27 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TA İstanbal TELEFON ; 24318, 24319, 24310, TELGRAF ; İKİNCİ YEL — No, 519 5 K N EVI Ankara caddesi TAN, İSTANBUL URUŞ AR BAŞMUHARRIRI: AHMET EMİN YALMAN Ss POR? Moskovadaki oTürk - Rus zengin tafsilâtı bugün altıncı sayfamızda güreşinin Fransa, Frank kıymetini düşürdü İngiltere, Amerika ve Fransa ühim bir anlaşma imzaladılar Devletler kontenjanı da kaldıracak ri > e Frangı nihayet altı esasından ayıran Fran. sa Halk Cephesi hükümeti şefi Leon Blam Bir haftalık Aarih Aks Kel VAEMAN ancak Türklerinin neka- İri N gere İİ iepimiz biliyorduk. o Bütün memleketin kalbi, daima kardeşlerimizle be- raberdi. Bu hafta içinde bu alâkamızı, açık bir surette ifade etmek fır-| satın bulduk. Fransa - Suriye anlaşması buna vesile oldu. Fakat bu vesile olmasaydı da me- seleyi münakaşa etmek ihtiyacmı şiddetle duyuyorduk. Biz Fransaya 280.000 Türkü ancak bir emanet di- ye vermiştik. Fransızlardan kendi - leri hakkında müspet taahhütler, kayitler, şartlar almıştık. Türk bayrağma benzer bir bayrak altında #stiklâle yakm bir mevcudiyet geçi- receklerdi, memurların çoğu kendi - lerinden olacaktı, harsi inkişafları hiçbir kayde tâbi bulunmıyacaktı. Fransızlar bize ve Sancak Türk - lerine karşı sözlerini tutmamışlar - dır. İskenderun ve havalişinde Türk Yüğü imha için harsi ve iktısadi ne gibi silâhlar kullanmak mümkünse kullanmışlardır. Bu hafta canlanan alâkalar artık gevşemiyecek (ve o sönmiyecektir. 280.000 Türkün varlığını ve inkişa - fını tam ve hakiki bir emniyette gö- rinciye kadar gözlerimiz İskende - run ve Antakya üzerinde kalacak, hususi temasların neticeleri ve Su - riye İntihabmdan sonra “Türkiye, Fransa ve Suriye arasmda yapılma 8! zaruri olan üçüzlü anlaşma büyük bir sabırsızlıkla beklenecektir, Cenevrede müşkül dakikalar M emleket hâricinde haltanm en mühim meselesi, Millet - ler Cemiyeti toplantısıdır. Bütün dünya bir iki gün şu sual üzerinde durdu: Habeş murahhasları kabul edilecek mi, edilmiyecek mi? Mesele çok mühimdi: Habeşler ka- bul edilirse İtalyanlar çekilecek, beş Lokarno devleti arasında Londrada yapılması düşünülen toplantı belki de suya düşecek, Avrupadaki gayri- tabiilik ve emniyetsizlik havası şid- detlenecek... Fakat Habeşleri kabul etmemek te Milletler Cemiyetinin kendi kendi- Bi inkâr etmesi ve iflâsa razı olması demek olacaktı. La Haye Adalet Divanı işe ka- rıştırarak havale tarikile işin için » den çıkmak ve meseleyi örtbaş et- mek düşünüldü ve istenildi. Fakat| Larkam 4 üncüde) İsviçre de paraşını düşürecek, Türk lirasının kıymeti. sabit kalıyor Fransız frangının yüzde otuz derecesinde düştüğü ha beri, dün sabah dünyanm her |! tarafında bomba gibi patla - mıştır. Frank tabii olarak dü! şecekti, düşmesi zaruri idi. | Fransada maişet masrafı git tikçe yükseliyordu. Maaşları ve ücretleri yük- seltmek icap ediyordu. Bu - nu karşılamak için vergileri | artırmak çaresine müracaat |i edilemezdi. Buna imkân yok|i tu, İster istemez frangı kıyli metten düşürmek yoluna gi- ükümet Tür irk parasının kıy- imetini muhafazaya karar verdi Fransız frangınm kıymetinin indirilmesi, piyasamızda derin bir tesir husule getirmiştir. Bu sıkı alikanın : Başlıca sebebi, kendi paramızın İ Fransız frangına bağlı olmasıdır. Şimdi ne olacak? Türk parası, İ Fransız frangını mı takip edecek, yoksa daha farla miktarda franga muadil mi tutulacak? Yahut diğer müstakar bir ecnebi parasma göre mi kıymeti tesbit edilecek? Dün, üç muharririmizi bu mesele etrafında fikir ve malümat top - Iwnağa memur ettik, Elde ettikleri mitalealara göre vaziyeti şöyle- | ce hulâsa edebiliriz : Türir parasmın frankia hiç bir münasebeti ve akrabalığı yoktur. | Bir Türk lirasma 12 frank 6 santim diye, frank üzerinden bir kıy- | Türkdili bayramını dün bütün memleket heyecanla kutladı. Burada dün Halkevindeki bayram merasiminde bulunanları görüyoruz. Bayram tafsilâtr 8 inci sayfada, 'Dürkdili tetkik kurumu genel sekreteri Ibrahhn Necmi Dilmenin çok güzel bir hitabesi de ikinci sayfamızdadır. ingiltere Akdenizde kuvvetleniyor İtalyanın canı sıkıldı Roma gazeteleri İngiltereyi münase- bet bozmakla itham ediyorlar Londra, 23 (Hususi) — | artırmıştır. Akdenizi bırakmak, im- dilecekti. Zaten kâğıt parada miltarca artıp duruyordu. Eâkiden frangı münafazada en)! ziyade, mütadssıp olan Sari. Bis || a. gibi birer a lüzimgelmez, gı kıymetten düşürmeye tarartar ke|! siliverdi. Bütün bunlara rağmen kiymet - İten düşme haberinin bir sürpriz te- #iri yapmasına sebep, Blum kabine- İsinin bu işi çok maharetle idare et - miş olmasıdır. Kabine mütemadi frangı düştü diye Türk Hrasrım ruret tasavvur edilemez. İstikrarı esasma varılmış ve Londra Iktisat konferansmın varamadiğı ne | ! İ İ ! İ | met tesbit edilmiş olması, sirf ticari mmiamelelere bir kolaylık esası | | hazırlamak maksadiyledir . Frank düştü diye Türk lirasınm düşmesi || Ingiliz lirası © düştüğü zaman bizim (paramız nasıl | sabit kalmışsa ve İngiliz lirası yerine Fransız frangı nasıl kabul e- | dilmisse bu defa yine İngiliz İlrasını, Holanda florintul, İsviçre fran, | hattâ kıymeti altına nisbetle tesbit edilmişse, daha fazla miktar- | da olmak şartiyle, Fratisiz fcangını ölçü alabiliriz. Demek ki Fransız | oti takip etmesine hiç bir mali za. | İ ( Arkası 10 uncuda ? | Deyli Telgraf gazetesi, İn- gilterenin Akdenizdeki si- yasetinin değişmediğini ve Maltanın eskisi gibi Akde- nizde İngiliz isimlerinin en belli başlısı olacağını anla- tan Bahriye Nazırı Sir Sam vel Horun beyanatı dola - yısile yazdığı bir başmaka- lede diyor ki: “Akdenizdeki vaziyetimiz, akıl ve paratorluktan feragat etmek olür, Akdenizi İngiliz ticaretine açık bu - undurmak, — İngilterenih ötedenberi siyasetidir. Döğişeri şerait onün bu sete devganmı daha az değil, da- fazla İçap ettirmektedir. İhtiyacı- mız yeni bir maksat takibi değil, mii. dafaamız! modem! 'tekhiğe uydur. maktr. Bünu yapmakla kimseyi teh- dit etmiyoruz.” Deyli Telgrafın deniz muharriri i- #6 şu satırları yazmaktadır: “Hükümet, Italya - Habeş buhra- yen kıymetten düşme havadislerini | tekzip ediyor ve frangın altın kıy - metini muhafaza edeceğini ısrarla söylüyordu. Bir taraftan da el altın; dan İngiltere ve Amerika ile konuş- melara devam ediyordu. Borsa ma- nevralarma ve şahsi işlere mâni ol - mak için bu müzakerelerde çok sıkı tice hiç olmazsa bugün Uç büyük memleket arasında takarrür etmiş - tir. Diğer memleketler, isterlerse, | bu istikrar birliğine karışmaya da-| İ İ vet edilmişlerdir. Frangm sukutu her memlekette büyük sademeler husule getirecek ve milletler arası hayatta yeni bir em İparatorluğun en mühim damarıdır. İ Süveyş kana! Hindistan, nı sırasıriğa tahaddüs eden nazik va- (Arkası 8 üncüde) basiretin temin ettiği derecede emin olucaktır. Bir Mgiliz Bahriye nazirı| bundan daha gerisini temin edemez. di, Çünkü Akdeniz İngiltere için im- açılmasndanberi Malay, Hong Rusyada galbiz Bisikletçilerimiz dün Leaingrat ta- niyetsizlik ve bedbinlik uyandıra - caktır. Halbuki mesele üç büyük | Arkası 10 uncuda | bir ketumiyet muhafaza edilmiştir. Neticede Fransa, Amerika, Ingil- tere arasında müşterek bir ie bsi adası ma shdeümlür cenneti oldu Yüzlerce mahküma iki jandarma Adliye Vekilinin bir sözü: Türkiyede otuz bin mahpus var. Bu yüzden senede tamam dört milyon lira açık veriyoruz İlspanyada harp çok şiddetli bir saf- haya girdi. Burada hükümet tarafta- ri kadın ve erkek iki askerin cepheye giderken öpüşerek vedalaştığını gö - rüyorsunuz, Son haberler üçüncü Kong ve Avustralyaya giden en mü- dan ve Filistinde üzerine aldığı me- J suliyetler bü denizin ehönimiyetini Şehrimize i kımma kargı birinci oldular, Atina- da da bugün Balkan oyunları baş- İıyor, Lütfen üçüncü sayfayı açını üç iç İngiiz mebusu geldi Türkiyeyi çok iyi buldular, fakat hayat pahalılığından şikâyetleri var “İstanbul çok pahalı yer... Bu mez. Fransa senede turizmden şeraitle buraya seyyah gele- elli min İngiliz lirası alıyor. sayfada, İstanbul dünyanın çok eski. çok güzel şehri... Burada fiyatlar, her şey makul olsa dünya turizm hareketinin buraya akın yap- İmrah adasında tamamen serbest yaşıyan mahkümlar “TAN” oüjektiN” karşısında (Tan muharririnin oradan getirdiği zengin tajsilât 1 nci em Gi Habeş ordusu | taarruz emri aldı İ | , Portsait, 26 (Röyter #| jansı — bildiriyor). — Garbi | Habaşiıtan 'hülkâimetinin Go- | | re üzerine yürümekte olan | İtalyan kuvvetlerini tevkif için bir mukabil hücum ya- pal imi oemrettiği rivayet İ olünuyer. Negüsün damadı * Ras Desta ile Ras Kassanın İ öğlu Ras Aberra otuz bin | müharibin başında olarak Bel eğ Mali | bu taarruzu idare etmekte maması için sebep yoktur.” Bükreş Parlâmentolar Arası kon- feransından dönüşte İstanbula uğra- - yan üç İngiliz meb'usunun vardığı netice budur. Üç meb'ustan ikisi Sir İz Velden ve miralay Veb İ| Baldvin dün akşamki ekspresle mem- leketlerine dönmüşlerdir. İngilterenin büyük inşaat şirketlerinden (birinin başında bulunan Mister Somervil bu- rada (ve Ankarada bir kaç gün ka- lacak, memleketimize sermaye getir- mek ve İnşaat teşebbislerine atılmak İ hususundaki imkânlar hakkımda ip- tidai bir araştırma yapacaktır . Dün evvelâ Perapalasta Sir Vi. yam Veldeh ile görüştük. Avâm Ka | marasmda Kenterburiyi temsil edi- İ yor. Mesleği ziraattir. Fakat senelerce belediye azalıklarında bulunmuştur. Halka ait içtimat ve sıhhi milessese- lere çok merakı vardır. Bunları gür- | Arkası 10 uncuda )J Şehrimize gelen Mmgiliz mebusların dan Mister Somervil