December 4, 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 37

ze gelmedi. Amaçları, beni protes- to etmekti. 3u, bir bakkal zihni- yetinden başka birşey değildir" dedi. TSD, Sofya'ya beş rejisörden -Lütfü Ö, Akad, Metin Erksan, Hal- dun Dormen, Atıf Yılmaz ve Duygu Sağıroğlu- beş film -"Hudutların Kanunu", "Yılanların Öcü", "Güzel Bir Gün İçin", "Muradın Türküsü" ve "Bitmeyen Yol"- ve iki de tem- silci -Tuncan Okan ile "tazeler"den Atillâ Dorsay- göndermişti. Varna'daki Balkan Filmleri Fes- tivali sayılmazsa, Bulgaristan sınır- ları içinde bugüne kadar topu topu iki Türk filmi, "Ağaçlar Ayakta O- lür" ile "Keşanlı Ali Destanı", gös- terilmişti ve TSD'nin düzenlediği hafta, bu susamışlık yüzünden ola- ganüstü bir ilgiyle karşılanmıştı. Küçük yanılmalar Bi dış ülkede -hele Bulgaristan gibi, Türklerin fazlaca ğu ve türkçenin geçerli sayıldığı bir ülkede- Türk sinemasını bu filmler ve bu sanatçılar mı temsil etmelidir? TSD, bu filmleri hangi değer ölçülerine (o göre seçmiştir? Gerçek şudur ki, Türk sinemasında bir Halit Refiğ, bir Memduh Ün ve bir Osman F. Seden atlanmış, başarısız bir Haldun Dormen, bir türlü kendini toparlayamayan bir Atıf Yılmaz ve yolundan sapmış bir Duygu Sağıroğlu ile o-üstelik onun "Bitmeyen Yol"u, hâlâ yurdumuzda gösterilmemiştir- Türkiye temsil e- dilmeğe kalkışılmıştır. Ayrıca, "Yı- lanların Öcü" de -yanlış yorumu, özünün ters savunulması bir yana- Erksan'ın en iyi filmlerinden biri değildir. Geriye kala kala, bir tek, Akad'ın "Hudutların Kanunu" kal- maktadır ki, TSD'nin. "bir çiçekle: yaz olmaz" atasözünü bilmesi vs seçmeler ME EA ona göre dav- ranması gere A. ESİN FİLMLER Vuruşmayı bitiremeyen Batı Sidney J. Furie adı, Türk seyirci için de yabancı değildir. Ünlü Bond erinin Oyergisi ("The Ipcress File - Ani Tehlike", Furie'- nin adını ansızın üne erdirmiş, ilgi- yi üzerine toplamıştır. "The South- west of Sonora - Batıda Vuruşan- , İngiliz aktör Furie'nin, bu ba- AKİS şarısından sonra, apar-topar Holliy- wood'a giderek, İngiltere dışında çevirdiği ilk filindir. "Ba Vuruşanlar", oRobert Mac Loed'un "Apaloosa" adlı roma- nından, yazar John Bridges tarafın- dan senaryolaştırılmıştır. Baş rol- lerinde Marlon Brando, Anjanette Comer, John Saxon ve Emilio Fer- nandez -Meksika sinemasının en usta sinemacılarındandır- oynamak- tadır. Klâsik bir western çerçevesi i- çinde başlayıp gelişen, fakat gide- rek western kalıplı arından sıyrılıp sapan "Batıda Vuruşanlar", bu tür- deki filmlerin kahraman lala cılığına da karşıdır. Genellikle bü- tün kişileri kötüdür, hattâ iyiler -veya iyi sanılanlar- oile kötüler, garip bir ters orantıya düşürül müşlerdir. Meksika sınırına yakın bir ara- zide, savaş dönüşü yerleşmek için geri dönen Mateo -M. Brando- bek- lenmedik bir olayla karşılaşır. Chuy -J. Saxon- adındaki bir yerli ağa- nın sevgilisi -A, Comer-, ağanın e- linden kurtulmak amacıyla, hır çıksın diye Mateo'ya iftira eder. Belalı Mateo ile ondan aşağı kal- mayan Chuy başlangıçta kapışmaz- SİNEMA lar ama, ağa, adamları karşısında küçük düşürülmenin acısını, Mateo'- nun damızlık atını kaçırmakla çı- karır. Mateo da kendisine yapılan- ların öcünü almak için yollara dü- şer, ağanın oturduğu köye gelir, o- nunla çatışır, kızın -A. Comer- yar- dımıyla kaçar ve ardına düşen Chuy'u pusuya düşürüp öldürür. "Batıda Vuruşanlar'ın konusu kısaca budur. Film, çokluk, bilinen ölçülerin dışına taşmaktadır. eji- sör Furie, tutkunu olduğu çarpıcı teknik çalışmasını bu filmde de bü- yük bir üstünlükle sürdürmektedir. Her plân ayrı bir güzelliktedir ve soluk kesici bir nitelik taşımakta- dır. Üç baş oyuncusundan Brando, yilin bilinen, o hiç değişmeyen Brando'yu oynamakta ve Mateo'yu -ister istemez- Brando'laştırmakta- dır.. Daha çok "güzel delikanlı" di- ye ün yapmış olan John Saxon ise, Brando gibi güçlü bir oyuncu kar- şısında yenilgiye uğramadan o -bu, biraz da rolünden gelmektedir. Fu- rie, seyircisine, (oMateo'nun değil, Chuy'uri haklı olduğunu sezdirmek- tedir- oyununu sürdürmektedir. An- janette Comer ve Küçük rolüyle Fernandez de öyle.. MARLON BRANDO "BATIDA VURUŞANLAR'DA Bir ağalı hikâye daha 37