17 Eylül 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 11

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Çalışma Grev hakkı ve kollektif iş Bugün — memleketimizde belli başlı siyasi partiler grev ve lokavt hak- larını tanımaktadır Grev ve lo- kavt programlarında yer almış bu- lunmaktadır. İktidarda bulunan De- mokrat Parti bu hakkın Türkiyede ihyası işinde öncülüğü üzerine almış- tı. Eski iktidar partisinin grev - lo- kavt hakkım benimseyişi ve progra- mına alışı Demokrat Partiden epey sonra olmuştur. Demokrat Parti kuruluşunun 10. ve iktidara geçişinin 5. yılı içindedir. Şimdiye kadar birkaç kabine deği- şikliği olmuştur. 'Fakat kabineleri ku— ran zat değişmemiştir. Bu değişmi hükümet başkanının teşkil ettiği ılk hükümetin programında ele alınacak en mühim ve acil meselelerin arasın- muhalefet yıllarında hararetle ta- raftarlıgı yapılan, iktidara geçer geç- bir hak ve hürriyet müessesesi olarak derhal kurulacağı vaadedilen grev - lokavt hakkı da vardı. Grev hakkının lüzumu ve kendisine duyu- lan ihtiyaç bugün her halde on yıl evvelinden daha büyük ve kuvvetli olmak gerekir. İş başındaki hükümet bir bakanı vasıtasiyle bundan kısa zaman evvel grev hakkının — memleketimizde de ihyasının lüzum hemmiyetine hâlâ kani bulundugunu açıklamıştır. Ancak bizzat bu işlerle meşgul yet- kili Bakan grev ve lokavta dair ka- nun tasarısı üzerinde dikkatle çalı- şıldığını, kanunun Meclisten ne za- man çıkacağını bilemiyeceğini söy- lemişti. Bakanın bu mesele karşısın- daki tavrını biz daha evvelki sayıla- rımızdan birinde tenkid etmiştik. Tekrar bunun Üzerinde durmak iste- miyoruz. Ancak şu kadarını söyliye- lim ki işaretler ve mevcut belirtiler grev müessesesinin memleketimizde önümüzdeki yıllarda kısa bir zaman sonra kurulacağını ümit ettirecek şe- kilde tezahür etmemektedirler. Çalış- ma Bakanının Bakanlığını ilgilendi- ren işlere ait hazırlanan kanun tasa- rılarına dair verdiği izahat esnasında grev mevzuuna hiç temas etmemesi buna delil olarak gösterilebilir. Bu yıl Meclise sevkedilmek üzere hazır- lanan tasarılar arasında grevle alâ- kalı her hangi bir tasarı veya hüküm mevcut değildir. Zor vasıtaları Filhakika grev ve lokavt bir zor vasıtasıdırlar. Toplu bir halde işi terk ve toplu bir şekilde işe kabul et- meme pozisyonlarını ifade ederler. Her vasıta ve her tedbir gibi grevin de faydaları yanında mahzurları var- dır. Grev müessesesinin lâyıkiyle ve kıtlelerının faydasına kuvvetli sendikaların ve organize iş- çi teşekküllerinin mevcudiyetini şart kılar. Bir tazyik vasıtası olarak grev AKİS, 17 EYLÜL 1955 işçi haklarının korunmasında en essir silâhlardan biridir. Mukabılı de lokavttır. Bununla işverenler, işve- renler organizasyonlarına dayanarak, kendilerini işçilere karşı müdafaa e- derler. Ve bunlardan birinin oldugu yerde diğerinin olmaması düşün mez. Memleketimizde henüz ışçıler kuvvetli mesleki sendikalara olabilmiş değillerdir. Mali yanında, mevzuat sendikacılığın lişmesini engelliyen — faktörlerin ba- şında gelmektedır sesesinin kabulünün henüz işçilerin lehine işleyemiyeceği fikri bazı çev- relerde kuvvetle hakimdir. Hükümet de bu fikirde olduğunu aşağı yukarı belirtmiş veya ihsas etmiştir. Bundan başka memleketimizde grevden ge- lişmekte olan ekonomimizin - bu- rada 1950 den sonraki değil, fakat daha öncelerden başlıyan bir geliş- meyi kastediyoruz - Zzarar görebile- ceği endişesi de geniş ve önemli bir tesir yaratmaktadır. Fakat ister sos- yal mülâhazalar acısından ister sırf, ekonomik bakımdan alınsın grev u- mumi milli ekonomiye her halde da- ha çok fayda getirecek tarzda işliye- cektir. Bir kere bu yoldan birlik ve dayanışma şuuru — kuvvetlenecektir. Bu sendikacılığın daha süratli geliş- mesine imkân hazırlamış olacaktır. İşçi istismar tehlikesine karşı gayet- le müessir bir silâhla teçhiz edılmış olacaktır. Grev zoruyla geniş işçi kitleleri hayatın her gün değişmek ve aleyhlerinde durumlar hazırlamak is- tidadındaki gelişmelerine intibak im- kânını bulacaklardır. Grev sosyal ha- sıladan işçilere isabet etmesi gereken payların daha adaletli bir surette tes- bitini mümkün kılacaktır. Grev teh- didiyle karşı karşıya bulunan ve işçi taleplerını kabul zorunda kalan işve- mda istihsal metod ve Vasıtalarını her gün gözden geçirmek, onları daha prodüktif ve rantabl iş- letmek zoruyla karşı karşıya kala- caktır. Bu arada taleplerini kabul et- tirip, hizmetinin karşılığı olan nime- ti adil bir surette aldığına kani olan işçi de daha prodüktif olmak için gayret edecek, bunun şuuru idrakine yerleşecektir. Bu şekilde vaz edilince meselenin neresınden bakılırsa bakıl- sın milli ekonomi için zararh değil, bilâkis faydalı olacak Yeni — tasarılar S u günlerde Çalışma Bakanlığında 5 muhtelif mevzulara dair kanun tasarılarının hazırlanmakta olduğu- akan bildirmiştir. Tasarılar bu yıl Meclise sevkedilecek müzakerele- ri yapıldıktan sonra kanunlaşacak- lardır. Hazırlanan kanun tasarıları şunlardır: Çalışma Bakanlığının yeni teşkilât kanunu tasarısı; İş Sigorta- sı; İş ve İşçi Bulma Kurumları teş- kilât kanunu tasarısı; İş kanununun tadil tasarısı ve nıhayet Kollektıf İş Mukaveleleri kanunu tasarısı.. Bakanlığın Önümüzdeki teşrii yı- la kesif bir çalışma ile girmeye ça- goruluyor Epey — zamandır zuatın tatminkâr olmadığı hususun- da şikayetler gerek — tatbikatta ve gerekse nazariyede münakaşa oluna- gelmektedir. (Bu şıkayet ve münaka- Bir işçimiz Olmıyacak duaya âmin! l11