4 Mayıs 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

YURTTA OLUP BİTENLER Istanbul Biraz ferahlık peşinde Önceki haftanın ortalarında şamba sabahı İstanbul Belediye- si Başkan Muavinlerinden Tur- han Gürsunun evine telefon edi- Çar- disini görmek istediği, diyeye gelmesi bildirildi. Nisan bayramı dolayısiyle bütün res- mi daireler tatildi. Gürsu bu ani da- vete hiç bir mânâ veremedi. Biraz da meraklanarak alelâcele giyinip, ev- den çıktı. Kısa bir süre sonra Saraç- hanebaşındaki muhteşem Sarayının toplantı odasındaydı. Uğurla yardımcısının görüşmele- pek uzun sürmedi. Necdet Uğur Belediyelerin resmi müesseselere o" lan borçlarının konsolide edilmesi ko- nusunda Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmakta olan. bir kanun tasa- rısı hakkında Gürsunun fikrini al- mak istemişti. İstanbul Belediyesi- nin bu iki yetkilisi kısa bir müzake- reyi müteakip hemen o akşam An- karaya "hareket etmeye karar verdi- ler. Zira bu borçların -büyük bir kıs- içi- İstanbul Belediyesine aitti. İki milyonluk şehrin meselelerinin halle- dilmesi herşeyden çok maddi imkân- lara ihtiyaç gösteriyordu. Oysa he- sapsız, plânsız istimlâk omasrafları- nın belediye bütçesine tahmil ettiği ağır borçlar karşısında radikal te- şebbüslere girişmek imkânsızdı. U- gur ve Gürsu tasarı o hazırlanırken suyun başında olanlarla birlikte bu- lunmayı tercih ederek hemen o ak- şamki uçakla Ankaraya e Tebdili mekân ve ferahl Ufur ve yardımcısı Ankon da- ha evvelce yer ayırtmış oldukla- rı Yüksel Palas Oteline yerleş- tiler. Ancak kısa bir' süre sonra gazetecilerin otelin kokteyl salonu- nu doldurmaları üzerine (o -bu otel Uğurun Belediye Başkanı olmasına tekaddüm eden günlerde de gazete- cilerin karargâhı haline gelmişti- U- gur yakın dostu olan D"şişleri Ba- kanlığı NATO Dairesi Genel Müdü- rü Osman Olcayın evine geçti. Böy- lece kısa bir süre için de olsa izini kaybetmiş oluyordu. Uğur ve Turhan Gürsunun Baş- kentteki ilk günleri daha çok dost ziyaretleri ve ön temaslarla (geçti. Bu temaslarda İstanbulun (o dertleri tek tek belirtildi, mese'enin o çözü- münde Hükümetten beklenen yardım lar izah edildi. Fakat asıl çalışmalar Cuma günü başladı. O sabah İçişle- ri Bakanı Hıfzı Oğuz Bekatayla bir görüşme yapan Uğur, İstanbul Be- AKİS/16 Necdet Uğur Sıvanan > kol lediyesinin karşı karşıya bulundu- ğu meselelerin ağırlık Oo merkezini teşkil eden maddi imkânsızlık prob- lemine temas etti ve bu konuda ha- zırlanmakta olan konsolidasyon ta- sarısının biran evvel bitirilerek Mec- lise sunulmasının şart olduğunu be- lirtti. Uğur bundan sonra İmar ve İskân Bakanlığı, Bayındırlık ve Ma- liye Bakanlığı yetkilileriyle de te- maslarda bulunda. Gerek konsoli- dasyon meselesi ve gerek diğer ko- nularda “İstanbulun dertlerini getirdi. Uğur için en büyük garan- tiyi Başbakan İnönüyle yaptığı gö- rüşme teşkil etti. Kendisini evine ye- meğe götüren İnönü İstanbulun e- nerjik Belediye Başkanına mesele- lerin bir an evvel halledilebilmesi i- çin Hükümetin her türlü yardımı ya- pacağını vaadetti,,. Gayret dayıya gçiyelere, belediyelere bağlı i- darelerin bir kısım borçları- tahkimi konusunda - bundan iki nın hazinece ki çalışmalar cesine okadar lediyelerin, bütçelerine tahmil len ağır borçlar altında hiç bir iri kar- nin daha kolaylıkla görülebilmesi i- çin bu borçlardan bir kısmını üze- rine almağa karar vermiş, bu konuy- la ilgili olarak Maliye Bakanlığını bir konsolidasyon tasarısı (o hazırla- kla görevlendirmişti. Ancak me- sele son derece dağınık olduğundan esaslı bir temel hazırlık (o devresine ihtiyaç gösteriyordu. Önce bir- cetvel hazırlanarak belediyelerin borçlu oldukları müessese ye şahıslar tek tek tespit edildi. Bu müesseselerin durumu soruldu ve alınan cevapla- ra göre bir ön tasarı hazilandı. Mart ortalarında tamamlanan tasa- rıda terkin ve tahkimi düşünülen borçlar şunlardır: — Genel bütçe içi kuruluşlara olan borçlar, 2 — Katma bütçeli olan borçlar, 3 — Özel idarelere olan borçlar, 4 — Kamu İktisadi Teşebbüsle- rine olan borçlar. Böylece şahıslara ve İller Ban- kası nezdindeki fona olan -borçlar kanun dışında bırakılmaktadır. Ay- rıca bazı taahhütler sonucu girişil- miş olan dış borçlarla belediyelerin kendi kurdukları idarelere olan borç- lar konsolidasyon kanununun dışın- da mütalâa edilmektedir. Büyük başın dertleri kuruluşlara Ypzırlanmakta olan tasarı . kanun- laştığı takdirde bundan en büyük fayda sağlayacak olan şehir İstan- buldur. İstanbul çözüm yolu bekliyen bir çok meseleyle kar- sı karşıyadır ve malt imkânsızlıklar sebebiyle bu meselelerin hiç birine el atılamamaktadır. Belediye son ne- rece mahdut olan gelirinin yanısıra 600 milyon liralık -Bu miktar konso- lide edilmesi düşünülen bütün bele- diye borçlarının hemen hemen yarısı kadardır- bir borç- altında ezilmekle ve hiç bir ödeme yapılmaması sebe- biyle bu miktar her geçen yıl binen faizlerle biraz daha büyümektedir. Gerek resmi, yarı resmi daireler ve bankalara, gerek şahıslara olan borçlarla belediye bütçesi arap saçı- na dönmüş, içinden çıkılmaz bir hal almıştır. o Resmi dairelerden İller Bankasına 60 milyon. Ziraat Banka- sına 25 milyon, İşçi Sigortalarına 35 milyon, Tekele 33 milyon, Denizcilik Bankasına 14 milyon, Devlet Demir- yollarına 11 milyon, Emlâk Kredi Bankasına 10 milyon, P.T.T. ye?- milyon, Zirai Donatım Kurumuna 4 milyon, Emlâk Kredi Bankasına - İstsimlâk borçlarından- 3 milyon, Vakıflar Bankasına -İstimlâk borç- larından. 53 milyon. Amortisman Kredi Sandığına 3 milyon. Devlet Malzeme Ofisine 1 milyon, Hazineye -İstimlâk borçlarından- olan 14 mil- yon lira borç konsolide edilecektir.