1 Ekim 1989 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 10

Bilgisayarın sağlığa belki de en önemli Zzararı, insanları antrenmandan alıkoyması. Eskiden fiziksel eksersize ayrılan zaman şimdi monitör karşısında bilgisayar oyunları oynayarak geçiyor. İyi bir antirenmanın hiçbir alternatifi ve simülasyonu olmadığını unutmayın. Bilgisayarınızın başında uzurn saat- ler geçiriyor. musunuz? Yanıtınız evelse ve göz yorulması, ağrı, yor- gunlük ve berizeri şikayetleriniz olma- sirll İstemiyorsanız bu yazıda anlatı- larm önlemleri almaya özen gösterin, Kendinizi muhakkak monitöre uzun uzun bakarken yakalamışsınız- dır. İki taraf da uzunca bir süre göz kırpmaz, sonunda dayanamazsınız ve kazanan her zamanki gibi bilgisayar olur. Bilgisayar başında otururken bu tür karşılıklı bakışmalar birkaç kere yinelenecektir ve akşama gözlerinizin neden sızlayıp durduğunüu merak edersiniz. Bilgisayara dalıp gitmele- TiN Önüne geçmek, bilgisayarınızla sağlığınıza zarar vermeyecek bir iliş- kiye girmenin ilk adımıdır. JOYSTİK KRAMFPI Bilpisayarınızın zararlı etkileriyle ilgili en yaygın şikayet, çok sevilen bir oyunu uzyi süre oynamaktan kay- naklanan Joöyslik krampıdır. Saatler- ce ekrandaki şekilleri kovaladıktan sonra parmaklarınızı açmaya çalıştı- Bıinızda bayafı yoğun bir acı duyar- Sınlız. Yapımcılarını bu soruna getirdikleri çözüm Joystikleri yeniden design &t- mek oldu. En rahatları Epyx 500 XI ve WİCO'nun Ergostiği, Avuç içine uyan, oturan gövdeleri var ama nc hikmetse sol elinkine. Solaklar bu jİoystiklerin ateş düğmelerini kullatnı- makta çok zorluk çekebilirler, onun için Mindscape'in PowerPlayers'ı gi- bi tabanca gibi tutuları cinsleri tercih etmelerini önerlriz. 10 ELEKTRO MANYETİK RADYASYON Bilgisayarlar hayatımıza gireli hâ- lâ çok olmadığından, önemli bir ko- nudaki ctkileri üzerine tartışma hâlâ devam ediyor: Monitörlerden gelen clektro manyetik radyasyonun olası etkileri. Uzun bir zamıan arahğına ya- yılan köntrollü incelemeler yapılmak- sızın nihat riskleri hesaplamamız ola- naksız ama hem zararları hem de za- rarsızlığı konusunda öne sürülen çe- şitli deliller var, Monitörlerden gelebilecek n Önemli tehdit özellikle Amerika ve Kanada'daki çocuk doğurma yaşına gelmiş vc monitörlerle çalışarı sekiz milyon kadının üzerinde, Ama araş- tırmaların sonuçları bize bu konudau net bir tablo vermiyor. Bir araştırma- nır sonuçlarına göre bilgisayar ekra- nının karşısında haftada yirmi saat ya da daha fazla kalanı kadınların düşük yapma olasılığı diğer kadınlara göre yüzde seksen daha (azla imiş. Başka bir araşlırmada ise haftada on beş sa- atten Çazla ekran karşısında oluran kadınların düşük oranında çok az bir arlış saplanmış. Bu konudaki araştlırmacılardan Marilyn K. Goöldhaber'e görc moni- törlerden yayılan Tadyasyon o kadar az ki, düşüklerin ondan kaynaklan- dığı düşünülemez bile. Öturma pozis- yonundakı rahatsızlık, tekdüzeliğin verdiği stres ve işin baskıları onut ka- nısınca daha önemli düşük nedenleri olabilir. Dünya Sağlık Örgütü de mo- nitörden yayıları radyasyonun düşük nedeni olamayacağını belirtiyor. Koruyucu hekimlik ve spor hekim- liğinde uzmanlaşan bir doktor olan Beverly Kane'c göre, video terminal- Jerindeki elektro manyetik alanlar ömn taraftan çok arkada ve yanlarda yer alıyor. *Bu da radyasyon tehlikesi- nin, eğer varsa, tcorik olarak kendi kullandığınız araçtan çok çevredeki diğer araçlardan kaynaklandığını gösterir” diyor. Bu düşünce geçerli olduğu ölçüde tek moönitörlü bir e bilgisayarmın taşıdığı tisk de azal- makliadır. Genellikle yeşil olan monokrom monitörler iş yerlerinde en çok kul- Tamılanlar. Evlerde bir televizyon ek- ranına ya da video terminaline daha sık rastlayabilirsiniz. Peki bunların” radyasyon seyiyeleri arasında bir fark var mı? Magnavox'tan bir yetkili, şirketle- rinin resim tüplerinde radyasyonu azaltmak için kurşun kullandıklarını söyledi. Kadyasyon düzeylerinin hü- kümetin koyduğu kabul edilebilir maksimum değerlerin çok altında ol- duğunu da ekledi. Söylediğine göre “ROÖB monitörleri monokronı moni- törlerden biraz daha fazla radıyasyon yayıyorlar ama tark çok az ve evde bilgisayar kullananların bürodakiler gibi ekran başında saatlerce oturma- ması ile dengeleniyor”. Video terminallerinin bu konuda- kletkisi hâlâ tartışılıyor ama göz ağ- rılarına ve kaslarda gerginliğe yol aç- tıkları kesinleşmiş durumda. Allah- tan bilgisayarın gözleriniz ve kasla- Tınız Üzerindeki zararlı etkilerini azal- tabilecek önlemler var. AYDINLATMA VE MONİTÖR POZİSYONU Aydınlatma sorunu, özellikle de yapay aydınlatma söz konusu isc en kolay çözülebilecek bir sorundur. Bir lambanın yönünü ya da moönitö- rün yerini değiştirip rahatsız edici yansımaların önüne geçmeniz sort de- rece kolaydır. Bir video terminaliyle çalışmanın yazı yazmak kadar ışık gerektirmedi- ğini unulmayın. Bir video terminali nörmalde bir büro ortamında bulu- nan ışığın yarısıyla, aşağı yukarı alt- maş mumluk bir dambanın işiğiyla ye- tincbilir. Program ya da uzumn yazılar yazı- yorsanız ekrandaki parıltiyı önlemek için bir şeyler kullanabilirsiniz. Bu- nun İçin n yaypın olarak kullanıları araç ekrana takıları filirelerdir. En ucuzu plastik bir çerçevenin üzerine Berilmiş ipek bir çorabi andırır. Filtreler gerçekten yatısımaları ön- er ve arka plan önünde karakterlere daha iyi bir kontrast sağlarlar. Bir filtre şirketinin sözcüsü bu araçlar da- kıldıktan sonra gözle Iİgili yakımma- ların üçte iki oranında azaldığıtı söy- ledi. Eğer bir filtreniz varsa, video oyunları oynarken onu çıkartmak is- teyebilirsiniz. Filtreler ektranda hızla hareket eden şekilleri izlemenizi güç- leştirebilirler. Kadyasyonu da engel- leyen filtrelerin fiyatı otuz ile doksan dolar arasında değişiyor. Hazır mo- rütörlerden söz ederken ekranda par- mağınızı bir gezdirmeye ne dersiniz. Tozlu, değil mi? Monitörün elektros- tatik alamı onu bir toz mıknatısı ha- line götirir ama toz yavaş biriktiğin- den ve ekrandaki görüntüye karıştı- gından Çarkına varamayabilirsiniz. Bu konuyu aklımızda tutmak için si-