February 9, 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

YURTTA OLUP BİTENLER, Bankasının bir Aksi halde, Ziraat köylüye e te söyleyecek söz kalır mı? Vergiler Dürbünün küçük tarafı Bu haftanın başında Mecliste, Bi- rinci Koalisyonun pek aklı başın- da, çelebi, gerçekçi Ticaret Bakanı İhsan Gürsanı dinleyenler kendisini tanımakta zorluk çektiler. o Birinci Koalisyonun iflâsı üzerine A. P. den ayrılan, fakat dönüp dolaşıp tekrar oraya dönen İhsan Gürsan Vergi Reformu konusunda partisinin Grup Sözcüsü olarak konuştu. İhsan Gür- san "Biz vergi alınmasın demiyoruz" dedikten sonra, aşağı yukarı şunları söyledi: "— Vasıtalı vergi koyuyorsunuz, bu adaletsizliktir. Vasıtalı olarak da yeni vergi almayınız. Fakirler daha çok vergi vermemelidirler, katleri yoktur. Vergiyi »enginlerden almak istiyorsunuz», halbuki altın yu- murta yumurtlayan tavuk (böylece kesilmiş oluyor. Vergi için yükleni- yorsunuz otta tabakaya! Orta taba- kanın daha çok vergi vermesi sosyal adalete aykırıdır. Köylü ve e vergi mükellefleri arasına sokmak is- tiyorsunuz. Bunu yapmamalısınız” İhsan Gürsan ilâve e /— Hayır, biz vergi alınmasın de- miyoruz!." Bunun üzerinedir ki Maliye Ba- kanı Ferit Melen ve . Grupu- nun sözcüsü Coşkun Kırca dayana- madılar — Peki, ne yapalım? Yapılma- ması gerekeni söylüyorsunuz. Bir de yapılması gereken üzerine ışık lütfe- diniz de, faydalanalım. Vasıtalı ver- gi alma, vasıtasız vergi alma. Zen- ginden alma, fakirden alma, orta hal- liden alma. Köylüden b esnaftan alma. Sonra, şu işi yap, bu işi yap! Bir çare EE söyleyin de. bilelim.." dediler. Bir an sessizlik oldu. Çoğu uyku- lu gözlerle görüşmeleri dinleyen A. P. milletvekillerinden birinin birden uyanıp silkinmesi ve var gücüyle "Af isterte!" diye haykırmasını bekleyen- ler olmadı değil ama, böyle bir ses yükselmedi. Her halde, uyanan olmadı da on- an.. Peşin pazarlık oalisyon, o vergilerle alâkalı müza- kerelere sağlam bir şekilde gitti. Başbakan, Yardımcılarını topladı ve tasarıların olduğu gibi Meclisten geç- mesi lüzumunu anlattı. Bundan son- ra, Grupların en disiplinlisi ve maz- AKİS/18 İhsan Gürsan Ah! Vah! butu olan C. H. P. Grupuna gitti, meselenin önemini söyledi, gelir a- zaltmasma yol açacak tadil teklifle- rinin yapılmamasını istedi. Grup bu istikamette -prensip kararı aldı. Unu- tulan, daha ziyade umumi efkârın hazırlanması oldu. Yoksa, o iş da yapılmış bulunsaydı vergilerle (o alâ- kalı kanunların çıkması ve milletçe kabulü daha bile kolay olacaktı. Ko- alisyonun yardımcısı, A. P. nin üze- rinden demagoji akan ve sadece gü- lümseme yaratan bir tavır takınma- sından ibaret kaldı. Vergilerle alâkalı müzakereler i- lerlediğinde, meşhur Vergi Reform Komisyonu üyelerinin fena çalışma- mış bulundukları ortaya çıktı. Bir takım vergiler üzerinde esaslı olarak oynamışlardı. Getirdikleri tadiller hem yatırımı ve çalışmayı teşvik et- mek, hem de devletin masraflarına daha geniş ölçüde katılmayı derpiş etmekteydi. Gelir vergisi.. Büyük çapta değişikliğe uğrayan ve tatbikattaki sertliğinin yumuşa- tılmasına çalışılan vergi, gelir vergi- si olmuştur. Üstelik 1 milyar 200 mil- yon liralık ek iç finansman ihtiyacı- nın büyük kısmını bu vergi ve kolla- rı kapatacaktır. Gelir vergisinde özel teşebbüsün ziyadesiyle işine yarıyan ve özel sek- törü ferahlatacak bir değişiklik a- mortisman hesaplarında yapılmıştır. Teşebbüs sahibinin oamortisman olarak ayırdığı miktar, vergiden mu- afbulunmaktadır. Yeni tasarı buna iki misline çıkarmıştır. İlk yıl iki misli amortisman payu ayıracak teş şebbüs sahibinin net kârı bu bakım- dan az görülecek, böylece daha az vergi verecektir. İkinci yıl, ayrılan amortisman kadar sermayeden eksi- leceğinden, amortisman ayırımı daha az olacak, vergisi biraz daha arta- caktır. Yıllar teşebbüs sahibini ve kurduğu işi normale avdet ettirecek- tir. Böylece teşebbüsün ilk yıllarda muvaffak olabilmesi yönünden oGe- lir. Vergisinde yapılan bu tadilât bü- yük çapta fayda sağlıyacaktır. Bu kolaylık oyeni teşebbüslere sağlanmıştır. Müessesenin bilanço tutması zaruridir. Yani büyük çapta işlerde teşebbüsün muvaffak olabil- mesi için böyle bir şey düşünülmüş- tür. Esnaf vergisi K omisyon hakkında son derece faz- la şikâyet olan bir yıl içinde- es- naf vergisi üzerinde de ince ince dü- vergi ödeme gücü bazı hallerde de- gişiyor ve küçük iş sahipleri kendi- lerine nazaran daha fazla kazançlı işletmelerle aynı sınıfa dahil ooldu- gundan vergi Ö En yönünden mu- tazarrır oluyorlar eform Ti esnafı 5 kısma ayırdı. Böylece işi genişçe tutmuş ve iş gücü bakımından birbirine daha fazla benzeyenleri bir sınıfta topla- ma imkânına sahip olmuştu Verginin alınış şeklindeki -Küçük esnaf götürü vergiye tabidir. aksak- lığın giderilmesi için takdir komis- yonlarında esnaf temsilcilerine faz- la yer vermek gereği kabul edildi. Mesele daha da genişletilerek oher ilçede bir (o Esnaf Derneği okural-. ması kararlaştırıldı ve İl merkezin- den ilçedeki esnaf hakkında bir ka- rar RM önlendi. Usul Kanun Kürşad. üzerinde durduğu ka- nun; Vergi Usul Kanunu oldu. Usul Kanununda yapılan bir değişik- lik Türkiyeye taze bir vergi anlayışı getirmektedir. . Vergi borçlarından dolayı takiba- ta uğrayanlar bu değişiklikle karşı- larında yepyeni bir müessese (o bul- maktadırlar. Uzlaştırma Kurulu de- nilen müessesenin işi bir hayli güç, ama faydalıdır. Vergi mükellefi (o ve devlet anlaşmazlığa düştükleri tak- dirde evvelâ Uzlaşma Kurulu kana- lıyla araları bulunmağa çalışılacak- tır. Ancak Kurula gitmek İçin Vergi Mükellefinin müracaatı şarttır. A- çıkcası bir mükellef yanlışlıkla yeri