19 Haziran 1965 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

DUNYADA OLUP BiTENLER Bloklar Tencere dibin kara , Ç öğu İkinci Dünya Savaşından sön- ra bağımsızlık kazanan Asya - Af- rika Ülkeleri bundan dokuz yıl kadar önce Bandungda toplandıkları zaman, sayıları ancak yirmiki kadardı ve Sovyetler a bir Asya ülkesi bugün! u önümüzdeki hafta içinde oCezayirde ikinci defa olarak biraraya gelecek Asya - Afrika ülkelerinin sayısı şimdi elliyi aşkındır ve hemen hepsi, kara kara, Sovyetler Birliğinin bir Asya ül- kesi olup olmadığını düşünmektedir. Bundan dokuz yıl kadar önce top. lanan Bandung Konferansına katıl- mayı Sovyetler Birliği belki aklından bile geçirmemişti, oOÇünkü o sırada Bandungda kendi görüşlerini savuna- cak yeteri kadar sosyalist ülke olduğu- nu ve bunların başında da Komünist Çinin bulunduğunu pek iyi biliyordu. Oysa bu defa, eğer kendi görüşlerini kendisi şavunamazsa, bu konferansın "hiç de işine gelmeyecek türde bazı ka- rarlar almasından korkmaktadır. Asya - Afrika devletlerinin Cezağir yapmak isteyen Komünist Çin, bir süredir, Sovyetler Birliğinin bu top. lantıya katılmasına karşı açıktan açı- ğa durum almış bulunuyor. O kadar ki, bundan altı ay kadar önce Ban- dungda yâpılan hazirik çalışmaları sırasında, Sovyetler Birliğinin bir As- va devleti olmadığını : ileri sürerek, Cezayir toplantısı için Moskovaya çağrıda bulunulmasını önlemiştir, Sov “yeller Birliğinin bu toplantıya katılıp — katılmayacağı, önümüzdeki hafta ba- o şında biraraya gelecek olan Asya - Afrika devletleri dışişleri bakanlarının “ çözmekle görevli oldukları usül mese. İslerinin en dikenlisidir. Pekinin Sovyetler Birliğine karşı © ileri sürdüğü itirazlar yalnızca coğrafi “nedenlere dayanmamaktadır. oPekine Bütün bu gürültülü sonra, | konu- da verecekleri Karar ne olacaktır? Bu- (ıkmaz Sokak A syayı komünüzmden kurtarmak için kendine seçe seçe Savaş alanı diye Yietnamı seçen Birleşik Amerika, karanlıkta körebe oynayan ocuklara benziyor, Yağmurlu ve butak ormanlar arasında büyük çaplı savaşlar için hazırlanmış taktik ve silâhlarla Vietkong çetelerini sindirmeye kalkışmak, ünlü yorumcu Lippmann'in bundan aylarca önce söylediği gibi, koca bir tenis raketiyle sinek avlamaya çalışmaktan başka birşey değildir. Vict- kongluları dize getirmek için Kuzey Vietnama yapılan hava a'kınları da, öyle görülüyor ki, hiçbir işe yaramamıştır. Hanoili (yöneticilerle Viet- konglular, biraz dişlerini sıkarlarsa Birleşik (Amerikayı geri çekilmeye mecbur edeceklerini düşünerek, bütün fedakârlığı yapmaya hazır görün- mektedirler, Öteyandan Pekin de, bu işin ya Birleşik Amerfkanın Asya- dan çekilmesiyle, ya Sovyetler Birliğinin, yada gerilemesiyle sonuçlanacak bir karşılaşmayla biteceğini düşünerek, Hanoiyi ve Vi. ctkongu uzlaşmazlığa itmektedir. Haziranla birlikte başlayan muson yağmurları Visinamda ağır silâh- ların ve uçakların kullanılmasını hergün biraz daha... güçleştirmektedir. Artık gün, Vietkongluların günüdür, Her kalın sis Şerdesinin arkasından bir Vietkong saldırısı gelmekte, amerikalı uzmanların biç alışmadıkları çete savaşları birbirini kovalamaktadır. Sanki Birleşik Ameri'kanın başındaki bu dert yetmiyormuş gibi, şim- di Saygon yeni bir hükümet buhranı içindedir. Bu, Diemin alaşağı edil- mesinden buyana Saygondaki kaçıncı hükümet buhranıdır? Bunun sa- yısını şaşırmayan kalmamıştır. Saygonda ordu iktidarı kaç kere ele al- mıştır, kaç kere yeniden sivillere bırakmıştır? Bu sorunun karşılığı da akılda tutulacak gibi değildir, Bilindiği gibi, Güney Victinamın Vietkong tarafından denetlenme- yen üçte biri, eğer yönetiliyor demek doğruysa, dört aydır Phan Huy Guat hükümeti tarafından yönetiliyordu. Ancak Güney Vieinamın güney kesimlerinde yaşayanlar bir süredir bu hükümetin kendilerini temsil et. mekten uzak olduğunu ileri sürmeye başlamışlar ve bu aylarılıklarında katolikler tarafından da desteklenmişlerdir. . Buna, bir ay &adar önce, Devlet Başkanı Phan Khac Suu'nun kabine içinde yapılan bir değişik- liği onaylamaması da eklenince, işler büsbütün karışımetır. Devlet baş- kanıyla başbakan arasındaki çekişme giderilemeyince de, Phan Huy OÇuat iktidarı yeniden orduya bırakmaktan başka çare görememiştir, Bazı yorumculara bakılırsa, Saygondaki sivil iktidar denemesinin böyle başarısızlıkla sonuçlanması Birleşik Amerikayı çok üzmüştür. Bir- lsşik Amerika, Saygondaki iktidar çekişmesinin Vietkonga karşı yapılan savaşa büyük zararlar verdiği (düşüncesindedir. Eğer bu söylenenler doğruysa, o zaman Birleşik Amerikalı yöneticilerin aklına yalnızca şaş- mak gerekir, Güney Vietnam öyle dünden bugüne düzensizlik, karışıklık ve iç parçalanmalar icine düşmüş bir ilke değildir ki.. Bu talihsiz ülke, yllar yılıdır,siyasi istikrara kavuşmuş (©imaktan uzaktır, Bu ülkenin talihini değiştirmek için yapılacak şey. daha ik gününden, Vietkonga karşı anlamsız ve elkisiz bir savaş açmak değil, Vietnam halkının eko- nomik ve siyasal güçlüklerine (barışçı çözüm yolları nramaktı, Fakat Birleşik Amerika, şimdi bu fırsatı kaçırmıştır. Açlığa, bilgisizliğe ve korkuya karşı açılmış bir savaşla, mitli bağım- sızlıkları söyleyenlere karşı açılan savaş urasında bü. yük farklar vardı Birleşik Amerika eğer Vietnamda birinci türlü bir savaşa girseydi, bütün dünya kamu oyunu o&endi arkasında bulurdu. Oysa ikinci yolu seçtiği için bugün (yalnızlıklar içindedir, İşin kötüsü yanliş yoldadır da...