11 Eylül 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

DÜNYADA OLUP BİTENLER kümeti için iki bakımdan son derece mühimdir. Bu, hem iç hem de dış po- litikada bir faktördür. Eğer S. E. A- T. O. (Güney Doğu Asya Andlaşması Teşkilâtı) sağlam — temeller üzerinde kurulabilirse Eisenhower idaresi başla- yan seçim kampanyasında Cumhuriyet- çilerin komünistleri bölgesinde de durdurdukları ilân edecekledir Bilindiği gibi Başkan Eısenhovver kendi seçim kampanyasının esasını ko- münizmle mücadele teması olarak seç- miş, demokratları — kâfi derecede sert davranmamakla — suçlandırmıştı. Şimdi, kendisi bu neviden hücumlara maruz kalmaktadır. Bunların Almerikan efkâ- rında reaksiyon husule getırdıgıne en güzel delıl ke ndı zaf d Elbette ki g. Kongre- deki ekseriyeti elden kaçırmak isteme- yecekti Bır garip pazarlık ngılız <<ıyı niyet heyeti» nin De- e yeni tâbirle Bam- bu perde arkasında yapmış olduğu se- yahat sona ermiş bulunuyor. Heyet, bilindiği gibi, İngilterenin mes'ul de- ğil gayrı mesul kabinesinin başkam ve azala_rından müteşekkildi. İngiltere'de , daha doğrusu Avam Kamarasında iki tane kabine mevcut- tur. Bunlardan birincisi, seçimlerle ik- tidarı alan partinin kabınesıdır Bugün bu kabineye Sir Winston Churchiıll ri- yaset etmektedir. Fakat bir kabine da- ha vardır. Adı «Gölge kabine»dir. Se- çimlerde kaybeden ve muhaletefi mey- dana getiren partinin kabinesi. Her iki kabine Avam — Kamarasında yan yana oturur, — meselâ fiili sağlık — bakanını tenkid etmek gerekti mi Gölge kabi- nenin sağlık vekili kalkar ve tam bir vukufla partisinin tenkidini yapar Ha- lici işleri muhalefet adına hep aynı kabinenin — hariciye vekili, dahilî işle- ri dahiliye — vekili deruhte eder. Bu- nun faydası aşikârdır. İşte evvelâ — Rusyayı, oradan Ko- münist Çim zıyaret eden İngiliz iyi ni- yet heyetine Gölge kabınenın başkam Mr. Attlee riyaset etmekteydi ve aza- ları arasında gölge kabınemn gölge muhalefet lideri Mr. Bevan da Vardı Elbette ki Majestenin başvekili Ma- jestenin — Muhalefet lideri gibi serbest değildir, sözü Ingıltereyı ilzam eder. Ama serbest olan ve sözü İngiltereyi ilzam etmeyen Muhalefet liderinin de bir mühim zat olduğunu kurnaz Çinli- ler bilmez değillerdir. İşte bu yüzdendir ki Mr. Attlee ile Komünist Çinin lideri Mao Tse Tung arasında cereyan eden ve sabık İngiliz Başvekili — tarafından Hong - Kong'ta yapılan bir basın toplantısın- a ortaya atılan pazarlık son derece alâka uyandırıcıdır, hele muhavere ge- rek Çinlilerin gerekse İngilizlerin ka- rakterini gösterm bakımından haki- katen eğlencelidir Mao Tse Tung muhatabına, aşağı yukarı demiştir ki <— İngilterenin Ana — Muhalefet partisini teşkıl ediyorsunuz, büyük bir 14 nüfuza sahip bulunduğunuz muhakkak Amerıkan sıyasetını tasvıp etmedıgını— de biliyoruz. Bu siyası sulh içi teklıkelıdır O halde, sızden istediği- miz bu siyaset uzerınde tesir icra edip Amerikalıları daha mutedil davran- maya sevketmenizdir. Amerikalıları yo- la getiriniz, her şey düzelecektir.» Attlee'nin verdiği cevap da aşağı yukarı şöyledir; Komünist âlem içinde, dan sonra en büyük kuvvetsiniz. imin siyasetini her bakımdan etmediğinizi de biliyoruz. — Bu sulh için tehlikelidir. O halde sizden istediğimiz bu siyaset — üzerinde tesir icra edip Rusları daha mutedil davran- maya sevketmenizdir. Rusları yola ge- tiriniz, her şey düzelecektir..» Mao Tse Tung, fikrini daha da et- raflı şekilde izah etmekten çekinmemiş- tir. Kanaati şudur : «Amerika her şeyden — evvel For- moza adasını Çin ana vatanından ayı- ran bogazdan demz kuvvetlerini çek- li ve bu a: n komünistler tarafın- dan işgaline bu suretle fiilen müsaade etmelidir. Formoza, — aslında Cinindir ve milliyetçi Çin bir hortlaktan başka şey değildir. Sonra, Amerika da Almanyayı Asyada Japonyayı si- lâhlandırmak sevdasından . sureti katiy- yede vaz geçmelidir. Bu iki memleket sulh için daima — tehlikeli — olmuştur. merika onları rahat bırakırsa, dünya da rahata kavuşacaktır. İşte İngiliz sosyalistleri, Amerikaya bu fikirleri tel- in etmelidirler.» Buna mukabil Attlee de kendi fi- kirlerim şoyle anlatmıştır. : «Evvelâ Ruslar Demir Perdeyi kaldırmalı ve Rusyada yaşayan vatan- daşlarına daha fazla hürriyet Vermelı— dirler. Dünya barışının en sağ lu budur. Bir devlet kendi toprakların— da yaşayanların haklarına riayet etmez- se, başkalarının itimadını nasıl isteye- bilir? Sonra ugün Rusyanın bir ço peyki, hattâ tâbi memleketleri vardır. Bunlar üzerinde çok sıkı bir kontrol ve tedhiş havası mevcuttur. Baskı ha- fıfletilmeli, nihayet — ortadan kaldırıl- malı Rusya diğer hükümetleri içten yıkmak sevdasından vaz geçmelidir. Sovyetler silâhlarımda — azaltmalı, Rus- yayı bir cephanelik halinden mutlaka çıkarmalıdırlar. İşte Çin komünistleri Rusyaya bu fikirleri telkin etmelidir- muhaverelerden biç bir şeyin çıkmayacağı aşikârdar. Nite- kim Mr. Attlee teklifler hakkında ne kendisinin, ne o'nun her hangi bir vaadde bulunmadıklarını — sözlerine ilâve etmeyi lüzumlu görmüştür. Bun- n da anlaşılıyor ki — taraflar konuş- muşlar, nihayet hiç bir mutabakat te- min edemeden ayrılmışlardır. — Ziyare- tin faydası daha ziyade batılıların ko- münist liderlerin fikirlerini Ööğrenmele- mıştır. Bu neviden rinden ibaret kalmı Buna rağmen zıyaretın istifadeli olduğu ve. Attl ee ile diğer sosyalistle- rin hadiseleri daha iyi anladıkları aşi- kârdır. Nitekim Hong - ng'daki ba- sın toplantısında Ingılterenın eskı baş- vekili komünist âlem kana- atlerini ifade ederken şöyle demıştır. «— Göz boyamacılık var...» Sonra ilâve etmiştir: «— Ama o kadar aşırı değil..» . Göz boyama dediği, komünistle- rin kendi diyarlarını bir cennet olarak tarif etmeleri olmalı. Attlee -Çu En Lai Kim kimi kandıracak? AKİS. 11 EYLÜL 1954