15 Ocak 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 5

YURTTA OLUP BİTENLER Demokrasi Amerika ve biz A ynı üç elçi-Amerika, İngiltere - Hariciye Vekâle- başvekil muavini Fatin Rüştü Zorluyu ziyaret ettiler. O günün akşamı bir hususi uçak başvekil muavinini Bağdada — götürdü. Adnan Menderes Bağdattaydı. Başvekil ve mu- avini görüştüler. Hattâ beraberce Tes- mi kabullere gittiler. Fatin Rüştü Zor- lu bavulunda frağını da götürmeyi ih- mal etmemişti. Başvekil ve muavininin resimleri gazetelerde çıktı. Gazetelerde çıkan başka bir şey daha var: İngilte- relim ve İsrailin Türkiye ve Irak ara- sındaki bir yakınlaşmadan endişe ettik- leri haberi.. O zaman, bu havadisleri alan ajanslar derhal bir tahmin yaptılar: Elçiler başvekil muavinine Adnan Men- deresin Bağdadi ziyareti mevzuunda gö rüşlerini bildirmişlerdi. Bilhassa il elçisinin, böyle bir — endişeyi bahis mevzuu ettiği pek âlâ tahmin olunabi- lirdi. Hakikaten, günün hâdisesi bu Irak seyahati idi. Yalnız Irak seyahati degı] aynı zamanda Arap âlemi ile Tür- Agün hem de dünyanın diğer köşelerinde bü- yük alâka çekiyordu albuki bu tahminler yanlıştı. Ha- Fatin Rüştü Zorlu Dert ona yanıldı AKİS, 15 OCAK 1955 tanın sebebi de, mesele olarak görülen imzalı bir başmakale ile umu- miyetle Amerika hükümetinin fikirleri- ni aksettirdiği kabul olun New-York Times'i Siyonist çevrelerın tesırı altında kalarak Türkiye aley kampanya- ya girişmekle itham etmışti Aynı yazı- da İsrailin de Türkiyenin sanayileşmesi karşısında endişe duyduğu belirtiliyor, hatta İstanbuldaki bazı ithalâtçılar üs- tü kapalı şekilde itham olunuyordu. El- çilerin ziyaretini tefsir eden ajanslar bu başmakalenin uyandırdığı akislerin far- kına varmadılar. Halbuki, İsrail elçiliği ile yakın teması bilinen ve İstanbulda çıkan Fransızca İstanbul — gazetesinin Ankaradaki muhabiri realist bir tahmin- de bulundu: Amerika ve İsrail elçileri başvekil muavini ile bu başmakaleyi gö- rüşmüşlerdi. Bu tahmin, hakikate çok daha yakındı. İsrail elçısı İsrailin niyet ve endişeleri hakkında -yahut bu endi- şelerin ademi mevcudiyeti hakkında- Fa— tin-Rüştü Zorluya teminat vermiş, rika Büyük Elçisi ise Türkiyedeki polı— tik gidişi tasvip etmeyen Amerikan ga- zetesinin yalnız New-York Times olma- dığım ifade etmişti. Gerçi bizim basma umumiyetle New-York Times'in tefsir- leri aksediyordu. Zira bütün dünyada ol- duğu gibi Türkiye'de de Amerika Bü- yük Elçiliğinin Haberler Bürosu gaze- telere New-York Times'i bedava olarak ve — muntazaman önderiyordu. Ama Amerikanın diğer şehırlerındekı büyük gazetelerin de memleketimizde cereyan eden bazı hâdiselerden aleyhimizde tef- sirler için istifade ettikleri New-Yorkta- ki Haberler Büromuzun meçhulu değil- di ve vaziyet Başvekâlete muntazaman bildiriliyordu. Hükümet çevrelermdekı reaksiyon B u haberler hükümet çevrelerinde- İ aksıyonu, daha ziyade «sinir- lenme» oldu. Hele, pek çok suçla itham olunan New-York Times'in Ankaradaki muhabiri Hangen başvekil tarafından Bağdat hava meydanında görülünce «si- nirlenme», «kızgınlık» şeklini aldı. zaman, Adnan Menderes'in refakatinde- ki Burhan Belge, Zafer'e yeni bir baş- makale gönderdi. Bir gazeteci olan Bur- han Belgenin böyle bir yazıyı nasıl ka- leme aldığı merak edilebilirdi: Eğer ba- his mevzuu Zzatın huyu bilinmeseydi... imzalı yeni yazıda şöyle deniliyordu: angen, hani su New-York Times'- in Türkiye muhabiri olup da Atatürk'ü ve daha da ileri giderek 1908 den yani Meşrutiyet devrinden bugüne kadarla Türkiyeyi toptan mahküm eden adam, burada da karşımıza çıkmıştır. bir adamın peşimizi bırakım- yarak buralara kadar gelmesi, beslediği düşmanlığın suna yahut buna karşı de- ğil de doğrudan doğruya Türklüğe ve Türk milletine müteveccih bulunduğu- nu sarahaten göstermektedir. Aksi tak- Avra Warren Dert yandı dirde o geçen gün üzerinde durduğu- muz malüm haberleri ve yazıları yazan da kendi olduğuna göre, buralarda ne isi vardır?. Neden bizi ve bizimle kar- deş olan milletleri böyle adım adım te- cessüs ve takip etmektedir? ebeple, yakasını bırakmamıza 1mkan olmadığı gibi, eğer icabederse, kendısı ile yeniden meşgul olacagımıza Şu kaide bilsin ki, bizce malüm olan huVıyetını ne Türkiyede ne de Türkiye ile alâkadar her hangi bir bahiste artık maskeleyemiyecektir.» Halbuki mleketimizde tenekecilikle degıl gazetecıhkle meşgul- lik iktidarın organının, nihayet bır gaze- tenin muhabiri ile şahsen uğraşması ne, dereceye kadar doğruydu, bunu Burhan idrak etmemesi Hangen hakkında — başm Hangen'in kıymetini arttırırdı... Bağdattan — gelen ikinci makale atin üştü Zorlunun Bağdada gi- dişini müteakip Zafer gazetesine Bağdattan ikinci bir başmakale geldi. Bu yazıda da Amerikan — gazetelerinin aleyhimizdeki ediliyor, bu neşri da» ki bir addedıhyor ve dışar- takım tahrikçilerin marifeti neticesinin Türk - Ameri- yenin sanayileşmesi karşısında Amerika- nın bazı çevrelerinde endişe doğduğu ve dışardaki tahriklerin oradan geldiği 5