21 Ocak 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

lenmesi safhasında, iş imkânlarının azalması yolunda bir netice hazırlı- yacaktır. Bunun yanında tütün ek— mekten, vaz geçen kimseler başk şeyler ekmeye teşebbüs edeceklerdir & Böyle bir değişmenin ise, memleket ekonomisi için bir evvelki mahsul ka- dar dahi faydalı olmayacak mahsul veya mahsullerin elde edilmesi şek- linde tezahür etmesi ihtimal dışı bir şey değildir Tütünün en bellı başlı ihraç me- talarımızdan biri olduğunu söyledik. Son zamanlarda ise dövize ne kadar çok ihtiyacımız olduğu herkesin ma- lumudur. Tütünlerimiz kalite itibariy- le dünya tütünleri arasında itibarlı bir mevkie sahiptir. Kalite üstünlüğü tütünlerimizin rekabet — kabiliyetini, sürüm imkânını arttıran bir vakıa- dır. Ancak maliyet yüksekliği kalıte üstünlüğünün temin ettiği avantaj- ları ehemmiyetli mikyasta azaltan bir tesir icra etmektedir. Maliyet yüksekliğinin sebebi ise memleket e- konomisinin içinde bunaldığı enflas- yondur. Gerçi bunun yanında teknik gerilik, bunun neticesi olarak, verim düşüklüğü, maliyetin yükselmesine sebep olmuyor denemez. müessir sebep, dediğimiz gibi, enflâs- yondur. Zira, bu yüzden toprağa öde- nen kira artmış işçiye verilen ücret- ler, fazla olmamakla beraber, artmış, kullanmak zorunda bulunulan — her türlü sair mal ve hizmetlerin fiyatla- rı sabit kalmadığı için, bu yüzden de masraflar kabarmıştır. Bütün bu söy- lenenlerin neticeleri de, bu yılki Ege tütün pıyasasında kendilerini göster- mişlerdir. Müstahsil güç durumda Geçen yıl ayni pıyasada satışa ar- zediltn mahsul üç gün içinde ta- mamen satılmıştı. Bu yılın tütün re- koltesi 70 milyon kilo civarındadır. Geçen yıl bütün rekoltenin satılıp bit- tiği müddet zarfında bu yıl mahsu- lün ancak yarısı satılabilmiştir. Memleketimizde tütün mahsulü- nün başlıca üç alıcısı vardır: Tekel, tütün işleri ile uğraşan yerli iş adam- ları, yabancı alıcılar - bilhassa Ame- rikalılar. Tekel iki maksatla tütün alır. Bir defa fabrikalarında işlenip yurt içinde istihlak ve yurt dış na amul olarak ıhraç edilecek sigara ve sair mamuller için tütün alır; bir de müstahsili korumak maksadiyle himaye alımları yapar. Bundan mak- sat tütünlerimizin değer pahasını te- min etmek ve müstâhsilin güç du- rumda kalmasını Önlemektir. Malının her halü kârda elinde kalmıyacağın- dan emin olan müstahsilin, sair alıcı- lar karşısındaki vaziyeti, böylece ö- nemli mikyasta kuvvetlendirilmiş 0- lur. Terli alıcıların bir, kısmı sadece bir aracıdan ibarettirler. Bunlar asıl müstahsil eline geçmesi gereken ge- Tirlerin bir miktarını araya gırmek suretiyle alırlar. Diğer bir kısmı ise aldıkları tütünleri işletip ihraç eder- ler. Yabancı alıcıların büyük bir kıs- mı da mübayaa ettikleri tütünleri iş- AKİS, 21 OCAK 1956 Hadi Hüsmen İcraatta ilk zorluk leterek harice gönderirler. İşte, tü- tün piyasasının asıl hususi alıcıları bunlardır. Bunlardan evvel soyledığı- miz spekülatörler değil.. Bu yıl bilhassa Amerıkalılar mü- bayaa için fazla arzulu görünmüyor- lar. Bunun bir sebebi muhakkak ki Tekelin takip etmekte olduğu fiyat ve mübayaa politikası, diğer sebebi de her türlü maliyette görülen artış- lardır. Amerikalıların daha ziyade Yunan tütünlerini almaya arzulu ol- dukları tahmin edilmekte ve bunun tezahürleri de görülmektedir. Hususi alıcıların ' arzuları, bilhassa, günden İKTİSADİ VE MALİ SAHADA güne artma istidadı gösteren yaprak tütün işleme işçilerinin ücretlerinden dolayı zayıflamaktadır. Son günlerde çıkan, hakikat payları bir hayli nok- san, bazı şayialar zaten zayıf olan arzuları daha da — zayıflatmıştır. Gümrük ve Tekel Bakanlığının ken- disi için tesbit ettiği alım fiyatları i- se, iddia edildiğine göre, masrafları karşılıyabılecek bir seviyede bile de- ldır Tesbit edilen fiyat politikası- n yeteri kadar müessir olmayışı, dıger taraftan, hususi alıcıların müs- tahsil karşısındakı pazarlık güçleri- ni arttırmaktadır. Bunlar biraz daha bekleyip müstahsilin umıtsızlıgının artmasını ve bu surette çok daha mü- saıt fiyatlardan mübayaalarda bu- mayı düşünmekte ve ümit etmek- tedırler Hükümete bu durumda ödevler düştüğü muhakkaktır. Mus- tahsil kendi kaderine bırakılmama- hdır. Hükümetin tesbit ettiği 25 ku- ruşluk prim müstahsile fasla bir şey temin edememiştir. Bu yılki duruma süratle bir çare bulmak gerektiği gi- bi, gelecek yıllar için de, hükümetin yapması gerektıgı işler olmak lâzım- dır. Ya tütün ekim sahalarını tahdit etmelı yahut elde edilecek mahsulün iç v ıIş pazarlarım garanti altına almalıdır Kendi haline bırakılmış ve çeşitli Devlet hizmetlerinden ve yar- dımlarından mahrum başıboş bir is- tihsal faaliyetinin sonu, göruluyor ki, milli ekonomi için fayda yerine zarar getiriyor. İkinci tedbirin alın- ması muhakkak ki daha çok arzuya şayandır. Program, hesap ve ihtiyat ihtiya- cı her meselede karşımıza çıkmakta- . Bunlarsız Devlet idaresinin müm- kün olmadığını bir anlayabilsek...