February 26, 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

FEN Atom Süper Hidrojen Bombası G eçen sene Pasifikte ve Sibirya- da patlatılan hidrojen bomba- larının dünyada uyandırdığı — telaş ve korku geçmemişken şimdi daha da kuüdretli bombaların geliştiril- mekte olduğunu öğreniyoruz. Ame- rikan Atom. Sinerjisi Komisyonu- nun altı aylık raporu, Pasifikteki son tecrübelerin çok başarılı geçmiş olması sayesinde yeni — geliştirme imkânları açıldığım haber veriyor. Bu duruma göre bir taraftan kabi- liyeti denenmiş hidrojen bombala- rından bir stok meydana getirmiye gayret edilirken öte taraftan da da- ha kudretli bombalar imali için ça- lışmalara — başlanmıştır. Bu yeni bombaların tahrip gücü hakkında pasif korunma idarecisi V. Peter- son bir fikir verdi. Bir toplantıda konuşurken, yakında 60 milyon ton TNT (adi bombalardaki patlayıcı madde) kudretinde bir bomba ya- pabileceklerini — söyledi. — Pasifikte patlatılan hidrojen bombalarının en büyüğü, gayrı resmi açıklamala— ra göre, 20 milyon ton TNT y denkti. Demek yeni bomba üç kat daha kudretli olacaktır. Komisyo- nun Fraporunda yeni Nevada'daki alçak güçlü atom bombası dene- melerinden de bahsediliyor. Bu se- fer bilhassa bombaların kullanılış şekilleri üzerinde durulacaktır. Bu arada uçaklara karşı aktif korun- mada atom bombası taşıyan roketler kullanılması ve genel olarak pasif ko- runma meselelerinde pratik sonuçlar bekleniyor. Komisyon, atom enerjisinin baş- ka alanlardaki tatbikatına verilen önemin arttırıldığına da işaret edi- yor. 5000 kilovatlık jisi verecek ilk atom santrali fonunda faaliyete geçecek, — daha hakkında bilgi için 22 Ocak tarihli AKİS'e bakabilirsiniz.) Atomla iş- liyen deniz altıdan sonra atom vetiyle hareket eden ilk uçağ içinde gerçekleştırılecegı temin ediliyor ak şimdiki Uuçakların en buyuklerınA den daha büyük olmıyacak, sesden daha hızlı gidecek ve havada pilo- tun istediği kadar uzun zaman ka- labilecektir. Raporda bütün bu ge- lişmelerin kaça mal olduğu da be- lirtiliyor. Gelecek Temmuza kadar Amerikanın atom enerjisi progra- mına sarf ettiği bütün para 21 mil- yar doları bulacaktır Komisyon baklayı ağzından çıkardı Atom Enerjisi , - hidroj bombasının tehlikeli serpinti bölgesi hakkında ilk defa resmi bir açıklama yaptı. Bom- banın patladığı yerden havaya kalkan tozların radyoaktif hale geldikten son- a rüzgarın tesiriyle çok uzaklara ka- 22 İ kinci bir raporda, dar gidebildikleri ve böylelikle binler- ce kilometre karelik bir alan içinde öldürücü bir radyoaktiflik doğurabil- dikleri zaten az şok biliniyordu. Ge- çen Martta Bikinideki infilakten sonra 120 kilometre uzaktan geçen Japon ba- lıkçılarının başına gelenler, bunlardan birinin ölmesi bu radyoaktif serpinti- lerin tehlikesini ispat etmişti. Biz de 4 Aralık tarihli AKİS'de bazı Amerikan ilim adamlarının serpinti bölgesine ait hesaplarından — bahsetmiştik. — Yalnız Atom Enerjisi Komisyonu şimdiye ka- dar susmuştu. Her halde Amerikan halkı arasında panik yaratmamak Ve dünya halk efkârını da kendi aleyhine kışkırtmamak için olacak, Komisyon, hidrojen bombasının bu korkunç tesir- lerinin etrafta pek duyulmamasına çalışıyor hattâ Japon balıkçılarının ölümünü fena bir tesadüfe bağlıyarak tehlıkeyı küçültmeye gayret ediyordu. Ama sonunda, Komisyona bağlı olma- yan bir çok Amerikalı ve Avrupalı ilim adamının yazılarıyla halk efkarını kafi derecede uyandırdıklarını ve bazı mü- balağalı tahminlerle belki lüzumundan fazla telaşa düşürtüklerini görünce, Komisyon da bildiklerinin hiç olmazsa bir kısmım açıklamak lüzumunu his- setti. Bu açıklamaya göre, Bikinide patlatılan hidrojen bombası patladığı nokta etrafında ve rüzgârın estiği doğ- rultuda 17,50)) kilometre karelik bir bölge içinde tehlikeli bir radyoaktiflik doğurmuştur. 17,500 kilometre kare, yani meselâ 400 kılometre uzunluğun- da ve 44 kilometre genişliğinde bir alan. Bu bölge meskün olsaydı, burada oturanlar ancak kendilerini radyoak- tiflikten korumak şartıyla ölümden kurtulabilirlerdi.. Komisyon başkam Amiral Strauss'un radyoaktiflikten ko- runmak 1ç1n Amerikan halkına tavsı— yesi, bir mahzene sığınmak radyoaktıfhge maruz kalınmışsa derhal yıkanıp elbise değiştirmektir. Atom Enerjisi konferansı A tom enerjisinin tatbikatını İnceli- yecek milletlerarası konferansı ha- zırlamak üzere New York'da toplan- mış olan yedi devlet komıtesı çalışma- larım bitirdi. Komitenin kararlarına uyarak Birleşmiş Mılletler Genel Sek- reteri Dag Hammarskjold 84 devlete resmi davetiyeleri şimdiden — gönder- tir. Bu devletlerden 60 tanesı Bir- leşmiş Milletlerde üyedir kalan 24 ü ise Birleşmiş Milletlere baglı bazı kurullar (Dünya Sağlık ve Gıda teş- kilâtı gibi) dahildir. Batı Almanya ve Japonya bu 24 devlet arasındadır. Yal- nız Komünist Çin müstesna olmak üzere, demir perde gerisindeki mem- leketler de çağrılmışlardır.. Komünist Çin, Birleşmiş Milletlere bağlı hiç bir teşkilatta üye olmadığı için davet edil- Konferans 8 Ağustosta Cenevrede toplanacaktır. Her devletten en fazla beş delege göndermesi isteniyor; ta- bi daha az da olabilir. Hammarskjold— un davetiyesine konferansın gündem de iliştirilmiştir. Bu, uzun ve tamamen teknik bir gundemdır Esas itibariyle, atom enerjisinin elektrik enerjisi kay- nağı, hareket ettirici kuvvet — veya araştırma aleti olarak sanayıde ulaş- tırmada, tıpta ve biyolojideki çeşitli tatbikatı üzerinde teknik konuşmalar yapılacagmı haber veriyor. Konferansa siyasi konuların - sokulmamasına bil- hassa dikkat edilecektir. Bu ihtimali önlemek için bazı müzakere usulleri bile kabul edilmiş. Yapılacak tebliğleri önceden tertip komitesi gözden geçire- cek, siyasi mahiyette olanlarına izin vermeyecek. Keza konuşması sırasında siyasi propaganda yapmak istiyen bir hatibin sözünü konferansın başkanı kesebilecektir. Konferansın tamamen ilmi ve teknik bir kongre olacağına başka bir işaret de hiç oy verilmiye- cek olmasıdır. Gündemdeki maddelerden ikisi bilhassa dikkati çekiyor. Bilinde, atom enerjisinin ham maddeleri olan uran- yum ve toryum madenlerinin tabiat- Sovyetlerin atom santralinin içi İçi de, dışı da bizi yakıyor AKİS, 26 ŞUBAT 1955