20 Kasım 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28

resmi makamları ürküten, Savunma şefi Herald O'Brien'in yaptığı son açıklamalar da yeni korkular do- ğurmaktadır: «Teni gelişmeler karşısın- da bütün sığmaklarımız bir hiçten iba- rettir. New York'un ve yurdumuzun bü- tün büyük şehirlerinin boşaltılması için şimdiden genel bir plân hazırlamalıyız. insanın barındırma, «Milyonlarca alabilecek miyiz?» sualine Hava kuv- leri şu ümitsiz cevabı vermektedir : «Düşman hücumunu iki saat önceden haber verecek duruma — gelebilmemiz için daha iki yıldan fazla zaman lâzım- ew York Herald Tribune'ın sor- duğu şu sualede cevap verebilecek kim- se yoktur: «Belki de hâdiselerin teyid etmiyeceği bir alarm karşısında bir hamlede büyük şehirleri boşalan, istih- sal faaliyetleri duran memleketin durumu ne olacaktır?» dece nazariyelerle harekete alış- mış bılgınler ise pek iyimser görünmek- tedirler Panık mütehassısı olan Dr. Paul Potter : «Panik basit bir zekâ mesele- sidir. Köpekler, maymunlar ve atlar çok zeki oldukları halde paniğe çok müs- taiddirler. İnsan aklı sayesinde korku- sunu yenebilir» demektedir. Bir ruhi- yatçı da insanları şaşkınlığa — uğratan başlıca Üüç sebepten bahsetmektedir. Birinci sebep kaçma veya savunma ça- relerinin eksikliğidir. O halde bu çare- ceden bilinmesi — paniğe engel Ikıncı sebep geçici olarak m eme — melekesinin kaybedılmesıdır Pasif korunma Panik İlk düşman Beklenmedik bir durumun doğurduğu şok, şahsın sosyal ve psikolojik yapısını çökertir. Onu bir çılgın haline getirir. Bu sırada o kimse hem kendisinin, hem de muhitindekilerin maruz kaldığı teh- likeyi daha da arttırır. O halde bu gibi âcil durumlara e6Fersizler lâzımdır. Üçüncü sebep en önemli ola- nıdır. Bu da endişe ve kuruntudur. He- yecanlara müsait, sinir sistemi oynak, yorgun, hayatın gaileleri altında ezilmiş olan kimseler hâdiselerin tazyikine ken- dilerini terkederler. Efkârı umumiye üzerinde tetkikler yapan bir araştırma merkezi: «Bir te- cavüzden önce halka basın yolu ile na- sihatler etmek faydasızdır. Çünkü pa- nik esnasında bunları tamamen unuta- caklardır» demektedir. Bir başka ruhi- yatçı da paniğe karşı, mütekabil yar- dımı tavsiye etmekte: «Yanınızdakine yardım etmekle ve onun korkusunu gi- dermekle — kendi heyecanınızı unutur- sunuz» demektedir. Fakat bunun aksi de vâki olabilir : İnsan kendisini başkalarından me- sul addederse panik artabilir. Çocuklar şaşkınlıklara karşı lâkayıttırlar. ânında haber ulaştırma, hastalar ve be- beklere bakma gibi küçük işlerle meş- gul edilirlerse sakin kalırlar. Fakat ak- sine büyük kardeşlerinin, akrabalarının ve hocalarının korkularından derhal müteessir olurlar. Bu sonuncular bu ezici sorumluluğu üzerlerine alabilecek ler midir? Bu bir komuta işidir ve sivil Ölçülerle halli biraz güçtür. —Hükümet a ise gurup emnıyetı lehınde— dirler. Istatıstıkler bazı et- raflarına sü unet telkm debıldıklerını gösterme r gsinirler tık işlerle oyalamak suretiyle dikkatleri- ni bu işlerde toplamak, zihinlerini teh- likeden başka şeylerle meşgul etmek için kullanılabilirler. Fakat bu gibi in- sanların seçilmesi ve yetiştirilmesi yenı meseleler ortaya koymaktadır daha sakin ise bunun şef olması gerekecek- tir. Sığmak meselesi de — beklenmedik bir durum alabilir. Val Peterson'un di- rektifleri kesindir: «Kendinize özel bir sığmak yapınız. Masraf edemiyecek du- rumda iseniz, vinize en yakın genel sığmaklardan birini seçiniz> ama çok zengin bazı kimselerin sayfiyedeki ma- likânelerinde, «bütün modern konforu haiz efsanevi sığmaklar — yaptırdıkları şayiası da kulaktan kulağa yayılmakta- dır. Bir çok ekonomik krizlerden zafer- le çıkan Amerika gibi bir memleketin sosyolojik yapısı bile bu dedikodulardan müteessir olabilir. Amerikada açık bir arabası, —sayfiyede evi ve televizyonu bulunan bir amele şimdiye kadar pat- ronunu kıskanmamakta idi. Yurdun bü- tün vasıtalariyle yayınlanan yeni tehli- ke karşısında, Amerika tarihinde eşi gö- rülmemiş hakiki bir güven eşitsizliği or- taya çıkmaktadır. Görüyorsunuz ki panik dediğimiz bu yeni stratejik silâh karşısında mem- leketler, henüz cevapları bulunamamış bir çok suallerle — karşılaşmaktadırlar. Bundan sonra belki de milletler bu ye- ni silâhla uzaktan psikolojik bir teca- vüze maruz kalacaklardır: Bu yeni si- lâha «panik bombası» demek de müm- kündür. — Dr. E AKİS, 20 KASIM 1954