7 Eylül 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32
TİYATRO Atina Festivalinde "Bakkha"lar Diomysos'u mest eden koro Sahnedeki oyun npakkha'lar" ünlü yunan tragedia Sanatçısı ve rejisörü Alexis Mino- tis tarafından, geçen mevsim Epidau- ros'ta sahneye konulmuş, bu yaz mev- simi de Atina Festivalinin ilk oyunu olarak programa alınmıştır, o Herocle Atticus odeonunun taş duvarlı sahne- sine pek uygun düşen sade ve güzel dekorları Clonis tarafından çizilmiş- Dionysos'un çılgına çevirdiği Bakkha'- ların -yani oyunun aksiyonuna katı- lan koronun- dinamizmini, o Euripi- des'i in belki ilk defa bu eserde kendi- dakis yazmıştır. Dionysos rahibeleri- nin mistik coşkunluğunu, o kutsal ve İlkel sarhoşluğu canlandıran kadınlar korosuna büyük bir çekicilik kazan- dıran ustaca koregrafi ise A Minotis ile Maria Hors'un eseridir. Bu önemli oyunu özenle sahneye koymuş olan Minotis, Kadmos rolünü de üzerine almış. Yaşlı anneyi, Ag- laue'yl de eşi ve Yunan tragediâsının çağdaş büyük şöhreti madam Katina rağmen bü göste- rlyor. Öbür rollerden Dionysos'da Nicos Tioias, Tiresias'da Yannis oApostoli- dis, Pentheus'da Vassilis Canakis üs- tün oyunlarıyla dikkati çekiyorlar. A- AKİS/32 ma, tesirli sesi kadar ifadeli oyunu ve sürükleyici danslarıyla asıl dikkati çe- ken ve yarının büyük kadın sanat- çılarından biri olacağı (o bakışlarında okunan» Bakkha'lar (oOkorosunun başı -birinci korobaşı - Pitsa Capltslnea Muzenidisin "Helena"sı A 40 dereceyi bulan sıcakla- rın, öğleden önce, akşam vakti ve gece olmak üzere, günde üç ayrı oyu- nun -provasını yapmaktan -bu arada otele uğrayıp misafirleri de görmek- ten - alıkoyamadığı Muzenidis, son yıllarda, Atina Devlet Tiyatro- sunun en önemli rejisörlerinden biri olmuştur. Sahneye koyduğu antik tra- gedialar daha çok Euripides'in tra- gedialarıdır ve bunlar arasında "He- lena" da vardır. Geçen yıl Epidauros'- ta prömiyeri verilmiş, bu mevsim de Atina Festivaline alınmış ve progra- mın ikinci eseri olarak oynanmıştır Helena'larla -Selâhattin Batunun. Afikarada sahneye koyduğu, "Güzel Helena"sındanberi - yakın Aşinalığı o- lan Muzenidise bu sefer Furipides'in "Helena"sı kısmet olmuş. O da bu güzel kısmete güzel, gerçekten çok gü- zel bir reji ile layık olduğunu isbat etmiş. Denilebilir ki Müzeni dişin ye- ni "Helenâ"sı. son yıllarda (oHerode Atticus sahnesinde gördüğümüz en gü- zel antik dram rejisi, bir üslüp ve â- henk örneği idi. "Helena" da "Bakkha'lar" gibi, Klâsikler serisinde -Vahdi Hatay çe- Euripides bu lanındaki versiyonunu değil, (tarihçi Herodotos'un - akla çok daha yakın o- lan- versiyonunu konu olarak almış. istelik, bir güzel kadın için girişilen on yıllık Troia kuşatmasının ve o kan- lı savaşların manasızlığını (o belirterek yurttaşlarını (o öfkelendirmek o pahası- na... Şair ruhunun ilham ettiği bazı değişikliklerle masala hem fantastik, hem tesirli bir ifade vermekten de çe- kinmemiş. o Euripides'e göre Troia'da kalan Helena, kıskanç Hera'nın "esir" den meydana getirdiği bir hayal ka- dındır. e Gerçek Helena ise, o öfkeli tanrıçanın adamı olan Hermes tara- fından Mısır Kralına emanet edil- miştir. Troia savaşından sonra, hayal Helena'yı karısı sanan Menelaos, dö- nüşte fırtınaya tutulup Mısır kıyıla- rına çıkar. Gerçek karısı, gerçek Heie- na ile karşılaşır ve onu tanır. Mısır Kralı ölmüş, yerine geçen oğlu Hele- na'yı kendine eş seçmiş, onunla ev- enmeğe hazırlanmaktadır. Çileli ka- rı koca, genç kralın kızkardeşi Theo- noe'nin yardımıyla yurtlarına dönmek üzere kaçarlarken hayal Helena gök- lere yükselip kaybolmuştur. Sahnedeki oyun Mzenidis, Clonisin dekorları, Pho- kas'ın kostümleri, Arghiris Kuna- dis'in müziği ve Tatiana Varuti'nin koregrafisiyle - belki hepsini oOoyuna vermek istediği genel üslüp ve ifade çizgisinde birleştirerek- çok ağırbaşlı, ölçülü, beşeri yönü eserin fantastik ha- vasını unutturacak kadar da duygu- lu ve zarif bir reji meydana getirmiş. Her zamanki gibi, yunanlı esir kızlar korosuna kazandırdığı (o plâstik ifade ise göz doyuruyor. Ama gördüğümüz "Helena" temsi- linin büyük talihi, oyuna adını veren kahramanda, gerçekten bir güzel He- lena olarak yaratılmış olan Anna Synodinu gibi bir sanatçı bulmuş ol- masıdır. Sanatı güzelliğini, güzelliği zarafetini obu kadar mükemmel ta- mamlıyan bir Helena bulmak her za- man kolay değildir. Öbür rollerden en önemlisi olan Menelaos'da Thanos Kotsopulos - Epi- dauros'ta gördüğümüz o "Alkestis" in Admetos'unda pek beğenmediğimiz bu atlet yapılı komedyen - bu sefer Troia'- dan dönen yorgun o İsparta Kralını son derece tabii, rahat ve sevimli bir oyunla canlandırıyor. Mısır - Kralının kızkardeşi oTheonoe'yi oynıyan Kakia Panayotu ise, kişiliği olan vakarlı oyu- nuyla dikkati çekiyor.
