10 Nisan 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

- 10 Nisan SON POSTA 'i Sayfa ? Deniz devletleri büvü gemilere, büyük toplara tekrar avdet ettiler 6 ” . .. Son Posta,, nın Deniz İşleri Mütehassısı yazıyor,, 1918 den sonra denizciler, Büyük Har- 'Oe takad.d_üm eden senelerdeki silâhlan- manin _bdmç'?_““““ yapmağa başladılar. Serdedilen mütaleaların çoğu büyük ge-' Mmiarin aleyhine idi. 4 ğ Deniyordu ki: , — Rus - Japon harbindı i en sonra her Millet milyarlar sarfile Muazzam gemiler î;î;ı. bl% şem'ıler'm hüsnü suretle kulla- T âsı İçin birçok insanlar yetiştirildi. . at Büyük Harbde bu servet ve insan- a mu:îıtal kaldılar, büyük gemiler dö- ğîl;îık W:i li_ı.na_nlarda kapalı kaldılar, ernen t büyük gemilerin denız haki yerinemğEkl rolleri kaybolmuş ve bunun neıerdeueniultı..tıyyate vesair ufak tek daha ziyade istifade edilmişti. e Bereket ki Harı çitinden çabuk ııuî;îğî duışslı?;îı; Meydana Yapılan tahliller hakikati Şudur; Bu tahlilterin hülâsası İNGİLTERE 3ö Kuvvetlerini — ortaya _Çunh“ı bütün donan. istemişti arb idaresinin a]îşlhıışıîira ;ğîıe geçmiştir. Fa. - l erin yakın ablu- telbîpi;ı?-m-ı Mâni olmuş ve î&hnanaîalşı— Taakınln, ;En seîbîxtçe denizlere — çık- Tileri olman etmıştır._ Alman büyük ge- D nrıaııiıydı. İngilizler Alman kör- açık donie alar yaparlar, denizaltılarını büyük ; .Çlkarmazlırdı. Binaenaleyh l'ümnüştur_ faydası burada da gö- AVUus tlerinin, mil. tecrübeler tay. nin harb gemilerinin kullanılmasında çok Va kuvvetleri. asla kıymetten Büyük deni (Oeniz devletlerinin yeni 35,000 tonluk gemileri ) ding Georgev. (İYÇA'E) VLLİNTTTTESUALADEEEA LÜPPEA T TLİTEEELELLİLELERL toms (!tatyan) Yirpiç (asensn faydalı olacağını meydana çıkardı. Bugün tayyareler büyük gemileri kıy- metten düşürmemiş, bilâkis onların e- hemmiyetlerini arttırmıştır. Çünkü, aşa- ğıdaki cedvelde de arzedildiği veçhile, bir harb gemisinden havaya makineli, -| makinesiz 40 ton atış kabil olmaktadır. Bu kadar kesif, cehennemi bir atış altın- da tayyareledin muvaffakiyetle hücum #|etmesi, hayalden başka bir şey olamaz. Ancak tayyareler donanmalara düşmanı tâ uzaklardan haber vermek; topçu mer- milerinin düşmanın neresine düştüğünü görmek; denizin içine daimış olan tahtel- bahirleri evvelden göstermek gibi fay- daları vardır. Binaenaleyh tayyare'er bü- yük gemilerin kudretini arttırınış adde- dilebilir. y*r Bugün, büyük gemilerin ehemmiyeti- ni takdir etmiyen hiçbir deniz devleti İkalmamıştar. Zırhlıların günden güne büyümesinde yegâne saik te bu büyük kiymetin anlaşılmış olmasındadır. Cet- velde bütün devletlerin (35,000) — tonluk modern gemileri gösterilmiştir. Gerçi İn- giltere ve Amerika (35,000) den de bü- “|yük gemiler yapıyorlar. Ben bunları, muhtelif devletlerin gemileri arasında bir mukayese yapmak için, cetvelten ha- ric tuttum. Bakalım ayni cesametteki ge- Tpilerden hangileri, hangi noktada kuv- vetli ve hangi niktada zayıftıre v. Cetvel- de bir de Yavuz görülmektedir. Yavuzun cesameti 23,000 tondur. Onun bu cetvele Ethalinden maksad, okuyucularıma, bu geminin yerine daha büyük bir tekne yaptırılmasının lüzumunu anlatmaktır. Herhalde Yavuzun daha modern bir ha- le getirilmesi ve hattâ yeni bir Yavuzun yaptırılması Türkiye siyaseti için başlı başına bir kuvvet temin eder. * Cetveldeki bütün gemilerin sıkleti 35,000 tondur. Buna rağmen bazı gemile- *rin topları, bazı gemilerin zırhları, ba- zılarının da süratleri büyüktür. Şimdi u- leketlerin hangi vasıfta üstün olduklarını tetkik edelim: Boy Sürat Top Zırh İngiltere gan K ea ' GA Fransa — — Ve — Amerika — — - - talya — — — — Almanya — — -— Yani gemi boyu_rıîda Almanya üstün- dür. Fransa ise en süratli gemilere ma- liktir. Amerika topta faiktir. İngilterenin ise en mukavim gemileri vardır. Bir zırhlıdan ilk olarak onun, alacağı yaralara rağmen, yüzmesi hekienir. Bü- yük Harbde üç torpil yarası alan Alman gemileri batmamış ve top —muharebesi yapmağa devam etmiştir. Bu hal muka- vim gemilerin ne kadar faydalı olacağını gösterir. Binaenaleyh İngiliz gemileri maksada en uygun gibi gözükür. Fakat Fransız gemileri Üüzerinde de durmak lâzım gelir. Çünkü bu gemiler diğer devletlerin gemilerine nazaran bambaşka bir şekildedir. Bu gemilerin, diğerlerile mukayesesi faydalıdır: Başa kaç Arkaya kaç Yana kaç top atar —top atâar top atar İngiltere — 8 2 10 Fransa 8 0 8 Amerika 6 3 o İtalya 6 3 9 Almanyı 6 2 8 a Cetvelde de görüldüğü Üüzere bütün devletler baş atışına ehemmiyet vermek- tedirler. Fransızlar ise bu hususta büsbü- tün mübalâğaya kaçmışlar ve bütün ağır topları başa koymuşlardır. Topların bu suretle inşa edilmesindeki faydalar şun- lardır: 1 — Gemi zırhlarından istifae etmek. 2 — Cephane deposu ve konuşma bo- rularını çeviren zırhları daha kalın yap- mak, (Devamı 12 nci sayfada) Z ılevl_eılerinin yeni 35,000 tonluk gemilerinin evsafı Geni Ş a G:;:ın ::i:ı Ağır topları | Orta - topları T'::::: Zırhları Tayyaresi İ d b mili Padedi| böyüklüğü İadedi | büyüklüğü | sacai | Yüyük- eusgeo- İtoplara- | G D adedi » ra i e ) TPT EEZ Si v e - | ( santi - İngiltere 5 | 226 | 30 . Vzaar | ea | e Faacer l — ransa | 4 bi 101 -356- 116 | 132 |32 | 4 aao- -? Ş etf Amerika $ g 32 | 8| 381 Vis| 152 |20 İçiz-e) | 40 »—| 20 4 İtalfa || ”: 2109-| de6 Da6| 127 P36 (ç eglane.| » | 2sal.. (a an" Sit s0| a| 381 Pis | 18,2 | 32 İç12-2)| 25 ? ? 4 Yariz n ÖndE he NL AR DK A D A ı N M D A, ? — Vi | isa 10 | 28 |i1o| 18 A (NŞ : ? ? ? ? fak bir cetvel çıkararak muhtelif mem-, lE TLDLIIATAIIIN ST İ DKDDNT COCOACOKOKKKADKDAIAIKIIANANAKAYANNITK AAA IARAAKACAIAAKIAIKAAL. — ÇANAKKALE £ General Cemil Conkun hatıraları: 10 mmiz Şiddetli bir top dü Reisi Salâhaddin Adil bey, imtiyaz — madalyaların - dan birinin bana —mahsüus ol - duğunu telefonla söyledi. 12 nci fır - kanın, yarın gece 2 nci fırka tarafın- dan değiştirileceği — emri geldi. 2 nci fırka kumandanı Hasan Askeri bey ile erkânıharbi, tayyare ile Kahire seya- hatini yapan yüzbaşı Kemal bey akşa- ma doğru fırka karargâhına geldiler. Mıntakayı kendilerine gösterdim, lâ - zım gelen izahatı verdim. 13 -6-915: Sabahleyin 4.30 da mev zii ikinci fırkaya teslim edip Domuz - dereye hareket ettik. Grupd uğradım. Daha herkes yatıyordu. Salâhaddin A- dil beyi uyandırdım, Biraz görüştük - ten sonra, alayların ordugâhlarını gö- Erkânıharb .|rerek Melekhanım çiftliğindeki ordu karargâhına geldik. Cenub grupunun Salimbey çiftliğinde yeni — intihab ve tanzim ettiği karargâh çok hoşuma git- ti. Çağlayanlar, koca çınarlar pek lâ - tif. Burası, Domuzdere gibi de değil, .| sıcak. Akşama doğru Kiremiddereye gittim Gruptan aldığım madalyaları alay 34 ve 36 zabitlerinden lâyık — olanlarına merasimle verdim. Kısa bir nutuk söy- ledim ve şehidlerimizi hatırlattım. O- radan grupa geldim, Liman — Paşanın Erkânıharb Reisi Kâzım Bey (merhum general) orada idi. Kaymakam Hüse - yin Salâhaddin beyi, grup erkânıharb reisi olarak getirmiş. Kâzım bey, bana şunları söyledi: — Geçenlerde, karargâhı — umumf, orduya, siz bize malümat vermiyor - sunuz. Biz, malümatı düşmandan alı - yoruz, işte bir nümune, diyerek düş - man Tresmi tebliğlerinden birini gös - termiş. Bunda, düşmanım, bizi mahv ve perişan ettiği, hemen Çanakkaleyi zap tedeceği, yazılı imiş! Fakat ayni res - mi tebliğin nihayetinde «Türkler sa - bahleyin mukabil taarruza geçtikleri için, eski yerlerimize çekilmeğe mec - bur oldük!» deniyormuş. Liman paşa, bunun üzerine: — Pek güzel... Bizden ne diye haber istiyorlar. İşte düşman, olduğu gibi ya- zıyor, cevabını vermiş! 1466 -915: Öğleden sonra, fırka erkânıherbiye reisi Süleyman İlhami Bey ile alay karargâhlarını gezdik. A- lay ve tahur kumandanlarını alıp ikin- ci müdafaa hattlarını dolaştık ve harb tedbirleri etrafında konuştuk. Bugün epeyce top ateşi — oldu. 21 e doğru şiddetli piyade Aateşi — başladı. Gruptan, 3 - 4 tabur yorulmamış as - ker hazırlamaklığım emredildi. Her ih timale karşı, 34 üncü alaya hazırlan - malarını bildirdim. 15 - 6 - 915: Fırka kumandanı Sa - lâhaddin Adil bey, grup erkânıharbiye riyasetini Babtâlili Salâhaddin beye devretmiş. Fakat kendisi de Anadolu - daki bataryalarla ateşi tevhid için Ça - nakkaleye geçeceğinden, yarına kadar - vekâletinde kalmamı söyledi. Harbin bütün şiddetine ve yorgun - luğuna rağmen, silâh — arkadaşlarımın ve askerlerimin neş'esi yerinde, Hattâ bu akşam, 2 nci tabur, bizi ve tekmil alay zabitlerini kuzu ve helva ziyafe - -tine davet etti. Gittik. Gece, güzel bir ay vardı. Yemekten sonra tabur imamı hafız Mehmed efendinin muhrik sesi - ni dinledik. 16-6-915 — Sabaha kadar top, tü- fek sesi eksik olmadı. Top düellosu öğ- leye kadar devam etti. 31 Mayıs ta - rihli gazetelerden — birinde, 19 Mayıs muharebesi hakkında Taymiste çıkan bir yazının tercümesini okudum. Bun- da İngilizler, İskoçyalılar, Irlandalılar, Avusturyalılar, Yeni Zelandalılar, Gur kaslar, Cığlar, Pencabiler ve Fransızlar Gunrmnbalar ve Senegallilerin omuz 0- muza Türklerle yaptıkları muharebe tasvir ediltyor ve Çanakkale melhame- sine «muharebei akvam» adı veriliyor. Gene bugünkü gazetelerde — bizim «millt ajans» ın 4 Mayıs — muharebesi | derilmesi için İzmire, dördüncü kol « — kında konuştuk. Kendisine: y ellosu f' Bi | - b . kahraman Mehmedcikler ÖY İkmal efradımızın bir an evvel gön« Çanakkale siperlerinde mermi taşıyan — ordu kumandanlığına bir telgraf daha — çektim. (*) # Akşama doğru Veber paşa geldi, ha tırımı sordu ve: B — Rahata hak kazandınız, biraz din — leniniz, dedi. Veber paşa' ile tabur mevcudları hak. — Gayri muharib askerleri de kada _ roya koyarak beher taburun mevcudus nu 450 ye çıkarabileceğimi söyledim. Gurup zamanı Salâhaddin Adil bey Çar — nakkaleden döndü. Anadolu sahiline yeni toplar konduğunu bildirdi. Fırka. yi tekrar ona teslim ettim. Alayımı — geldim. 18-6-915: Sabah karanlığında düş « man tayyarelerinin attığı bombalar ile — uyandım. Bugün de taburların silâh » — larını yerleştirmek ve temizlemek ile meşgul olduk. t 19-6-915: Öğleden sonra Melek ha: nım çiftliğine gittim. Hamam yapap — birinci tabur, sahra etüvlerinde elbi — selerini ve bitlerini temizliyecekler idi — İki bölük temizlenmiş, diğer iki bölük yarına kalmış. Kazanları toplamışlar " dönüyorlardı. Halbuki saat henüz 15 idi. Sulk zamanında bile olsa, vakte ge- ne yazıktır, dedim. Kazanları tel yaktırdım. Akşama kadar temizlik bitirildi. (Bereket) ile sahil boyunca Kilidüljı e bahre kadar gittim. Mes'udiye istih « kâmında bulunan bahriye zabitlerin den (Mes'udiye)nin nasıl batırıldığ dinledim. Düşmanın donanms' hücu munda garkedilen zırhlılarının ne lerde denizin dibine indiğini öğrendim Mes'udiyenin üç topu bu tabyada in Gemide kalan dokuz topu da çıkarma uğraşıyorlarmış! r ğaDügşır.naîrî tatyyareleri, iki defa tepes mizde döndüler. Bir defasında bomba« lar Soğanlıdereye düştü. Tam gece ya- rısı, bir düşman zırhlısı Saros tarafın: dan bir çeyrek kadar yanlatımızı bo bardıman etti. 4 21-6-915: Gece yarısından itiba devamlı topçu ateşi başladı. Saat : ateş şiddetlendi. 6.30 da düşmanın ta arruza başladığı, alayın hazır ola emir beklemesi bildirildi. Önümüzde 34 üncü alay Domuzdereye gil Grup kumandanı, fırka kumand Alçıtepeye tarassud mahalline ça mış. ';'ayyareler, gene tepemizde do yorlar. Öğleden sonra, ateş, mütemadi bir gökgürültüsü şeklini aldı. , 12.45 de, alayın, Küçük Mehmed beyi tepesine, grup ihtiyatı olarak hareketi, etmesi emrolundu. Atımı ileri sürdüm. (Arkası var) — Yazan: Sabih Alaçam j (*) General Cemil Conk, alay kadrosun! İsparta, Burdur ve civarı halkından teşek « hakkındaki tebliğleri vardı İi hansi ha kikatten uzak şeyleri kahraman olduğunu söyledi. kül ettiğini ve hepsinin aslan yapılı bir