July 1, 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 11

Millet iktisadiyatı: ' Donan Ziraat Kredilerine karşı. Dr. Vedat Nedimı. Nakti kredi, münkeşif pazar iktısadiyatının bir unsurudur. Pazar iktısadiyatından pazar için istihsali kastediyoruz. Pazar için değil de kendi ailevi veoya mahalli ihtiyaçları için istihsal e- den, yani iktisadi faaliyeti, bir kazanç vasıtası değil de, bir ge- çinme vasıtası olan, kendi içine kapalı bir tabit iktısat bünye- sinde nakdi kredinin yeri ve rolü yaktur. Pazar için istihsal eden mıntakalarda, istihsal farklılaşmıştır. Farklılaşan istihsal mıntakaları, birbirlerinin müşterisi olurlar. Bir mütekabil alış veriş, münkeşif bir pazar münasebeti teessüs eder. Bu pazar münasebeti, ister bir memleketin muhtelif mıntakala- rı, şehir ve köyleri arasında cerayan etsin, ister muhtelif mem- leketler ve kılt'alar arasında teessüz etsin, bunda asıl olan, istih- salin geçinme için değil, kazanç için yapılmasıdır. Kazanç mefhumunu, en geniş manasında, yani sezmaye terakü- münün menbaı olarak alıyoruz. Her iktısat sisteminde sermaye te- rakümü, gittikçe genişleyen, dinamik bir istihsal faaliyetinin e- sasıdır. Sermaye terakümü yapamıyan bir iktısat bünyesi, statik kalır, yerinde sayar. Sermaye terkatimünün şartı ise, kazanclı istih- saldir. O halde sorabiliriz: Köy iktısadiyatımızda istihsal kazançlı mıdır? Kazanç, müstahsilin maliyet fiyatile, müstahsilin satış fiyatı ara- sındaki fazlalık olduğuna göre, belli başlı mahsullerimizin mali- yet ve satış fiyatları arasında yapılacak mukayese bu sualın ce- vabını teşkil eder. il