November 1, 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 36

İuslararası siyasa ölçüsüne çıkmıştır; birinci tezat bakımından. İkâinci tezat bakımından ise, imperyalizm ile olan mücadele, ilk defa olarak, Dumlupmar-Lozan gibi tam bir netice vermiştir. Cihan harhine kadar, ancalk: muhtelif imperyalizmlerin kendi aralarında mücadele etmeleri adet iken, 1918 den sonra antiim: perialist mücadele ile beraber antiimperialist ideoloji de, cihan hâdiseleri urasında yer almağa başlamıştır. Ve pek tabii bir hal olarak, doğurmuş oldukları tezatların poli- tik organizasyonlara geçmeleri ile beraber kapitalizm ile im- perializmin hezal devreleri başlamıştır. Öyle ki, tezatların ol- gunlaşması ile hezallerin başlaması, karsılıklı olarak birbirini izah etmektedir. 8 Kapitaizmin hezali için en kuvvetli delilleri, cihan buhranmı ge- tirmiştir. Bu buhranın siklik, perindik şekilde klâsik ve geçici bir buhran olmayıp cihan ölçüsünde bir bünye istihalesinin güc- lü bir müjdecisi olduğunu, memleketimizde ilk ve en iyi işleyen: ler Kadrocular olmuştur. Onun için, tekrar bu bahislere dönecek değiliz. Yalnız, serbest ticareti yıkması ve sermayedarlığın dogmalarını hükümsüz bırakması dolayiısile bir nevi intikal devresi rolü oy- namış olan bu strüktürel buhranın bazı vasıfları üzerinde, bu yazıda da durmaklığımız lâzımdır. Cihan buhranı, bir yandan sosyalizm ile kapitalizm bir yandan da metropoller ile açıkpazarlar (müstemlekeler va yarı müzs- temlekeler) arasında bir iştirak sahası bir birbirine akış sahası yaratmıştır. Öyle ki, buhran yıllarını iyice tetkik edersek görü- rüz ki, orada, hem kapitalizm ile tezatları arasındaki mücadele- nin en ziyade keskinlestiği anlar, hem de kapitalizmin (bizzat kendisi bir reaksyon yaparak) kendine yeni bir şekil araştır- maağa başlaması teşebbüsü vardır. Alman faşizminin zaferi, Amerikada Roosevelt sosyolojisi, İn- gilterede «Milli kabine» kombinezonu, Fransada «Fırkalar mü- tarekesi» ve «Cephe birliği» hareketleri, hep buhran yıllarına raslamaktadır. Ve bunların hepsini, iki tezadının mütecaddi ve muvaffak olmuş hamleleri karşısında kapitalizm'in kendi için” 86 gü 8 ılîl tat ola &n ma ürk Jur