4 Eylül 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

DIŞ GEZİLER Demirperde En tanınmış türk Bulgaristan o Gazeteciler Ce- miyetinin daveti üzerine, seride bıraktığımız Ağustos ayı içinde, Ankara Gazeteciler Cemiyetinin seçtiği beş türk gazeteci Bulgaristana gittiler, onbeş gün süreyle Bulgaristan- da geniş bir gezi yaptılar- Bulgaristan o toprakları rindeki (o yolculuklarının kilometrelik Okısım tren, kilometrelik oOkısmı otomobil, 140 kilometrelik kısmı kilometre sürat yapan bir ge- mi ile oldu. Ankara Gazeteci- ler Cemiyetini temsilen giden bu beş kişilik heyetin başkanı eski bir AKİSciydi. Aşağıda, | Soysalın, o Bulgaristan- izlenimlerini ookuya- caksını Anlaşmasına İki tarafın da konuştuğu dil, türk- çeydi. Ama gene de diller arasında. azıcık da olsa, yadırganan bir değişik- lik vardı. Biri "beyaz" derken, öteki "ak" diyordu. Sohbetin hayli koyu- laştığı bir saatti, Ak öiyenlerden biri, beyaz diyenlere sord "— Zeki Meni plâk getirme- diniz mi?" in öteki "ak"cılar da sahi getirmediniz mi?" ime pine tekrarladılar. Bir renk adı olarak "ak"ı da "be- yaz"ı da ayni anlamda kullanan, a- ma beyaz demeyi tercih edenler bir an duraladılar. Doğrusu ya, Türkiye'- den gelirken, akıllarına hiç de, Zeki Mürenin plaklarını alıp getirmek gel- , Bulgaristanda da en azından ranı bulacaklarını düşünmemişlerdi. Bulgaristanda, bilhassa Bulgaris- tan türkleri arasında en çok dinlenen radyo İstanbul Radyosudur, Şarkı ve türkü programlarının hiç birini ka- çırmamaktadırlar. (Oralarda Ankara Radyosu pek işitilmemektedir. Sesi zayıftır, hırıltılıdır, parazitlidir. Ama İstanbul Radyosu. (o Sofya ve Varna radyoları kadar net işitilmektedir. On kişiden biri Bulgaristanın nüfusu bin. oBunun 800 bini türk asıllı. Yâni Bulgaristanda her on kişiden bi- ri türk asıllı. Bunlar daha ziyade Ku- zey Bulgaristanda, Tuna boylarında, 8 milyon 160 kolay anlaşıyorlardı. Deliorman o bölgesinde (oturuyorlar, Türk sınırına yakın yerlerde, yunan hududunda falan pek bitek kalmamış. Bulgaristanda (otürkler (o böylesine çok olmalarına rağmen, toplum ha- yatında bu ölçüde yer almamışlar, da- ha doğrusu alamamışlar. Bir tek Si- listrede önemli bir türk asıllı idareci var. Kendisi, Komünist Partisinin Si- listne Vilâyet Sekreteri. (Bütün Ko- münist ülkelerde olduğu gibi, Bulga- ristanda da partinin, devletin ve ma- halli idarelerin en önemli kişileri sek- reterler. Herşey sekreterlerin elinde. Başkanlar, sadece birer göstermelik, Silistredeki Parti Vilâyet Sekreteri de manyanın Tuna kıyılarında da türk asıllı rumenlerin (oturduğunu söylü- yorlar. İki memleket de Doğu blokuna bağlı oldukları halde, aralarında çok sıkı fikı bir münasebet yok. Öyle aşı- rı bir gidiş-geliş de göze çarpmıyor. Genişliği 100 ile 3-400 metreyi bulan nehrin bir kıyısından öteki kıyısına öteki kıyısına yüzerek de, sandalla da rahatça gidilir ama, beraberinde pasa- port, vize gibi şeyler de götürmek la- zımmış. Fakir bir memleket Bulgaristan fakir bir memleket. Biz- zat bulgar idarecilerinin söyledik- lerine göre, Doğu blokunun en fakiri Sofyada bir meydan Tuzsuz çorba Silistrenin Oo valisi, belediye başkanı, askeri komutanı gibi birşey, Silistre- nin dışında Rusçukta, Razgratta, Fi- libede de, parti sekreteri kademesinde olmamakla beraber, birkaç türk asıl- lı idareci var, ama oran hiç bir za- man onda bir oranına yaklaşmıyor. Bulgaristan toprak genişliği bakir mından da küçük bir memleket. Tür- kiyenin tam onda biri kadar. Toprak larının yüzölçümü 110 bin kilometre- kareymiş. Hani şöyle, Konya ile An- kara illerinin yüzölçümü kadar birşey Kuzey sının boydanboya Tuna nehri. Tunanın bir yakası Bulgaristan, bir akası Rumanya toprağı. Tunanın Bulgaristan kıyısındaki türkler, Ru- imiş. Tarımdan sanayie daha yeni ye- ni dönüyor. Devlet Plânlaştırma Ko- mitesinin -Bulgaristanda da bizdeki gibi oObir Devlet Plânlama Teşkilâtı var ama, onlar plânlama demiyor, plânlaştırma diyorlar- Kiril Zaref a- dındaki başkan yardımcısı, Bulgaris- tan kalkınması için şöyle diyor: "— Bulgaristan ve Romanya, ge- lişme tempoları bakımından en yük- sek, fakat milli gelir artışı bakımın- dan en geride olan memleketler, Bi- zira blokta milli geliri en" çok ve sü- ratle artan da Doğu -Almanya," Bulgaristanda yılık oOmilli gelir S milyar leva, şahıs başına düşen milli gelir ise 600 leva civarında, Bulgarla- AKİS/17