15 Mayıs 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 6

YURTTA OLUP BİTENLER hakkında ne düşünüyor? Bu sualin cevabı kabine kurulduktan sonra belli olaca Hıç şüphe edilmemektedir ki D.P. 2 Mayıs günü bütün Türkiyede eşı az görülen bir zafer kazanmıştır, ür milleti, — iktidarın ışlerı ıdare tarzını tasvip ettiğini seçim sistemimizin çer- çevesi dahilinde - açıkça bildırmıştır Fakat "iktidar" denilince akla gelen nedir? Adnan Menderes mi? . yani li- der mi? -, yoksa müşterek mesai mi - yani kadro mu? Eğer Adnan Menderes bunlardan birincisini hakikate uygun görüyorsa, işlerin selâmetle ve rahatça yürütülme si, emirlerinin harfiyen tatbiki için ro- botlardan müte eşekkil bir kabineyi matlüba daha uygun görecektir. Bu takdirde, işin doğrusu da budur. Li- der duşunecek robotlar tatbik edecek— tir. Yok, Başvekil plebısıtın sadece ken- disini değil, heyeti umumiyesiyle D. P. iktidarını tasvip ettıgı kanaatındey— se, o takdirde kabine politik kavramı olan fakat şahsıyet sahıbı bulunan ve- killeri ihtiva edec Gelip geçmiş Adnan Menderes ka- binelerinde, — son bir kaç istisnasiyle, daha zıyade ya ikinci derecede şahıs- lar da politik inceliktten mahrum katı şahsiyetler yer almıştır. Bunlar- çiler k şef ikinciler bır Partıye mensup oldukla rını unutm ü Yerlerı garantı olanlar bineye mutlaka girecek bazı şahsıyetler vardır. Bunların başında Fuat Köprülü gelir. Ne yap- sınlar ki Celâl Bayar ve Adnan Men- deres Demokrat Partıyı Refik Koral- tan ve Fuat Köprülü ile beraber kur- muşlardır. Şimdi bu iki kurucu, Par- tinin prestijine - Koraltanın nutukları hareketleri; Köprülünün Dış polıtıkası ortadadır . zarar da verseler mutlaka kollanmak durumundadırlar Meclis Riyaseti için D.P. nin genç ve ileri fikirli unsurları tarafından Dr. Ekrem Hayri Ustündağ lehinde - vak- tiyle Refik İnce için olduğu gibi -, ke- sif bir propaganda hareketine girişildi- ği kimsenin meçhulü,değildir. — Hat- ta bu unsurlar sırf bir taşla iki vurmak için Köprülüyü bu makama lâyık görür tavır da takınmışlardır. Hariciye — Vekâleti için de durum aynıdır. Menderesin, müşaviri — Fatin Rüştü Zorlu ile beraber harici politi- kamizı bızzat 1dare ettıgı bılınmekte— dir üzden rülü ile 1htflaf1ara duşuldugu de hakıkattır Bunun bir misali Titonun zıyare ve- sılesıyle ortaya çıkmış, resmi tebliğin Ankaradan ayrıldıktan — çok sonra neşredilmiş olması, garda Men- deresle Köprülünün bir arada bulun- mayısları gözden kaçmamıştır. rkes Zzanneder ki Köprülünün Dış Politikayı idare ediş tarzından en ziyade memnun olmıyan Hürriyet ga- zetesidir. Hayır! Bu, bizzat Mende- restir Buna ragmen "iç sıyaset mesele- leri yüzünden "dış siyaset” i yeni Menderes Kabinesinde gene Köprülü "ismen" üzerine alacaktır. Bambaşka — bir sebepten olmakla beraber Nafia Vekili Kemal Zeytinoğ- lunun vaziyeti de garantilidir ve yeni u kabinede yer ala ktı Zeytinoğlunun son dört sene 1ç1nde vazifesinde — gösterdiği hakikî başarı- dır. Bir başka Vekil, Fatin Rüştü Zor- ludur. Fatin Rüştü Zorlu, Kabineye alınmak için mebus namzedi gösteril- mistir ve muhtemelen Devlet Vekili olacaktır. Bu Devlet Vekili, belki Baş- vekil yardımcılığını da üzerine — ala- caktır ve mutlaka dış politikayla dış yardımları koordine edecektir. Eski Adnan Menderes Seçimleri Kazanan Adam Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Arasın damadı ve dolayısiyle Menderesin ak- orlu, «kariyer» inde daima fırsatları iyi kullanan bir hariciyeci o- larak tanınmış, — değerli bir politika- cımızdır. Bu üç ismin haricinde — yukarıda bahsedilen "kuvvetli kabine" şıkkı ta- hakkuk ettiği takdirde —Hazım Türe- gün, Mümtaz Tarhan, Ekrem Hayri Üstündağ, Fethi Çelikbaş, Muammer Cavuşoglu lu hükümet, aksi halde di- lerin — gerçekleşmesi beklenebilir. Her halde neticenin he- men bugünlerde anlaşılacağı muhak- kaktır. Menderes, Gruptan sonra ka- binesini kafasında kurmuştur. Şimdi kalan, bunun ilânından başka bir şey değildir. Meclis İktidar sıralarında izdiham eylerin yüzde ellisinden fazlasını D. Parti, — mebusla- rın yüzde yüzünden biraz azını çıkar- mış bulunuyor. Buna mukabil umum reylerin üçte birinden çoğunu topla- yan Cumhuriyet Halk Partisi - Ana Muhalefet Partisi - Meclisteki sıralar- dan yirmide birini işgal edecektir. A- na Muhalefet Partısının İktidar Parti- si olduğu alan bir seçim sisteminin - artık dunyada daha ipti- daisi az bir sistemin - garip cilvesi! Buna rağmen yeni Meclis, gelip geç- miş bütün Meclislerin, mensuplarınin şahsiyetleri bakımından en kuvvetli olanıdır ve Adnan Menderes iyi bir 1nt1hap yapmıştır. Bir demokraside tek muhalefet el- bette Meclıstekı muhalefet değildir ve nel Sekreteri Kasım Güle Partisinin hattı hareketinde kendisine verilmiş 3 milyon yin kuvvetine guvenecegını açıkça be- lirtmiştir. Buna rağmen hükümet ü- zerinde bir Meclis kontrolü mutlaka lâzımdır ve görünüşe nazaran bu kon- trol DP. Grupunda yapılacaktır. Gerçi Halim Alyot vak'ası Men- deresin manevi kuvvetini arttırmıştır. Liderin Partiye hâkim bulunduğunu göstermiştir. "Asi"lerin hayat hakkına saip olmadıklarını ispat etmiştir. biraz Halim Alyot vakası B U. Müdürü idi. Kard,ı kale D. P. teşkilâtı ileri gelenlerinden- dir. Alyot'lar Giritlidirler ve Çanak- kalede hısımları çoktur. Halim Alvo- ta hemşehrileri — ve kardeşi — mebus- luk tekhf eder er. n um — Müdürü Başvekalete baglidır Mebusluğu tek- lif edilen parti ise D. P. dir. Hali Alyot, Başvekil o sıralarda zıyadesıyle meşgul bulunduğundan hem Köprülü- den (D.P.), hem de Ahmet Salih Ko- rurdan (Başvekâlet Müsteşarı) müsa- ade alır ve yoklama kampanyasına ka- tılmak üzere Çanakkaleye gider. Yok- lamayı da kazanır... at Ankaraya gelince, kendisin- den, adaylıktan feragatı istenilir. Ha- lim A ı olm Başvekil çağırır, fakat kabul etmeden önce bir feragat- name. imzalaması talep olunur. Alyot reddeder, Başvekil de kabul etm Mesele bir haysıyet meselesı olmuş— tur. Bu bakım i disiplini" icabı 1stenılen1 yapmakla mükellef Halim Alyot - madem ki D. safla rındadır, partisinin taktiğine uyacak— tır; zira Parti demek hakikaten Gece Kondu Mahallesi demek değildir. İş bu safhaya — getirildiğinden ve azara başkaları yerine kendisi uhatap bı— rakıldığından meydan ok müst. kilen adaylığını koyarak Çanakkaleye ider. Yoklamada kazanmış olduğu — hal- de, seçimde aldığı rey bir kaç binden AKİS, 15 MAYIS 1954