş olan devletle © Sovyet Rusya arasında gerginlik ihdasına şalışıyorlar. Bu müahede © Sovyet Rusya ile kapitalist Alem arasında- ki münasebatın inkişafında sühim bir rol oynamıştır. Sovyet adliyesi, cani eli merhametsiz bir . surettet teçziye etmesini bilecektir. Har endi eserlerini me eden eserin kendisinin ve cihan sul- hünün düşmanları tarafından yapı kastlere rağmen büyük bir azimle de devam edecektir Cemiyeti akvamda CENEVRE, S A.A. — Çin - Ju pon meseleleri ve ihtilâfları hakkın daki müzakereleri bir neticeye ve tasdıka iktiran ettirmek maksadile büylk meclik bürosuna öğleye doğ« ru sekiz karar sureti projesi tevdi edilmiştir. Bu husustaki müzakerenin . Ce- imiyeti Akvam büyük meclisi narı- na kaleme alınan be! nin ve bunu takip edecek bir karar sureti- nin kabulü ile nihayete ermesi kuvvetle rmihtemel bulunmaktadır. Karar ne olacak? PARİS, 9 A.A. — Masin gazete- si, Cenevre'de icra edilmekte olan umumi müzakerelere telmin ederek koridorlardan teraşşuh eden haber. lerin heyeti umumiyenin nihal vesi kası muhteyiyatının aşağıdaki nok- talarla telhis edileceğini tahmine müsaittir. 1 — Cemiyeti Akvam mukavele- namesinin 10 ncu maddesine ve Bri İngiltere, Norveç, İsviçre, Yananis- tan, Çekoslovakya ve İspanya heyet Yükseldikçe Yükseliyor (Başı 1 inci sahifede) a i li 1 Il i E # ; bi i i i ; :