5 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

P (i?ün ün içinden: İ Ağaç Eski vakfiyeler üzerinde incelemeler yapan bir arkadaşımız söy- liyordu: Milâs'da 1207 (1793) senesinde ölen Atiye isminde bir ka- dım, vakfiyesine kendi mezarından kasabanın su kaynağına kadar olan uzun bir yolun çınarlarla ağaçlanmasını yazdırmış. Bu yol ağaçlanmış mıdır ve ağaçlanmışsa Atiye kadının ölümün- den bugüne kadâr geçen bir buçuk asır içinde bu çmarlar, baltanmn elinden boyunlarını kurtarabilmişler midir, bilmiyoruz. Fakat bu va- sıyet ve bu vakıf üzerinde durmalıyız: Âtiye kadınım arzusu, ondan sonra gelecek birçok nesiller için örnek olacak kadar güzel ve fayda- ı bir arzudur. Canlıların ellerindeki baltalarla yer yer ormanları yere devirdik- leri bir devirde güneşe, gölgeye ve yeşilliğe gözlerini ebediyen yu- man bir kadının kendinden sonra yaşıyacak insanlar ve bayındır- laşması geregen topraklara karşı duyduğu bu samimi alâka kadar necib ve asil ne olabilir? Ağaçlanmamış bir vatan parçası, sırtına giyecek çul bulamadığı için çırılçıplak dolaşan bir yoksulun gösterdiği manzaradan değil midir? Yeni Türkiye toprakları üzerinde gürbüz kollar kadar, taze dalla- ra da muhtacız. Medeniyet ve bayındırlık, bütün modern malzeme- nin yanıbaşında yeşillik ve ağaç gölgesi de ister. üzücü, daha elem verici daha Nurettin ARTAM Dış ticarette göze çarpan bir çalışma İstatistik genel direktörlüğünün ha- zırladığı istatistiklere göre şubat ayın- da ihracatımız 11.675.151; idhaltımız 5.550.225 liradır. Arada ihracatımız le- hine 6.125.926 Hiralık bir fark vardır. Bu netice, 936 senesinin aynı ayı ile kıyaslanınca 937 şüubat ayında ihracatı- mızın, 936 şubat ayına göre yüzde yüz on iki fazlalaştığı görülür. Buna imı. kabil idhalâtımız yüzde yirmi beş azal- mıştır. Asıl mühim nokta şudur : Ticaret müvazenesi 936 senesi Şu- batında aleyhimize 1.898.000 liralık bir açık gösterirken 937 semesinin aynı a- yında 6.125.000 lira gibi büyük bir ra- kamla lehimize kapanmıştır. 936 senesinin ilk iki ayırıda ticaret muvazenesi yalnız 807.000 liralık bir aktivite arzederken bu miktar 937 seme- sinin aynı aylarında 15.507.000 Hrayı bulmuştur. İliracatrmızda yüzde 46 nis- betinde artış, idhalâtımızda yüzde ZI nisbetinde azalış ve genel ticaretimliz- de ise yüzde 35 nisbetinde bir yüksel- me görülmektedir. « İhracatımızın taksimi Şubat 937 ih başlıca memleketlere göre taksimi şu- dur: Almanyaya 7.449.000; Birleşik Amerikaya 829.000; İtalyaya 668.000; İsviçreye 475.000; Soövyet Rusyaya 445.000; İngiltereye 413.000; Çekoslo- vakyaya 301.000; Fransaya 243.000; Yu. nanistana 93.000; diğer memleketlere 759.000 Hiralık ihracat yapılmıştır. Şu- bat ayma aid ihracaat ve idhalât tablo- larmın tetkikinden de şu neticeler çık- maktadır.: Almanya, İsviçre, İngiltere, Çekos- lovakya ve Fransa ile şubat 1936 da ti« caret muvazenemiz aleyhimize iken 937 şubatında lehimize bir fark arzetmekte- dir. İtalya ile ticaret muvazenesi şubat ayında 287 bin lira aleyhimize görü- nüyorsa da ilk iki aylık muvazene 130 bin lira ile lehimizedir. 936 senesinin ilk iki ayında diğer memleketlerle — ticaret — muvazenesi 1.616.000 liralık bir açık göstermekte- dir. 937 senesinin ilk ayında ise bu miktar yüzde 74 azalarak 409 bin liraya inmiştir. Amerika Birleşik Devletleri müstesna, diğerleriyle ticaret muvaze- nemizde lehimizde bir gelişme kayde- dilmektedir. Amerika ile 1936 senesi- nin ilk iki aylık ticaret muvazenesi, lehimize 1.742,000 lira bir fark göste- rirken, 937 senesinin aynı aylarında bu fark yüzde otuz iki nisbetinde düşerek 1.186.000 liraya inmiştir. ahır Kamutay Çağrıları * Maliye Encümeni bugün Umumi heyet içtimamdan sonra toplanacaktır. * Memurin kanunu Encümeni bu- gün Umumi heyet içtimamdan sonra toplanacaktır. * Dahiliye Encümeni buğün saat 10 da toplanacaktır, * Arzuhal Encümeni büugün Umumi heyetten sonra toplanacaktır , * B. Üstündağ - B. Hüseyin Cahid Yalçın davası tetkikleri İstanbul, 4 (Telefonla) — Bugün as- liye ikinci cezada B. Hüseyin Cahid Yalçının davâsiyle alâkalı olarak istina- be suretiyle Akşam gazetesi mürettible- ri ve B. Kâzım Şinasi dinlendiler. Hepsi yazının kimin tarafından yazıldığını bilmediklerini söylediler. Prof. Prost geldi Istanbul, 4 (Telefonla) — Mütehas- sıs Prost geldi. Floryada tetkikler yaptı. Unkapanı ve Azabkapıda Beyoğlu ve Şehzade caddesini tetkik etti. İstanbul hali'ne yeni bir pavyon İstanbul, 4 (Telefonla) — Gelecek sene hale yumurta ve peymir gibi şeyler için yeni bir pavyon ilâve edilecektir Adliye tayin kararmamesi Adliye bakanalığı tarafından hazır- lanan tayin kararnamesi yüksek tasdi- ke arzedilmek üzere başbakanlığa verik Miştir. Umumi mağazalara hazırlık Kurulacak olan umuümi mağazalar şirketine iştirak edecek bankalar hisse- lerine düşen paraların Gdörtte bitini İş bankasına yatırmışlardır. b t n V' Bugünkü kamutay Kamutay bügün toplanacaktır. Ruz- name şudur : Bir defa müzakereye tabi olan maddeler 1-—1936 mali yılr muvazeneci u- mumiye kanununa bağlı bir kısım daire büdcelerinde değişiklik — yapılmasına dair 1/764, 1936 malf yılr muvazenei umumiye kanununa bağlı bir kısım da- ire büdcelerinde değişiklik yapılması. na dait 1/776, 1936 mali yılr muüvazenei umumiye kanununa bağlı bir kısım da- ire büdcelerinde 9950 liraliık münakale yapılmasına dair 1/787 ve 1936 mali yı- İt muvazenei umumiye kanununa bağlı bir kısım daire büdcelerinde değişiklik yapılmasına dair 1/789 sayılı kanun lâ- yihaları ve büdce encümeni mazbatası. 2 — Hava yolları devlet işletme idaresi 1936 mali yılı büdcesinde 39.000 liralık münakale yapılmasımna dair ka- nun lâyihası ve büdce encümeni maz- batası . 3—Hudud ve sahiller sihat w- müm müdürlüğü 1935 yılı büdce kanu« nunun 5 inci madesiyle sarfına izin ve- rilmiş oları 400.000 Hiranın 500.000 İira- ya çıkarılması hakkında kanun lâyiha. sı ve büdce encümeni mazbatası. İkinci müzakeresi yapılacak maddeler 1 — Bolu mebusu B. İsmail Hakkı Uzmayın avcılık hakkında kanun tekli- fi ve ziraat, dahiliye, adliye ve büdce encümenleri mazbataları , 2 — Deniz hastanesinin — tamiri i- çin 1937, 1938 ve 1939 senelerine sari ta- ahhüde girişilmesi hakkında kanun lâ- yihası ve milit müdafaa, büdce ve sihat ve içtimal muavenet encümenleri maz. bataları, * 3 — Trabzon eİran — hududu tran- sit yolu üzerinde otobüs, kaâamyon ve o- tomobil işletmesi hakkırlda kanun lâyi- hası ve naffa ve büdce encümenleri maz. bataları. 4 — Türkiye Cümhuftiyeti Hükü- metiyle Yunanistan krrallrğr hükümeti arasındâ Ankartda 15 ikinci kânun 1937 tarihinde akid ve imiza edilmiş olan kâa- çakçılığın men ve takibi için türk - yu- nan mukavelenamesinin tasdiki hakkın- da kanun İâyihası ve hariciye encüme- hi mMazbatası. Büdçelerde münakaleler Ankara belediyesine 250 bin lira borç verilecek Umumi muvazeneye dahil bazı daireler büdcelerinde münakale yapılması ve bazı büdcelerde de açılacak fasıllara tahsisat konulma- sı hakkmdaki kanun projesi Kamutay ruznamesine alınmıştır. Projeye göre Başbakanlık mes- tur athsisatına 100.000; Maliye Bakanlığı daimi memurluk harci- rahına 10.000; hükümet mali el- çilik ve konsolosluk binalarının tamiri masrafı 3000; Dış Bakan- lık elçilikler ve konsolosluklar me- murları maaş ve temsili tahsisa- tiyle akçe farkt ve merkez memur- ları maaş faslma 41.000; hükü- metlerle anlaşmalar yapmaya me- mur edileceklere verilecek harci- rah ve kongrenin diğer masraflarr 19.240; Sıhat Bakanlığı verem mücadelesi masraf faslma 600; sıtma mücadele faslına 45.750; staj için yabancı memleketlerine doktor ve eczacılarım harcirahla- rı, tahsi! ve tedavi masrafları fas- Lma 1.825; çocuk hastahanesine 5000; leyli tıb talebe yurduna 15009; Kültür Bakanlığı muallim ders ücretleri faslııma 86.363; askerlik dersleri öğretmenlerine verilecek ücretlere 1.000; müfettişler harci- rahına 2.000; ilk ve orta öğretim müfettişleriyle ilk öğretim müfet- tişleri kursları masraf, harcirah ve ücretleri faslına 5.000; İstam- bul Kandilli rasathanesi masraf- larına 1.000; müstahdemler ücre- tine 21.750 lira. Bayındırlık Bakanlığı: İsveç gru- pu İşleri için verilmiş olan poliçelere mükabil yapılacak tediyata 155.407; 2200 numaralı kanuna göre yapılmakta olan Sıvas - Erzurum ve Malatya ilti- sak hattı bütün ücret ve masraflarına 155.,483. Ekonomi Bakanlığı işletme faslına 1500; deniz ticareti müsteşarlığı umum Masrafları 2000; açık maaşı 315; tekaüd ikramiyesi 2036; Ziraat Vekâleti orta Oorman mektebi faslına 4000; muvakkat tazminat 200; Milli Müdafaa Bakanlı- ğı: 1683 numaralı kanunun 58 inci mad- desi mucibince verilecek tekaüd ikra- Miyesi 20.000; nakliyat 30.000; ikrami- ye 2000; Milli Müdafaa Vekâleti hava Gene hömüre dair Ankaradaki kömür sergisi Anka- ranın günlük mevzutt olmakta de- vanı ediyor. Serginin, kapanacağı güne kadar ve kapandıktan sonra, aynı süretle, üzerinde konuşulan bir hâdise olmasım temenni etmeliyiz. Zira, memlekette bir kömür davası bulunduğ ve körnürün bir kömür memleketi olan Türkiye için ne mü- him bir ilk madde olduğunu bize bu sergi öğretmiştir. Asprin kömürden çıkarmış! Kömürden benzin çıkarılabilirmiş! Türlü türlü markalar taşıyan as- prin paketlerine her başımız ağtıdık- ça verdiğimiz paraları düşününüz:! Her kilometrede, benzin satıcısı memleketlere birkaç türk kuruşunun daha gitmesine sebeb olanı otomobil- letde yaktığımız tahrik edici mad- deyi, meselâ Kütahyada kendimizin yapabileceğimizi akla getiriniz! Bu ve buna benzer sözleri Ankâ- rada her evde sık sık işitiyotuz. Ankara Türkiyenin başı ve kalbi- dir. Sergiyi bütün memlekete göstere- medi isek de davanın ânkaralrlarca anlaşılmış olmasınmı temin etmekle onun her tarafta lâyik olduğu akis- leri bulacağını düşünebiliriz. Hakikatlere vücud daima hulyalardır. Kömürün ilk madde olarak, Rur- daki kadar geniş ölçüde kullanılaca- ğt günü içimizden görecekler oldu- ğunu neden tahmin etmiyelim? Türk anilin boyaları, türk maki- ne yağları! Sergi bize ne güzel uüfuklar göster- mMiştir. - N. B. veren Bhemen K laBklk a Bilbao ve öon binler B3 '”»Aım”* Ç İspanyol âsilerinin ablokası altında dünya gazetelerinin sütunlarımda ve her- kesin dilindedir. Bugün bu suretle meş- hur olan bu şehir, otuz yıl evel gene bir işçi kız, bir dansözle kendisine açık- ça ihanet etmekte olan nişanlısını biçak- Tayıp öldürmüş ve müuhakeme neticesin- de yedi sene hapis cezası giymişti. İhanetin cezasını böylece vermek ise panyo! kanunlarında yazılı değilse de is- panyol kadınlarının âdeti olmak dolayı- siyle bilbao'lu öon bim kadın, gayet şid- detli bir lisanla yazılmış bir mahzer ha- zırlayıp mahkemeye vererek genç kızın affını istemişlerdi. Mahkeme ise bu mah- zerdeki lisant kendisine hakaretle dolu bulmuş ve bu on bön kadının aleyhinde takibata başlamıştı. ©On bin tane kadın aleyhinde adli ta- kibat yapmak! İşgittikçe büyümüş, dünya gazetele- rinde geniş akisler bulmuş, Her yerde dedi kodusu yapılmağa başlamışken işe nihayet adliye vekâleti karışmış ve me- Bilbao işte böyle tarihte bir kerre da- dir, Kıral altıncı Jorjan 12 mayısta ya- pılacak olan taç giyme töreninde Ame- uygun olarak frak, kısa pantalom ve i- pek çorab giymek hususundaki kararı Amerikamın bazı ileri derecede demok- rat müuhitlerinde az çok heyecan uyan- dırmıştır. Amerika diş bakanlığı, Lond- Hatirlıyor musunuz? 1 — Osmaalı türkleri ne za- man Avrupaya geçtiler ? 2 -— Timür ne zaman öldü ? 3 — Amerihada ilk yolcu tre- ninin işlediği tarih nedir ? 4 — Ameriha - Meksika harbı he zaman yapıldı ? 5 — Nevyork hüriyet âbidesi- nin açılış tarihi nedir ? Dünkü suallerin cevabları S — AÂvusturalyada altın ne zaman bulundu ? C — 1843 de. 8 — Amerikada elektrik sandal- yesinde ilk idam hükmü ne zaman infaz edildi ? C — 1890 da. S — Rusyada ilk Duma ne za- man kuruldu ? C — 1905 de, S — Raspotin ne zaman öldü. rüldü ? € — 1916 da. 8 — İrlanda serbest hükümeti- nin kuruluş tarihi nedir ? C — 1922, sarayı üsüllerine göre hareket etmeleri makla beraber Amerika kongresi azasım- dan bazıları buna karşı itirazlarda bu- hunmuşlardır. Hattâ azadan biri bundan bahsederken sormuştur- “Madam ki in- sin kısmına; umumi maaşlara 35.000; mu- vakkat memuriyetler hacirahına 3200; tayyare şehidleri tazminatı 5000; Staj ve lisan tahsil tahsisatı ve yabancı memleketler tetkik seyahatleri masraf- lart faslına 14000; Milli Müdafaa Ba- kanlığı deniz kısmına: daimi memur- luklar ve harcirahına — 1800; tayinata 40.000 lira ilâve edilmiştir. Büdeelere yeniden kornian fevkalâde tahsisat Aynı projeye göre muhtelif daire büdcelerinde yeniden açılan fasıllara fevaklâde olarak 469.673 Jlira tahsisat konülmaktadiır. Maliye Vekâleti 934 ve 935 mali yılları karşılıksız borçları- na 10250; — Ankara belediyesine borç 250.000; İzmir panayırına — yardım 100.000; Çatalağzı İimanının avarı pro- je masrafı için 10.000; Milli Müdafaa Bakanlığı büdcesine: harbiye okulu ile civarındaki binalarda kullanılan sula- rın akıtılması masrafları için 70.000 İi- ra (hizmet belediyece yapıldığı takdir- de bu tahsisat yardım olarak toptan be- lediyeye verilecektir.) Milli Müdafaa Bakanlığı hava kısmına, 648 numaralrı kanunun dördüncü maddesi mucibince gedikli küçük zabitlere verilecek taz- minat için de 2100 lira tahsisat konul- Mmuştur. Bütün dairelerde yaprlar münakale- lerin yekünu 1.091.953 liradır. Yeniden açılan fasıllara konan paranın yekünu da 469.673 liradır. Ankara belediyesine verilecek 250.000 Hirantn vade ve faizi bakanlar heyetin- ce tesbit edilecektir. Denizlinin kalkınma programı Denizli vilâyetinin 1937 büdce pro« jesi İç Bakanlığa gelmiştir. Projeye göre vilâyetin gelir ve masrafı denk ol- mak üzere âdi büdcesi 442420 fevkalâde büdcesi de 157.570 Hradır. Bunun 81.211 lirasr husust idare işlerine, 19855 lira- s1 bayındırlık işlerine, — 191.328 lirası kültür işlerine, 15.348 lirası ziraat ve baytar işlerine, 46716 lirası sağlık işle- tine, 87.962 lirası da türlü işlere ayril« mıştır. Vilâyetin hazırladığı beş yıllık kalkımma programına göre beş yıl için« de birçok mektebler beş sıntflı yapıla- tak ve vilâyet içinde beş yerde yatılı mektebler kurulacaktır. — Köylümüze yurdu ve yurdun güzelliklerini tanıta- bilmek için seyyar sinema makinası â- hınacak ve muallimler sayısı arttırılar taktır. Beş yıl içinde 12 dekar nü te üzüm bağı, 40 dekar nümune meyva çesi, 8 dekar nü sebze bahçesi kurulacak ve her sene Edirneden gül fidanları celbolunacak - ve halka tevzi olunacaktır. Her sene 350 - 450 bin a- ded asma çubtuğu ve fidan yetiştirile- cek bunlar ve ayrıca yetiştirilecek dut fidanları halka parasız dağıtılacak ve bu suretle flokseradan bozulmuş yerli bağların yeniden ihyasına çalışılacak- tır. Denizli, Sarayköy, Buldan, Çivril ve Çalda sıfat ve eneme istasyonları ku- tulacak, at, boğa, aygir, Kıbris - eşeği satın alınacaktır. Vilâyet hastahanesi- he birçok pavyonlar ilâve olunacak, ka- zalarda dispanserler vücuda getirilecek, sari ve salgın hastalıklarla geniş öl- çüde savaş yapılacaktır. b A Çiftçiye parasız pamuk tohumu Ziraat bakanlığı Nazilli ve Adana ha- valisinden pamuk tohumu almağa karar vermiştir. Bakanlık bu tohumları para- sız olarak çiftçilere dağıtacaktır. Samsun valisi geldi Samsun valisi B. Puad vilâyetine aid mühtelif işler etrafında bakanlıklarla te- maslar yapmaki üzere yehrimize elmiş- tir.